Nowe statuty szkół wyzwaniem w nadchodzącym roku szkolnym

Po uporaniu się z niezbędnymi decyzjami kadrowymi należy pomyśleć o przygotowaniu najważniejszego dokumentu szkoły, jakim jest jej statut. Zapisy prawne expressis verbis stanowią, iż nowe statuty dla nowo tworzonych szkół powinny być nadane przez organy prowadzące dane szkoły – gdyż będą one pierwszymi statutami tych szkół w nowej strukturze oświatowej¹. Jednak art. 88 ust. 7 ustawy Prawo oświatowe² sugeruje, że ten zapis dotyczy szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny. Jednocześnie należy pamiętać również o zapisach art. 322 ust. 4 ustawy wprowadzającej przepisy Prawa oświatowego³. Sugestia tam zawarta jest jednoznaczna i ze wszech miar słuszna − nie można się przecież łudzić, iż organ prowadzący (zamiast dyrektora) doskonale opisze prawidłowo chociażby szczegółowe postępowanie nauczycieli w zakresie oceniania wewnątrzszkolnego czy też pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej w oparciu o nowe zasady prawne. Dyrektorzy muszą to zrobić sami, aby później nie narzekać na niewłaściwe zapisy lub złą wolę urzędników. O swoje sprawy muszą zadbać sami, bez oglądania się na innych. Z tego też względu dopiero szczegółowo opracowany, wręcz gotowy do przyjęcia projekt statutu należy przedłożyć do zatwierdzenia odpowiedniemu organowi.

Prawdą jest również, że dyrektorzy mają na to trochę czasu i nie muszą pracować w pośpiechu. Wynika to z faktu, że ten sam art. 322 ustawy wprowadzającej stanowi, że dotychczasowe statuty przedszkoli, szkół podstawowych, szkół specjalnych przysposabiających do pracy i szkół policealnych zachowują swoją moc do dnia wejścia w życie statutów wydanych na podstawie ustawy Prawo oświatowe, jednak nie dłużej jednak niż do dnia 30 listopada 2017 r. Podobnie dotychczasowe statuty liceów ogólnokształcących i techników zachowują swoją moc do dnia wejścia w życie statutów wydanych na podstawie ustawy Prawo oświatowe, nie dłużej jednak niż do dnia 30 listopada 2019 roku. Jednak obecnie w przepisach prawnych nie ma szczegółowych wytycznych dotyczących tego, jak powinna wyglądać prawidłowa procedura uchwalania statutów dla szkół tworzonych w oparciu o regulacje wprowadzające nowy system oświatowy. Z dostępnych interpretacji prawnych wynika, że nowo tworzone (od dnia 1 września 2017 roku) szkoły powinny same uchwalić swoje statuty do dnia 30 listopada 2017 roku. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że w obecnym kształcie przepisy prawne nie nakładają obowiązku przedkładania organom prowadzącym statutów szkół ujmowanych w uchwale w sprawie projektu dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego wprowadzonego ustawą Prawo oświatowe. Warto jednak dodać, że poprzednie wersje powołanej ustawy zakładały taki wymóg. Dlatego też lepiej być przygotowanym na każdą ewentualność i niezwłocznie przystąpić do prac nad nowym statutem.

Pierwszym działaniem w toku prac nad nowym statutem jest dokładna analiza (a nie tylko przeczytanie) aktualnego stanu prawnego dotyczącego funkcjonowania szkoły w nowej rzeczywistości oświatowej.

Zgodnie z obowiązującymi obecnie podstawowymi założeniami organizacyjnymi szkoły podstawową jednostką organizacyjną szkoły jest oddział, a nie klasa, jak to było poprzednio. Konsekwencją takiego zapisu jest kolejny, który stanowi, iż oddziałem opiekuje się nauczyciel wychowawca. Mówi się więc o wychowawcy oddziału, a nie o wychowawcy klasy – jak to było wcześniej. I dalej, w celu zapewnienia ciągłości i skuteczności pracy wychowawczej nauczyciel wychowawca opiekuje się danym oddziałem w ciągu całego etapu edukacyjnego – i to jest nowość, którą należy bezwzględnie umieścić w nowych zapisach statutowych. Utrzymane zostały ważne zapisy organizacyjne stanowiące, że w szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów, tworzy się stanowisko wicedyrektora. Jednak dyrektor szkoły, oczywiście za zgodą organu prowadzącego szkołę, może tworzyć dodatkowe stanowiska wicedyrektorów lub inne stanowiska kierownicze. Stanowiska te powinny być również precyzyjnie opisane w nowym statucie szkoły. Jeśli natomiast chodzi o sam statut, to przepisy ustawy Prawo oświatowe jednoznacznie regulują jego zawartość.

