Gwarancje zatrudnienia nauczycieli wygaszanych placówek szkolnych

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że likwidacja gimnazjów nie musi oznaczać zakończenia stosunku pracy z nauczycielem. Dotychczas obowiązujące przepisy Karty Nauczyciela proponują dogodne dla nauczycieli rozwiązania. Zgodnie z art. 18 Karty Nauczyciela, nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może być przeniesiony na własną prośbę lub z urzędu na inne stanowisko w tej samej lub innej szkole, w tej samej lub innej miejscowości, na takie samo lub inne stanowisko. Przeniesienia nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel ma być przeniesiony po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego tę szkołę i po uzyskaniu zgody dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony. Dodatkowo, na mocy art. 220 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe, możliwość skorzystania z przeniesienia wskazana w art. 18 ust. 1, 4 i 5 Karty Nauczyciela rozciąga się nie tylko na nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, ale też na nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Przepis ten stosuje się w okresie przejściowym – do 31 sierpnia 2019 r.

W okresie przejściowym (do 31 sierpnia 2019 r.) zarówno względem nauczycieli zatrudnionych na
podstawie mianowania, jak i zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nie stosuje się art. 18 ust. 2 Karty Nauczyciela, który uzależnia przeniesienie nauczyciela do nowego miejsca pracy od zapewnienia nauczycielowi odpowiedniego do jego stanu rodzinnego mieszkania oraz miejsca pracy dla współmałżonka, jeśli jest on nauczycielem. W tym okresie wyłączeniu ulega także stosowanie art. 19 Karty Nauczyciela, który zakłada możliwość przeniesienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania bez zgody nauczyciela do innej szkoły, zgodnie z jej potrzebami programowymi, na okres poniżej 3 lat, z prawem powrotu na uprzednio zajmowane stanowisko.

Zamiast tego jednak (zgodnie z art. 220 ust. 3 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe) organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania lub umowy o pracę na czas nieokreślony obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach, a także na tym samym lub (tylko za zgodą nauczyciela) na innym stanowisku w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych, także w wymiarze większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, jeżeli w dotychczasowym miejscu pracy nie jest możliwe zapewnienie nauczycielowi prowadzenia zajęć w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W przypadku niewyrażenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego czasu pracy.

Liczba uczniów przypadających na jeden etat pedagoga, psychologa lub logopedy nie może być wyższa niż liczba uczniów przypadających na jeden etat pedagoga, psychologa, logopedy zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez tę jednostkę samorządową w roku szkolnym 2016/2017.

W roku szkolnym 2019/2020 (na podstawie art. 221 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe) w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel zatrudniony w szkole ponadpodstawowej prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego może być zobowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością. Średnia liczba godzin ponadwymiarowych przypadających na etat nauczyciela w danej szkole nie może przekroczyć średniej liczby godzin ponadwymiarowych przypadających na etat nauczyciela w tej szkole w roku szkolnym 2016/2017. Powyższe ograniczenie nie dotyczy nauczycieli przedmiotów teoretycznych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych, nauczycieli praktycznej nauki zawodu oraz nauczycieli przedmiotów artystycznych w szkołach artystycznych.

Przypomnienia wymaga, że zgodnie z art. 35 ust. 2 Karty Nauczyciela przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za godziny doraźnych zastępstw wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. Kobiecie w ciąży, osobie wychowującej dziecko do lat 4 oraz nauczycielowi w trakcie odbywania stażu nie przydziela się pracy w godzinach ponadwymiarowych bez ich zgody.

Obostrzeniom poddana została także możliwość dodatkowego zatrudnienia na podstawie stosunku pracy w innej szkole przez nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć. Podjęcie lub kontynuowanie takiego zatrudnienia wymaga uzyskania pisemnej zgody dyrektora szkoły wskazanej jako podstawowe miejsce zatrudnienia. W przypadku naruszenia tego warunku przez nauczyciela dyrektor szkoły będącej podstawowym miejscem zatrudnienia może rozwiązać stosunek pracy z nauczycielem z końcem roku szkolnego, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem. Również tych przepisów nie stosuje się do nauczycieli przedmiotów teoretycznych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych, nauczycieli praktycznej nauki zawodu i nauczycieli przedmiotów artystycznych w szkołach artystycznych. Co istotne, podane wyżej ograniczenia w dodatkowym zarobkowaniu dotyczą także dyrektora szkoły, z zastrzeżeniem, że zgody na podjęcie lub kontynuowanie dodatkowego zatrudnienia na podstawie stosunku pracy w innej szkole przez dyrektora udziela organ prowadzący szkołę będącą podstawowym miejscem zatrudnienia tego dyrektora.

Wprowadzonym gwarancjom zatrudnienia nauczycieli towarzyszy także usprawnienie informowania o wolnych stanowiskach pracy dla nauczycieli. Na mocy art. 224 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe w okresie do 31 sierpnia 2023 r. dyrektor szkoły prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego informuje kuratora oświaty sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą o wolnych stanowiskach pracy dla nauczycieli. Informacje te kurator udostępnia na stronie podmiotowej kuratorium oświaty.