Zgodnie z art. 31 KN do końca 2016 r. nauczycielowi dyplomowanemu, który uzyskał tytuł honorowy profesora oświaty, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania wypłacał jednorazową gratyfikację pieniężną w wysokości 6-miesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia. Obecnie jednorazowa gratyfikacja wynosi 18 tysięcy złotych brutto, co ma znacząco ułatwić zabezpieczenie środków pieniężnych przez wypłacający organ.
Środki na wypłatę nagród będą corocznie wyodrębniane w budżecie ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, w wysokości do 450 tysięcy złotych.
Warto podkreślić, że komentowany przepis nie określa terminu wypłaty gratyfikacji. Z uwagi jednak na wyjątkowy charakter wyróżnienia, jakim jest uzyskanie przez nauczyciela tytułu honorowego profesora oświaty, gratyfikacja powinna być wypłacona niezwłocznie po otrzymaniu przez organ prowadzący szkołę informacji o nadaniu nauczycielowi takiego tytułu przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
Ocena nauczyciela i dyrektora szkoły
Jedna z kolejnych nowelizacji zmieniła także zasady dokonywania oceny pracy nauczycieli i dyrektora.
Zgodnie z art. 6a Karty Nauczyciela praca nauczyciela, z wyjątkiem pracy nauczyciela stażysty, podlega ocenie. Ocena pracy nauczyciela może być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego, z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek:
- nauczyciela,
- organu sprawującego nadzór pedagogiczny,
- organu prowadzącego szkołę,
- rady szkoły,
- rady rodziców.
Dyrektor szkoły jest obowiązany dokonać oceny pracy nauczyciela w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku.
Ocena pracy nauczyciela ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym:
- ocena wyróżniająca,
- ocena dobra,
- ocena negatywna.
Oceny pracy nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły, który przy jej dokonywaniu może zasięgnąć opinii samorządu uczniowskiego.
Nowością jest, że oceny pracy dyrektora szkoły oraz nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły, dokonuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, a w przypadku gdy organ prowadzący szkołę jest jednocześnie organem sprawującym nadzór pedagogiczny − oceny dokonuje ten organ.
Organ, o którym mowa wyżej, dokonuje oceny pracy dyrektora szkoły po zasięgnięciu opinii rady szkoły i zakładowych organizacji związkowych działających w tej szkole.
Do katalogu zdarzeń powodujących wydłużenie stażu dodano stan nieczynny nauczyciela.
Ocenę pracy ustala się po zapoznaniu nauczyciela z jej projektem oraz wysłuchaniu jego uwag i zastrzeżeń.
Od ustalonej oceny pracy, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, przysługuje:
- nauczycielowi − prawo wniesienia odwołania, za pośrednictwem dyrektora szkoły, do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą,
- dyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły − prawo złożenia wniosku o ponowne ustalenie oceny jego pracy do organu, który tę ocenę ustalił.
Wydłużenie stażu spowodowane nieobecnością nauczyciela
Kolejna zmiana wynika z ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 60) i ma związek z likwidacją gimnazjów oraz reformą systemu oświaty.
Zgodnie z brzmieniem art. 9d ust. 5 i 5a Karty Nauczyciela w przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których mowa w ust. 5a, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.
W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku gdy łączny czas nieprzerwanej nieobecności w pracy z przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym oraz w ust. 5, jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy, nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.
Tak więc dotychczas każda nieobecność (poza urlopem wypoczynkowym), która trwała dłużej niż miesiąc, wydłużała staż nauczyciela. Nieprzekraczalnym okresem był rok i 6 miesięcy w przypadku nieobecności spowodowanych zwolnieniem lekarskim oraz urlopami macierzyńskim i rodzicielskim.
Nowelizacja nadaje art. 9d ust. 5 nowe brzmienie, zgodnie z którym w przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu pozostawania w stanie nieczynnym, czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których mowa w ust. 5a, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.
Z powyższego wynika, że do katalogu zdarzeń powodujących wydłużenie stażu dodano stan nieczynny nauczyciela. Wynika to z faktu, że w związku z reformą preferowanym rozwiązaniem dla nauczycieli wygaszanych szkół jest przejście w stan nieczynny (a nie wypowiedzenie umowy).
Zmiany w czasie pracy nauczyciela
Ustawa Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe wprowadza zmianę także do przepisów dotyczących czasu pracy nauczyciela. Artykuł 42 ust. 2b pkt 2 otrzyma wkrótce nowe brzmienie, zgodnie z którym w ramach innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów, nauczyciel jest obowiązany uczestniczyć w przeprowadzaniu odpowiednio: egzaminu ósmoklasisty, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie i egzaminu maturalnego − z wyjątkiem części ustnej.
Dodatkowo po ust. 2c dodaje się ust. 2d, zgodnie z którym w ramach zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów, nauczyciel nie będzie prowadził zajęć świetlicowych oraz zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Nowelizacja ta jest skutkiem uchylenia przepisów dotyczących obowiązku realizacji tak zwanych godzin karcianych, a ponadto ma charakter porządkujący i wyjaśniający. Warto podkreślić, że z treści art. 42 ust. 2d KN nie wynika, że w ramach zajęć statutowych szkoły nie mieści się realizacja zajęć wynikających z potrzeb lub zainteresowań uczniów, w tym na przykład zajęć wyrównawczych.
Norma komentowanego przepisu expressis verbis dotyczy wyłącznie zajęć świetlicowych oraz zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Redakcja przepisu nie zawiera sformułowania „w szczególności”, a więc należy traktować dyspozycję zawartą w komentowanym przepisie jako zamkniętą.
Kształcenie za granicą
Ustawa Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe zmienia także zasady dotyczące dokształcania się nauczycieli. Zgodnie z nowo dodanym (od września) art. 70b, doskonalenie nauczycieli może odbywać się za granicą, na podstawie umów międzynarodowych, porozumień o współpracy bezpośredniej, zawieranych przez szkoły, organy prowadzące szkoły, jednostki samorządu terytorialnego, organy administracji rządowej i placówki doskonalenia, programów edukacyjnych Unii Europejskiej lub na zaproszenie podmiotów zagranicznych.
Okres doskonalenia za granicą jest zaliczany do okresu zatrudnienia nauczyciela w kraju, od którego zależą uprawnienia pracownicze, na warunkach określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 3.
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, warunki kierowania za granicę nauczycieli w celu doskonalenia, uwzględniając w szczególności:
- możliwość udzielania nauczycielom pozostającym w zatrudnieniu urlopu szkoleniowego lub bezpłatnego oraz okres, na jaki udziela się tych urlopów, a także zasady obliczania wysokości wynagrodzenia za okres urlopu szkoleniowego,
- możliwość przyznania świadczeń na rzecz rodzin osób, o których mowa w pkt 1,
- organy uprawnione do przyznawania świadczeń oraz udzielania urlopów,
- warunki zaliczania okresu doskonalenia za granicą do okresu zatrudnienia w kraju,
- warunki odwoływania nauczycieli skierowanych za granicę oraz warunki zwrotu wypłaconych im świadczeń.