W obecnym stanie prawnym prawidłowo skonstruowany statut szkoły powinien zawierać następujące elementy:

• Nazwa i typ szkoły oraz jej siedziba, a w przypadku gdy szkoła wchodzi w skład zespołu szkół – także nazwa tego zespołu.
• Imię szkoły, o ile zostało nadane.
• Nazwa i siedziba organu prowadzącego szkołę.
• Cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania, w tym w zakresie: udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, umożliwiania uczniom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowe  i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia. W przypadku szkół przeznaczonych dla dzieci i młodzieży muszą one koniecznie uwzględniać założenia programu wychowawczo-profilaktycznego⁴, który powinien obejmować:
  – treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów,
  –treści i działania o charakterze profilaktycznym dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów, przygotowane w oparciu o przeprowadzoną diagnozę potrzeb i problemów występujących w danej społeczności szkolnej, skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.
• Organy szkoły oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów szkoły oraz sposób czy też procedura rozwiązywania sporów między nimi, zwłaszcza sporów kompetencyjnych. Jednym z takich organów są tzw. zespoły nauczycielskie, które dyrektor może tworzyć w zależności od potrzeb szkoły wynikających z jej zadań statutowych, potrzeb programowych lub innych uwarunkowań, w jakich funkcjonuje szkoła. Pracą takiego zespołu zawsze kieruje jego przewodniczący, powoływany przez dyrektora szkoły na wniosek tego zespołu. Przewodniczący zespołu może powoływać do realizacji określonego zadania lub zadań zespołu innych nauczycieli, specjalistów i pracowników, odpowiednio szkoły lub przedszkola, oraz osoby niebędące pracownikami tej szkoły. Zespół ten określa plan pracy i zadania do realizacji w danym roku szkolnym. Natomiast podsumowanie pracy zespołu nauczycieli odbywa się podczas ostatniego w danym roku szkolnym zebrania rady pedagogicznej⁵.
• Organizacja pracy szkoły⁶, w tym organizacja oddziałów sportowych, mistrzostwa sportowego⁷, dwujęzycznych, integracyjnych, specjalnych, z uwzględnieniem organizacji nauczania i oceniania w tych klasach, organizacja wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, jeżeli szkoła takie wspomaganie prowadzi, a także zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, jeśli szkoła takie zajęcia prowadzi.
• Zakres zadań nauczycieli, w tym zadania nauczyciela wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza, oraz innych pracowników szkoły, w tym także zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę⁸, a także sposób i formy wykonywania tych zadań dostosowane do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły.
• Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów – w tym przypadku należy bezwzględnie kierować się wskazaniami ustawowymi⁹ oraz wytycznymi zawartymi w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych¹⁰. Należy zwrócić uwagę na fakt, że nie funkcjonuje już określenie wewnątrzszkolny system oceniania czy też przedmiotowy system oceniania, tylko − warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego. Wynika to stąd, że system jest jeden w całym kraju, ustalony ustawowo.
• Prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia, z tym że wspomniane obowiązki ucznia określa się w statucie szkoły, z uwzględnieniem obowiązków w zakresie:
  – właściwego zachowania podczas zajęć edukacyjnych,
  – usprawiedliwiania w określonym terminie i formie nieobecności na zajęciach edukacyjnych,
  –przestrzegania zasad ubierania się uczniów na terenie szkoły lub noszenia na terenie szkoły jednolitego stroju – w przypadku jego wprowadzenia (art. 100 uPO),
  – przestrzegania warunków wnoszenia i korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły,
  – właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów.
• Rodzaje nagród i warunki ich przyznawania uczniom oraz tryb wnoszenia zastrzeżeń do przyznanej nagrody.
• Rodzaje kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary.
• Przypadki, w których dyrektor szkoły podstawowej może wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły.
• Sposób organizacji i realizacji działań w zakresie wolontariatu¹¹.
• Formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych jest potrzebna pomoc i wsparcie.
• Organizacja biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami.
• Organizacja świetlicy, z uwzględnieniem warunków wszechstronnego rozwoju ucznia.
• Warunki stosowania sztandaru szkoły, godła szkoły oraz ceremoniału szkolnego, o ile zostały ustanowione.
• Organizacja współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
• Organizacja i formy współdziałania szkoły z rodzicami w zakresie nauczania, wychowania, opieki i profilaktyki.
• Organizacja współdziałania ze stowarzyszeniami lub innymi organizacjami w zakresie działalności innowacyjnej.

