Z dniem 31 maja 2016 r. w dotychczas obowiązującym porozumieniu z dnia 6 września 2000 r. wprowadzono zmiany wynikające z konieczności dostosowania jego zapisów do aktualnych regulacji prawa oświatowego. Nowością wprowadzoną do znowelizowanego porozumienia jest wymóg posiadania przygotowania pedagogicznego przez nauczycieli religii. Jako przygotowanie pedagogiczne do nauczania religii rozumieć należy: „nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki, katechetyki i dydaktyki, nauczanych w powiązaniu z teologią w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin, oraz odbycie pozytywnie ocenionych praktyk pedagogicznych w zakresie nauczania religii w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin” (§ 1 pkt 2 porozumienia). Z myślą o nauczycielach, którzy w chwili obecnej wymogu tego nie spełniają, wprowadzono trzyletni okres przejściowy na uzupełnienie kwalifikacji w tym względzie. Porozumienie weszło w życie z początkiem obecnego roku szkolnego, tj. z dniem 1 września 2016 r.
Szczegółowo omawiając treść porozumienia podpisanego przez Minister Edukacji Annę Zalewską oraz biskupa Marka Mendyka, wskazać należy przede wszystkim na wymienione enumeratywnie kwalifikacje wymagane od nauczycieli religii katolickiej na wszystkich etapach kształcenia.
Do wymagań stawianych nauczycielom religii katolickiej w liceach ogólnokształcących i technikach, z wyjątkiem specjalnych, należą:
- ukończenie studiów magisterskich na kierunku teologia w uczelni prowadzonej przez Kościół Katolicki albo w katolickim wydziale teologicznym uczelni publicznej oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego do nauczania religii lub
- bycie księdzem, który ukończył wyższe diecezjalne lub zakonne seminarium duchowne i legitymuje się dyplomem lub zaświadczeniem ukończenia seminarium oraz posiada przygotowanie pedagogiczne do nauczania religii.
Z kolei kwalifikacje do nauczania religii w gimnazjach i zasadniczych szkołach zawodowych, z wyjątkiem specjalnych, spełnia osoba o kwalifikacjach określonych jak dla liceów ogólnokształcących i techników, jak również osoba, która:
Misja kanoniczna jest dokumentem w postaci 16-stronicowej książeczki opatrzonej zdjęciem osoby uprawnionej do nauczania religii, który wydaje kuria metropolitarna. W dokumencie tym stwierdza się, że dana osoba jest uprawniona do nauczania religii na terenie danej archidiecezji, z określeniem daty ważności owego uprawnienia.
- ukończyła studia pierwszego stopnia na kierunku teologia i uzyskała tytuł zawodowy licencjata w kolegium teologicznym albo w uczelni prowadzonej przez Kościół Katolicki albo w katolickim wydziale teologicznym uczelni publicznej oraz posiada przygotowanie pedagogiczne do nauczania religii lub
- posiada dyplom ukończenia kolegium teologicznego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne do nauczania religii, lub
- jest alumnem wyższego seminarium duchownego po ukończeniu czwartego roku studiów lub studentem wyższych studiów teologicznych po ukończeniu czwartego roku studiów.
W § 4 porozumienia wskazuje się, iż wymogi nauczania religii w szkołach podstawowych, z wyjątkiem specjalnych, spełnia osoba, która posiada wyżej wymienione kwalifikacje, a także osoba, która:
- ukończyła studia pierwszego stopnia na kierunku teologia i uzyskała tytuł zawodowy licencjata w kolegium teologicznym albo w uczelni prowadzonej przez Kościół Katolicki albo w katolickim wydziale teologicznym uczelni publicznej oraz posiada przygotowanie pedagogiczne do nauczania religii lub
- posiada dyplom ukończenia kolegium teologicznego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne do nauczania religii, lub
- jest alumnem wyższego seminarium duchownego po ukończeniu czwartego roku studiów lub studentem wyższych studiów teologicznych po ukończeniu czwartego roku studiów.
W § 5 porozumienie wskazuje na kwalifikacje do nauczania religii katolickiej w przedszkolach, za wyjątkiem specjalnych, przyznając je osobom spełniającym wyżej wskazane wymagania, a nadto osobom, które:
- posiadają dyplom ukończenia studiów wyższych w specjalności pedagogika religijna lub katechetyka uzyskany w uczelni prowadzonej przez Kościół Katolicki albo w katolickim wydziale teologicznym uczelni publicznej oraz posiadają przygotowanie pedagogiczne do nauczania religii lub
- posiadają dyplom ukończenia studiów wyższych w zakresie wychowania przedszkolnego lub wczesnoszkolnego oraz świadectwo ukończenia podyplomowych studiów katechezy przedszkolnej uzyskane w uczelni prowadzonej przez Kościół Katolicki albo w katolickim wydziale teologicznym uczelni publicznej.
Natomiast w § 6 porozumienia wskazano kwalifikacje, które spełnić musi nauczyciel religii w szkołach i przedszkolach specjalnych. Osoba taka musi spełnić wymagania dla danego typu szkoły, a nadto:
- ukończyć studia wyższe na kierunku pedagogika specjalna w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów lub
- ukończyć zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów, lub
- ukończyć studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z pedagogiki specjalnej w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów.
Poza wyżej wymienionymi kwalifikacjami, które musi spełniać nauczyciel religii, konieczne jest także uzyskanie misji kanonicznej do nauczania religii. Ten warunek dopuszczenia do nauczania religii wskazuje Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską w art. 12 ust. 3: „Nauczyciele religii muszą posiadać upoważnienie (missio canonica) od biskupa diecezjalnego”. Misja kanoniczna jest dokumentem w postaci 16-stronicowej książeczki opatrzonej zdjęciem osoby uprawnionej do nauczania religii, który wydaje kuria metropolitarna. W dokumencie tym stwierdza się, że dana osoba jest uprawniona do nauczania religii na terenie danej archidiecezji, z określeniem daty ważności owego uprawnienia. Okres ważności misji kanonicznej może zostać przedłużony na kolejne okresy, co odnotowuje się na dalszych stronach rzeczonego dokumentu. Stosowne adnotacje w tym przedmiocie nanosi biskup. W tym przedmiocie stanowi również rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, gdzie w § 5 ust. 1 wskazano, że podstawą zatrudnienia nauczyciela religii, katechety szkolnego w szkole może być tylko imienne, pisemne skierowanie do danej szkoły wydane przez właściwego biskupa diecezjalnego (w przypadku Kościoła Katolickiego) lub właściwych biskupów lub zwierzchników kościołów lub związków. Nauczyciel religii zostaje zatrudniony zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela (na podstawie mianowania lub w ramach stosunku pracy) przez szkołę, do której został skierowany. Zatrudnienia nauczyciela religii celem prowadzenia zajęć w grupie międzyszkolnej lub pozaszkolnym punkcie katechetycznym lub na terenie kilku szkół dokonuje się również na podstawie Karty Nauczyciela, jednak przez dyrektora tylko jednej szkoły wskazanej przez organ prowadzący szkołę (gminę) lub przez organ wskazany w porozumieniu między szkołą a właściwym kościołem lub związkiem wyznaniowym.
