Zmierzający nieuchronnie do końca bieżący rok szkolny to doskonały czas na dokonanie rzetelnych podsumowań i analiz, na podstawie których należy zaplanować działania niezbędne do zrealizowania w nowym roku szkolnym. Rok szkolny w oświacie to specyficzny czas, który wyznacza rytm pracy szkoły i ma istotne znaczenie dla poszczególnych działań kadry zarządzającej i wszystkich pozostałych pracowników szkoły. Jest to również czas, w którym podejmowane są próby wyznaczania kierunków działań w nadchodzącym roku szkolnym, oczywiście na podstawie wyników wcześniej dokonanych sumiennych podsumowań.
Autor: Jan Lewandowski
Wieloletni nauczyciel i wychowawca w różnego typu placówkach oświatowych (szkoła podstawowa, szkoła ponadpodstawowa, placówka kształcenia specjalnego, ośrodki doradztwa metodycznego). Nauczyciel konsultant DODN we Wrocławiu Filia w Legnicy. Wieloletni dyrektor i pracownik nadzoru pedagogicznego (DODN Filia w Legnicy - dyrektor, Dolnośląskie Kuratorium Oświaty we Wrocławiu – dyrektor Wydziału Organizacyjnego, Kuratorium Oświaty w Legnicy – wizytator i wicekurator oświaty). Kurator Oświaty w Legnicy oraz nauczyciel akademicki.
Wraz ze zbliżającym się zakończeniem zajęć dydaktycznych dyrektorzy już teraz powinni pomyśleć o przygotowaniu do przeanalizowania realizacji nadzoru pedagogicznego w mijającym roku szkolnym, tak aby czas ten został maksymalnie wykorzystany. Przygotowane właściwie analizy realizacji nadzoru pedagogicznego będą optymalnym materiałem do budowania planu nadzoru pedagogicznego na kolejny rok szkolny. Jednak problem leży w odpowiednim podejściu do zagadnienia nadzoru pedagogicznego. Wydawałoby się, że sprawa jest oczywista dla osób zarządzających szkołami i placówkami oświatowymi, ale ilość błędów (niestety niejednokrotnie powielanych również w publikatorach) wskazuje, że nadzór pedagogiczny jest niewłaściwie rozumiany i to w zupełnej sprzeczności nie tylko z jego istotą, ale również z obowiązującym prawem oświatowym.
Można łatwo zauważyć, że kwestie dyscyplinarne – ze względu na wagę problemu oraz znaczenie tak zawodowe, jak i etyczno-moralne – zawsze wzbudzały i nadal wzbudzają duże emocje, zwłaszcza że potencjalne konsekwencje postępowania dyscyplinarnego mogą być dla nauczyciela bardzo dokuczliwe i niestety długotrwałe. Ich natura jest wyjątkowo delikatna i dlatego interpretacja pewnych sytuacji, do jakich dochodzi w szkole, przedszkolu lub placówce oświatowo-wychowawczej, musi być szczególnie ostrożna i wyważona.
Każdy nauczyciel i dyrektor szkoły doskonale rozumie, że uzyskiwanie kolejnych stopni awansu zawodowego przez nauczyciela to sytuacja ważna i wyjątkowo sterująca, ponieważ wszystkim bardzo zależy na pozytywnym przebiegu i zakończeniu podjętej procedury awansowej. Z tego też względu awansujący nauczyciel potrzebuje realnego wsparcia w swojej placówce, bez względu na stopień awansu, o który się ubiega. Cenna jest zwłaszcza pomoc o charakterze proceduralno-merytorycznym, ponieważ obecne wymogi formalne są zróżnicowane i łatwo można popełnić błąd, którego konsekwencje mogą być już nieodwracalne.
Każdy dyrektor szkoły lub placówki oświatowej powinien pamiętać, że fundamentalną zasadę każdej decyzji kadrowej stanowi ta, zgodnie z którą podstawą nawiązania stosunku pracy są posiadane kwalifikacje i kompetencje zawodowe. Jest to szczególnie istotne w sytuacji nowych rodzajów zajęć edukacyjno-wychowawczych i terapeutycznych realizowanych w szkołach na podstawie zmienionych przepisów oświatowych. W przypadku nauczycieli podstawą takich decyzji będzie Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli jak również posiadany stopień awansu zawodowego.
W dalszym ciągu ulegają zmianie podstawy prawne funkcjonowania systemu oświatowego w Polsce (i to w różnych jego obszarach funkcjonowania). Mając na względzie liczbę dokonywanych zmian oraz ich wagę merytoryczną, należy precyzyjnie ustalić metodologię wdrażania poszczególnych regulacji prawnych – niekiedy bardzo obszernych i wielowątkowych (dokonujących poważnych zmian również w innych przepisach). Taką formułę metodologiczną dotyczącą właśnie wprowadzania zmian systemowych zawiera ostania nowelizacja ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, która wprowadza nowy rodzaj placówki, jakim są branżowe centra umiejętności.
Wszelkie zmiany dokonywane w pragmatyce zawodowej budzą zrozumiałe zainteresowanie (a nawet zaniepokojenie) tak nauczycieli, jak i dyrektorów szkół i placówek oświatowych. A takie zmiany właśnie zachodzą i należy je bardzo dokładnie przeanalizować, aby nie popełnić błędów.
Zdecydowanie wcześniej, niż to miało miejsce w latach poprzednich, Minister Edukacji i Nauki pismem z dnia 16 czerwca 2023 r. oficjalnie ogłosił obowiązujące w roku szkolnym 2023/2024 kierunki realizacji polityki oświatowej państwa. Pismo tego formatu nie posiada charakteru obowiązującego aktu prawnego, jednak zawiera ono istotne wytyczne stanowiące podstawę do planowania dydaktycznego, opracowywania planów nadzoru pedagogicznego, planów pracy oraz innych działań nauczycieli, a zwłaszcza dyrektorów szkół i placówek w ramach sprawowanej funkcji kierowniczej.
Wraz ze zbliżającym się terminem zakończenia zajęć dydaktycznych dyrektorzy wszystkich szkół i placówek powinni już teraz myśleć o przygotowaniu do podsumowania realizacji nadzoru pedagogicznego w mijającym roku szkolnym, tak aby czas ten maksymalnie wykorzystać, a proces sprawozdawczy był przemyślany i przebiegał bez niespodzianek.
Docenienie w pracy ma ogromne znaczenie w procesie motywowania każdego pracownika. Optymalne motywowanie polega na właściwym wykorzystywaniu (stosowaniu) dostępnych motywatorów.
Zagadnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej zostało uznane przez Ministra Edukacji i Nauki za jedno z najważniejszych w ostatnim czasie. Wpływ na to miały niewątpliwie zjawiska społeczne, które pojawiły się w efekcie sytuacji pandemicznej wywołanej wirusem COVID-19 i wojną w Ukrainie. Dokonane istotne zmiany prawne w obszarze oświaty miały wpływ na realizację zadań oświatowych w różnych obszarach. Należy się zatem zastanowić nad tym, jak wprowadzane zmiany wpływają między innymi na zasady pracy z uczniem o szczególnych potrzebach edukacyjnych.
Podobnie jak praca nauczyciela, również praca dyrektora szkoły podlega okresowej ocenie, jest to związane z ich pragmatyką zawodową. Ostatnie zmiany przepisów obowiązujące od 1 września 2022 r. mają więc wpływ nie tylko na nauczyciela,
ale i osobę zajmującą stanowisko kierownicze w placówce.