W przypadku szkół dla dorosłych statut musi ponadto określać zasady uczęszczania na wybrane zajęcia edukacyjne przez osoby przygotowujące się do egzaminów eksternistycznych.

Pracując nad statutem szkoły, należy pamiętać o różnych formach działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły, które również powinny być dobrze opisane. Zalicza się do nich:

• obowiązkowe zajęcia edukacyjne, do których zaliczane są zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia ogólnego i z zakresu kształcenia w zawodzie, w tym praktyczna nauka zawodu;
• dodatkowe zajęcia edukacyjne, do których zaliczane są takie zajęcia jak:
  – zajęcia z języka obcego nowożytnego innego niż język obcy nowożytny nauczany w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych,
  – zajęcia, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania;
• zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych;
• zajęcia prowadzone w ramach kwalifikacyjnych kursów zawodowych;
• zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
• zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności w celu kształtowania ich aktywności i kreatywności;
• zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego.

Ponieważ w szkole obowiązkowe zajęcia edukacyjne mogą być realizowane w oddziałach, w grupie oddziałowej, grupie międzyoddziałowej, grupie międzyklasowej lub grupie międzyszkolnej, to w statucie ta kwestia musi być szczegółowo doprecyzowana. Warto wspomnieć chociażby o sytuacji, w której w szkole podstawowej jest organizowane nauczanie w klasach łączonych, a mianowicie:

1. obowiązkowe zajęcia edukacyjne w klasie I, z wyjątkiem edukacji muzycznej, edukacji plastycznej i wychowania fizycznego, prowadzi się bez łączenia tych klas z innymi klasami,
2. obowiązkowe zajęcia edukacyjne w klasie VIII, z wyjątkiem muzyki, plastyki, techniki i wychowania fizycznego, prowadzi się bez łączenia tych klas z innymi klasami,
3. w klasach II–VII co najmniej połowę wymiaru godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, z wyjątkiem zajęć wymienionych w punktach 1 i 2, prowadzi się w klasach rozłącznych.

Niebagatelną sprawą jest również kwestia ubierania się uczniów na terenie szkoły. Statut musi być w tych kwestiach wyjątkowo precyzyjny. Prawo bowiem stanowi, że dyrektor szkoły podstawowej lub szkoły ponadpodstawowej może z własnej inicjatywy lub też na wniosek rady szkoły, rady rodziców, rady pedagogicznej lub samorządu uczniowskiego, za zgodą odpowiednio rady rodziców i rady pedagogicznej oraz w przypadku gdy z inicjatywą wystąpił dyrektor szkoły lub wniosku złożonego przez inny podmiot niż samorząd uczniowski – także po uzyskaniu opinii samorządu uczniowskiego, wprowadzić obowiązek noszenia przez uczniów na terenie szkoły jednolitego stroju. Wniosek taki dyrektor szkoły rozpatruje w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące. Gdy takie rozwiązanie zostanie przyjęte (co ma swoje poważne uzasadnienie społeczne), to musi być określony konkretny wzór takiego stroju, aby nie było tutaj żadnych niedomówień mogących wywoływać niepotrzebną nadinterpretację. Taki wzór jednolitego stroju ustala dyrektor szkoły w uzgodnieniu z radą rodziców i po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej oraz oczywiście samych zainteresowanych, czyli samorządu uczniowskiego. Jednak warto zauważyć, że dyrektor szkoły, w której wprowadzono obowiązek noszenia przez uczniów jednolitego stroju, może w uzgodnieniu z radą rodziców i po zasięg-
nięciu opinii rady pedagogicznej określić sytuacje, w których przebywanie ucznia na terenie szkoły nie wymaga noszenia przez niego jednolitego stroju. Myli się jednak ten, kto uważa, że niewprowadzenie w szkole takiego jednolitego stroju pozwala na nieograniczoną swobodę w ubieraniu się uczniów. Otóż w tych szkołach, w których nie wprowadzono obowiązku noszenia przez uczniów jednolitego stroju, statut szkoły musi jednoznacznie określić zasady ubierania się uczniów na terenie szkoły. Przyjęte w ten sposób zasady muszą być respektowane przez wszystkich. Jest to jeden z podstawowych obowiązków uczniów. Koniec więc z „rewią mody w szkołach”.

