Z jednej strony przepisy nie zabraniają likwidacji wszystkich szkół prowadzonych przez gminę, z drugiej zaś dają możliwość przekazania prowadzenia tzw. małych szkół innym podmiotom. Gminy powinny jednak ostrożnie podchodzić do działań związanych z przesuwaniem zadań publicznych z zakresu edukacji na inne osoby prawne i fizyczne.
Dział: Pod paragrafem
Z dniem 1 kwietnia 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2016 r., poz. 195), która wymusiła konieczność wprowadzenia zmian do obowiązującej już blisko 20 lat ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2135 z późn. zm.). Na czym polegają te zmiany? O tym w dalszej części niniejszego opracowania.
W ostatnich latach stopniowo wprowadzano przepisy stawiające nauczycielom i niektórym pracownikom niepedagogicznym czy opiekunom wycieczek wymóg niekaralności za przestępstwa, w tym o charakterze seksualnym. Największe zmiany w tym zakresie wejdą w życie od dnia 1 października 2017 r. i są podyktowane dobrem uczniów.
Uzyskanie pełnoletniości – długo wyczekiwana przez większość uczniów data − w praktyce oznacza, że młody człowiek staje się podmiotem praw i obowiązków, czyli może zawierać umowy i zaciągać zobowiązania bez potrzeby reprezentacji bądź uzyskania zgody rodziców, których władza rodzicielska nad dzieckiem ustaje. Jakie samodzielne uprawnienia w środowisku szkolnym nabywa zatem uczeń w związku z uzyskaniem pełnoletniości?
Zgodnie z art. 20zh ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) w przypadku przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu albo ze szkoły niepublicznej nieposiadającej uprawnień szkoły publicznej do szkoły publicznej innego typu albo tego samego typu, o przyjęciu ucznia do szkoły publicznej decyduje dyrektor szkoły.
Początek roku szkolnego, tworzenie planów lekcji, zakup podręczników ponownie przywołują w dyskusji publicznej kwestię nauczania religii i etyki w szkołach. Zwiększający się odsetek społeczeństwa deklarującego ateizm sprawia, że nie brakuje zwolenników uczynienia szkół w całości świeckimi i przeniesienia obowiązku edukowania nowych wyznawców w całości na wspólnoty kościelne. Z drugiej strony nie należy zapominać o głęboko zakorzenionej tradycji chrześcijańskiej w polskim społeczeństwie, głębokim przywiązaniu do obecności wiary katolickiej w każdym aspekcie życia, także w szkole.
Uczniowie, którzy mają rozpocząć naukę w polskiej szkole, a wcześniej uczyli się w innym kraju, od września 2016 r. zyskali więcej praw, co powinno im ułatwić szybsze wdrożenie się w edukację w polskim systemie. Takie same zasady dotyczą Polaków wracających z emigracji, jak i cudzoziemców przeprowadzających się do Polski.
Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, odpowiedzialność za bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce oraz w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek spoczywa na dyrektorze szkoły lub placówki. Co więcej, zgodnie z art. 6 Karty Nauczyciela, obowiązkiem każdego nauczyciela jest rzetelnie realizować zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. Nie są to jednak jedyne i kluczowe unormowania dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej w sytuacji powstania szkody w placówce szkolnej. Zagadnienie odpowiedzialności odszkodowawczej szkoły jest bowiem wielowątkowe i złożone, stąd też wymaga kompleksowego omówienia.
Ledwie okrzepły zmiany w szkolnictwie wprowadzone z początkiem roku szkolnego 2016/2017, a tu od nowego 2017 roku wchodzą w życie kolejne zmiany przepisów. Pora zapoznać się z nimi, aby w nowym roku być na nie przygotowanym.
Planowana reforma oświaty ma być stopniowo wdrażana już od nowego roku szkolnego. Będzie to pierwszy rocznik z funkcjonowaniem niektórych szkół ze zmienioną strukturą klas, szkół nowych typów. Rozpocznie się także wygaszanie dotychczasowych gimnazjów i zasadniczych szkół zawodowych.
W grudniowym numerze „Monitora Dyrektora Szkoły” przybliżyliśmy tematykę odpowiedzialności za zdarzenia szkodowe powstałe w szkole. Przypomnienia wymaga, że w czasie obecności dziecka w placówce, a także na zajęciach zorganizowanych poza nią w godzinach lekcyjnych, odpowiedzialność za dziecko ponosi organ prowadzący szkołę. Odpowiedzialność ta obejmuje swym zakresem także szkody wyrządzone uczniowi przez innych uczniów, bowiem wynikają one z braku należytego nadzoru nad uczniami, do którego zobowiązana jest placówka szkolna. Niech ilustracją tego zagadnienia będzie przykład zaczerpnięty z orzecznictwa polskich sądów, który pozwoli zapoznać się z praktyką orzeczniczą w tego typu przypadkach oraz poznać wyjątki od zasady odpowiedzialności szkoły za szkody wyrządzone przez uczniów.
W nawiązaniu do omówionego w poprzednim numerze przykładu orzecznictwa polskich sądów w sprawach o odszkodowanie za szkodę powstałą w szkole wskazać należy, iż nie wszystkie procesy sądowe kończy równie wyważone rozstrzygnięcie. Niekiedy rozstrzygnięcie sądu zaskakuje, zawsze jednak w toku instancyjnym istnieje możliwość odwołania się od zapadłego wyroku. Przed sądem drugiej instancji zaś rozstrzygnięcie może się okazać zgoła odmienne…