Dodatek za pracę z uczniem posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

Potrzebujesz dodatkowych informacji? Sprawdź artykuł: Metody pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym

Dodatek za pracę z uczniem z orzeczeniem

Zgodnie z § 8 pkt 7 i 8 rozporządzenia, dodatek za trudne warunki pracy, w przypadku prowadzenia zajęć z uczniem posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, przysługuje nauczycielom, którzy prowadzą:

• zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi umysłowo w stopniu głębokim,
• zajęcia dydaktyczne i wychowawcze w specjalnych przedszkolach (oddziałach), szkołach (oddziałach) specjalnych oraz
• indywidualne nauczanie dziecka zakwalifikowanego do kształcenia specjalnego(bez względu na miejsce realizacji zajęć z dzieckiem –dom, szkoła specjalna, szkoła ogólnodostępna).

Dodatek za uciążliwe warunki pracy

W świetle § 9 rozporządzenia za pracę wykonywaną w warunkach uciążliwych uznane zostało prowadzenie przez nauczycieli zajęć w trudnych warunkach wymienionych w § 8 pkt 7 i 8:

1 z dziećmi i młodzieżą do 16. roku życia, u których stan zdrowia z powodu stanów chorobowych uzasadnia konieczność sprawowania stałej opieki lub udzielania pomocy³:

• wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,
• wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, krążenia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowego leczenia szpitalnego,
• upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,
• psychozy i zespoły psychotyczne,
• całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,
• padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
• nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwionośnego do 5 lat od zakończenia leczenia,
• wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
• głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego;

2 z dziećmi i młodzieżą powyżej 16 roku życia, u których wystąpiło naruszenie sprawności organizmu z przyczyn, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności⁴:

• upośledzenia umysłowe począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,
• choroby psychiczne, w tym: zaburzenia psychotyczne, zaburzenia nastroju począwszy od zaburzeń o umiarkowanym stopniu nasilenia, utrwalone zaburzenia lękowe o znacznym stopniu nasilenia, zespoły otępienne,
• zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym: trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych, częściowa lub całkowita utrata krtani z różnych przyczyn, zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniami mózgu – wyższych ośrodków mowy, głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego,
• choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 wg Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
• upośledzenia narządu ruchu, w tym wrodzone i rozwojowe, układowe choroby tkanki łącznej, zapalenie stawów, choroby zwyrodnieniowe stawów, choroby kości i chrząstek, nowotwory narządu ruchu, zmiany pourazowe,
• choroby neurologiczne,
• choroby układu: oddechowego i krążenia, pokarmowego, moczowo-płciowego,
• całościowe zaburzenia rozwojowe, powstałe przed 16. rokiem życia z zaburzeniami interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz stereotypiami zachowań, zainteresowań i aktywności o co najmniej umiarkowanym stopniu nasilenia;

3 z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi w stopniu lekkim, wśród których znajduje się co najmniej jedno dziecko ze stanem chorobowym wymienionym w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r., oraz § 32 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r.;

4 z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi w stopniu lekkim, wśród których znajduje się co najmniej jedno dziecko upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym lub znacznym, pod warunkiem że zajęcia dydaktyczne z tym dzieckiem prowadzone są według odrębnego programu nauczania obowiązującego w danego typu szkole specjalnej, a zajęcia wychowawcze według odrębnego programu wychowawczego opracowanego przez wychowawcę.

Z powyższego wynika, że aby rozpatrywać, czy mamy do czynienia z pracą w warunkach uciążliwych, musi być ona wykonywana w warunkach trudnych. Oznacza to prowadzenie przez nauczyciela w pierwszej kolejności pracy w warunkach trudnych określonych w pkt 7 lub 8 § 8 rozporządzenia z dnia 31 stycznia 2005 r.

Regulamin określający wysokość stawek dodatków

Dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego wysokość dodatku dla nauczyciela za pracę w warunkach trudnych lub uciążliwych oraz warunki jego przyznawania i wypłacania ustalają organy prowadzące w regulaminach. Oznacza to, że wysokość dodatku będzie zróżnicowana w poszczególnych szkołach (i placówkach oświatowych). Wysokość dodatku organ prowadzący może określić na różne sposoby: jako stały procent od wynagrodzenia zasadniczego, jako jednakową kwotę miesięczną, jako widełki procentowe lub kwotowe.

W uchwale może znaleźć się jedynie określenie wysokości tych dodatków i szczegółowe warunki ich przyznawania, czyli kwestie o charakterze technicznym. Tak więc rada gminy, powiatu czy sejmik województwa nie mają kompetencji do wprowadzenia regulacji uzależniających nabycie prawa do dodatku za warunki pracy od np. liczby godzin przepracowanych w warunkach trudnych lub uciążliwych⁵ czy ograniczenia prawa tylko do jednego dodatku w przypadku, gdy nauczyciel realizuje zajęcia zarówno w warunkach trudnych, jak i uciążliwych.

Zbieg tytułu do dodatków

Z przepisów ustawy Karta Nauczyciela nie wynika, by możliwe było wypłacanie nauczycielowi tylko jednego dodatku do wynagrodzenia, jeśli pracowałby on w warunkach zarówno trudnych, jak i uciążliwych. Pojęcia te nie są tożsame. Nie można przyjąć, iż praca w warunkach trudnych automatycznie wyklucza pracę w warunkach uciążliwych. Nie ma przepisu, który stwierdzałby, że dodatki te należą się nauczycielowi tylko wtedy, gdy swoje obowiązki zawodowe wykonuje w ramach obowiązującego wymiaru godzin pracy. Dlatego, jeśli nauczyciel pracuje w warunkach trudnych i uciążliwych, przysługują mu dwa dodatki do wynagrodzenia. Organy prowadzące nie mogą w takiej sytuacji ograniczyć prawa tylko do jednego dodatku. Nie mogą również postanowić, że w przypadku zbiegu tytułu do dodatku za trudne i uciążliwe warunki pracy nauczycielowi będzie przysługiwał tylko jeden dodatek do wynagrodzenia, a jeżeli dodatki te będą w różnej wysokości, to wyższy.

Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa⁶, warunki uprawniające do uzyskania przez nauczycieli dodatku za warunki pracy zostały uregulowane przez rozporządzenie z dnia 31 stycznia 2005 r., wydane na podstawie delegacji ustawowej, w sposób wyczerpujący i na zasadzie katalogu zamkniętego. Brak jest w ustawie Karta Nauczyciela oraz w ww. rozporządzeniu kompetencji dla organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do określenia innych warunków dodatku za warunki pracy czy uszczegółowienia tych wymienionych w rozporządzeniu.

Pojęcia „trudne warunki” i „uciążliwe warunki” nie mają charakteru ocennego, czyli uznanie, że określona praca jest pracą w tych warunkach, nie jest uzależnione od woli pracodawcy czy pracownika. Jeśli np. nauczyciel realizuje indywidualne nauczanie z dzieckiem zakwalifikowanym do kształcenia specjalnego w warunkach szkoły ogólnodostępnej, a dziecko jest upośledzone w stopniu umiarkowanym, przysługuje mu prawo do dwóch dodatków – dodatku za trudne i uciążliwe warunki pracy.