Bardzo wyraźnie są również sprecyzowane wymagania w stosunku do szkoły, które w konsekwencji wymuszają wprowadzenie odpowiednich zapisów w statutach szkół i placówek. Wymagania te stanowią, że szkoła w zakresie realizacji zadań statutowych ma obowiązek zapewnienia uczniom korzystania z:

• pomieszczeń do nauki z niezbędnym wyposażeniem¹²,
• biblioteki,
• świetlicy – w przypadku szkoły podstawowej i szkoły prowadzącej kształcenie specjalne,
• gabinetu profilaktyki zdrowotnej spełniającego szczegółowe wymagania, o których mowa w odrębnych przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 3 ustawy o działalności leczniczej¹³, oraz wyposażonego w odpowiedni sprzęt, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 31d ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w części dotyczącej warunków realizacji świadczeń gwarantowanych pielęgniarki lub higienistki szkolnej¹⁴,
• zespołu urządzeń sportowych i rekreacyjnych,
• pomieszczeń sanitarnohigienicznych i szatni.

Ponieważ biblioteka szkolna ma do spełnienia bardzo ważne zadania, ustawowo został określony niezbędny zakres tych zadań. I tak organizacja biblioteki w szkole powinna uwzględniać możliwość:

• gromadzenia i udostępniania podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych oraz innych materiałów bibliotecznych, zgodnie z art. 22aj ustawy o systemie oświaty¹⁵,
• tworzenia warunków do efektywnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi,
• rozbudzania i rozwijania indywidualnych zainteresowań uczniów oraz wyrabiania i pogłębiania u uczniów nawyku czytania i uczenia się,
• organizowania różnorodnych działań rozwijających wrażliwość kulturową i społeczną uczniów, w tym w zakresie podtrzymywania tożsamości narodowej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym,
• przeprowadzania inwentaryzacji księgozbioru biblioteki szkolnej, z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 27 ust. 6 ustawy o bibliotekach¹⁶.

W bardzo podobny sposób zostały sprecyzowane wymagania dotyczące świetlicy szkolnej, które muszą zostać precyzyjnie opisane w statucie szkoły. Jednoznacznie zapisano, że szkoła podstawowa oraz szkoła prowadząca kształcenie specjalne jest zobowiązana do zapewnienia zajęć świetlicowych dla wszystkich uczniów, którzy pozostają w szkole dłużej ze względu na czas pracy rodziców (tutaj wskazaniem dla szkoły ma być odpowiedni wniosek złożony przez rodziców lub opiekunów prawnych ucznia) oraz organizację dojazdu do szkoły lub inne okoliczności wymagające zapewnienia opieki w szkole. Zwrócono uwagę na to, że świetlica szkolna nie ma pełnić roli „typowej przechowalni” uczniów, ale ma zapewnić realizację zajęć świetlicowych uwzględniających potrzeby edukacyjne oraz rozwojowe dzieci i młodzieży, a także ich możliwości
psychofizyczne, w szczególności chodzi o zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów, zajęcia zapewniające prawidłowy rozwój fizyczny oraz odrabianie lekcji. W statucie szkoły musi pojawić się zapis stanowiący, że na zajęciach świetlicowych w szkole podstawowej ogólnodostępnej pod opieką jednego nauczyciela może pozostawać nie więcej niż 25 uczniów. Natomiast w przypadku szkół specjalnych, integracyjnych oraz oddziałów specjalnych i integracyjnych zorganizowanych w szkołach ogólnodostępnych liczba uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym na zajęciach świetlicowych pozostających pod opieką jednego nauczyciela wynosi nie więcej niż 5.

Również jednoznacznie w obowiązującym prawie usankcjonowano możliwość zorganizowania stołówki szkolnej – takiej z prawdziwego zdarzenia. Ta potencjalna oczywiście możliwość jest uzasadniana zapewnieniem prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, w szczególności w zakresie wspierania prawidłowego rozwoju uczniów. Jednak należy zauważyć, że korzystanie z posiłków w stołówce szkolnej jest odpłatne. Natomiast konkretne warunki korzystania ze stołówki szkolnej, w tym wysokość opłat za posiłki, ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, co wydaje się zupełnie zrozumiałe. Przy tym zastrzeżono jednak, że do opłat wnoszonych za korzystanie przez uczniów z posiłku w stołówce szkolnej nie wlicza się wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki. Wprowadzono jednak zasadę, że organ prowadzący szkołę może zwolnić rodziców albo pełnoletniego ucznia z całości lub części opłat w przypadku szczególnie trudnej sytuacji materialnej rodziny lub też w innych w szczególnie uzasadnionych przypadkach losowych. Ponadto ustalono, że organ prowadzący szkołę może upoważnić do udzielania zwolnień dyrektora szkoły, w której zorganizowano stołówkę. I takie rozwiązanie wydaje się najbardziej optymalne, gdyż to szkoła i jej nauczyciele najlepiej orientują się w warunkach bytowych ucznia lub jego sytuacji związanej ze zdarzeniami losowymi.

Bardzo podobnie w nowych regulacjach prawnych została usytuowana pozycja internatu szkolnego − jako miejsca zapewniającego nie tylko bezpieczny pobyt, ale również ośrodka wspierającego rozwój ucznia, który ma trudności z dostępem do szkoły. Przedmiotowy zapis stanowi, że dla uczniów uczących się poza miejscem stałego zamieszkania szkoła może zorganizować internat w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, a w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju tychże uczniów¹⁷. Dlatego też internat zapewnia opiekę i wychowanie uczniom szkół dla dzieci i młodzieży uczących się poza miejscem stałego zamieszkania. Należy zaznaczyć z całą stanowczością, że internat szkolny jest integralną częścią szkoły, a nie jej dodatkiem. Do podstawowych zadań internatu, które muszą być dokładnie opisane w statucie, należy zaliczyć:

• zapewnienie uczniom zakwaterowania, wyżywienia i bezpiecznych warunków pobytu,
• zapewnienie uczniom warunków do nauki, rozwijania zainteresowań, uzdolnień oraz rozwiązywanie problemów uczniów,
• tworzenie uczniom warunków do uczestnictwa w kulturze, sporcie i turystyce oraz organizacja ich czasu wolnego,
• uczenie uczniów samodzielności, tolerancji oraz wyrabianie w nich poczucia odpowiedzialności,
• współdziałanie w realizacji zadań wychowawczych z rodzicami uczniów.

Swoje zadania internat szkolny realizuje we współpracy z rodzicami ucznia szkoły, do której uczęszcza, oraz poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym specjalistycznymi. Aby jednak prawidłowo je realizować, internat szkolny musi zapewniać przebywającym w nim uczniom:

• całodobową opiekę,
• możliwość korzystania z wyżywienia,
• właściwe warunki sanitarnohigieniczne,
• warunki do nauki, w tym pomieszczenie do indywidualnej nauki,
• pomoc w nauce,
• wspieranie rozwoju zainteresowań i uzdolnień oraz umożliwienie uczestnictwa w kulturze, sporcie i turystyce,
• pokój dla chorych,
• możliwość samodzielnego przygotowywania posiłków.

Co do zasady do takiego internatu w pierwszej kolejności przyjmowani są zawsze uczniowie danej szkoły. Dopiero w przypadku wolnych miejsc do internatu mogą być ewentualnie przyjmowani uczniowie innych szkół.

Natomiast w sytuacji gdy liczba uczniów ubiegających się o przyjęcie do internatu jest większa niż liczba miejsc w internacie szkolnym, na pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego brane są pod uwagę łącznie następujące kryteria:

• w przypadku kandydata niepełnoletniego:
  – wielodzietność rodziny kandydata,
  – niepełnosprawność kandydata,
  – niepełnosprawność jednego z rodziców kandydata,
  – niepełnosprawność obojga rodziców kandydata,
  – niepełnosprawność rodzeństwa kandydata,
  – samotne wychowywanie kandydata w rodzinie,
  – objęcie kandydata pieczą zastępczą;
• w przypadku kandydata pełnoletniego:
  – wielodzietność rodziny kandydata,
  – niepełnosprawność kandydata,
  – niepełnosprawność dziecka kandydata,
  – niepełnosprawność innej osoby bliskiej, nad którą kandydat sprawuje opiekę,
  – samotne wychowywanie dziecka przez kandydata.

Natomiast w przypadku równorzędnych wyników uzyskanych na pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego lub jeżeli po zakończeniu tego etapu dana szkoła nadal dysponuje wolnymi miejscami w internacie, na drugim etapie postępowania rekrutacyjnego brana jest pod uwagę kolejność zgłoszeń. Wszystkie te kryteria i procedury naboru muszą być bardzo precyzyjnie opisane w statucie szkoły.

Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi w internacie będą grupy wychowawcze. Liczbę uczniów w grupie wychowawczej będzie określać dyrektor
szkoły, w której jest zorganizowany internat, ale zawsze w uzgodnieniu z organem prowadzącym. Jednak
liczba uczniów w grupie wychowawczej w internacnie może przekraczać 30 uczniów w szkole podstawowej i 35 uczniów w szkole ponadpodstawowej, z tym że liczba uczniów w grupie wychowawczej obejmującej wyłącznie uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym odpowiada liczbie uczniów w oddziale szkoły specjalnej lub w oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej. Z kolei liczba uczniów w grupie wychowawczej w internacie, w której są uczniowie niepełnosprawni, niedostosowani społecznie lub zagrożeni niedostosowaniem społecznym, wynosi nie więcej niż 25, w tym nie więcej niż 5 uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Statut musi jednoznacznie określić, że godzina zajęć opiekuńczych i wychowawczych w internacie trwa 60 minut, a tygodniowy wymiar zajęć opiekuńczych i wychowawczych z jedną grupą wychowawczą wynosi: w internacie szkoły podstawowej – co najmniej 70 godzin, a w internacie szkoły ponadpodstawowej – co najmniej 49 godzin. Co do zasady grupą wychowawczą w internacie opiekuje się wychowawca grupy wychowawczej. Zaznaczono jednak, że opieka w porze nocnej jest sprawowana w sposób zapewniający nadzór nad wychowankami oraz ich bezpieczeństwo. Z tego też względu za zgodą organu prowadzącego szkołę, w celu zapewnienia opieki w porze nocnej, w internacie dyrektor może zatrudnić wychowawcę – opiekuna nocnego. Dyrektor szkoły uzyskuje również autonomię i może powołać zespół wychowawczy do spraw okresowej oceny sytuacji uczniów. W jego gestii leży ustalanie warunków korzystania z internatu, w tym wysokości opłat za zakwaterowanie i wyżywienie, a także terminu i sposobu ich wnoszenia, oczywiście w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, gdyż to organ prowadzący jest jej prawnym właścicielem. Warto przypomnieć, że dyrektor szkoły jedynie zarządza szkołą w imieniu organu prowadzącego, który de facto jest jej właścicielem. Dlatego właśnie to organ prowadzący szkołę, a nie jej dyrektor, może zwolnić rodziców albo pełnoletniego ucznia z całości lub części opłat za zakwaterowanie w internacie w przypadku szczególnie trudnej sytuacji materialnej rodziny lub w szczególnie uzasadnionych przypadkach losowych. Również za zgodą organu prowadzącego internat może prowadzić działalność w czasie ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej, zapewniając uczniom zajęcia opiekuńcze i wychowawcze. Jest to szczególnie istotne, gdyż co do zasady internat prowadzi działalność przez cały rok szkolny, z wyjątkiem ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej.

Ważnym zagadnieniem jest również sama organizacja prac nad nowym statutem szkoły. Ponieważ ilość kwestii, jakie należy opisać, oraz rozstrzygnięć, jakie muszą być dokonane i opisane w statucie, jest bardzo duża, a ich opis powinien być wyjątkowo precyzyjny, sam dyrektor szkoły (czy nawet wąska grupa jego współpracowników) nie jest w stanie dobrze tych prac wykonać. Dlatego zasadne jest dokonanie precyzyjnego podziału zadań związanych z opracowywaniem nowego statutu szkoły. Najprostszym sposobem jest podział całej rady pedagogicznej na zespoły (czy też podzespoły) robocze i przydzielenie każdemu zespołowi opracowania w zakresie jednego czy też maksymalnie dwóch zagadnień merytorycznych statutu. Takie rozwiązanie ma co najmniej dwa pozytywy: pierwszy − to defragmentacja, czyli rozłożenie prac na mniejsze fragmenty, co pozwala na lepsze ich opracowanie, a drugi − to zaangażowanie większości (jeśli nie wszystkich) nauczycieli. Warto to rozwiązanie zastosować również ze względu na szybszy przebieg prac redakcyjnych. Oczywiście, samą redakcją końcową powinien zająć się specjalny zespół ds. statutu, który będzie pracował w oparciu o materiały przygotowane przez poszczególne zespoły robocze.

Jak z powyższego wynika, opracowanie nowych statutów szkół i placówek oświatowych funkcjonujących od dnia 1 września 2017 roku należy starannie przemyśleć i zaplanować wszelkie działania robocze. Chodzi o to, aby w wyznaczonym ustawowo terminie posiadać już dobrze opracowany dokument, który ma być swoistą stabilną konstytucją szkoły, a nie zwykłym przejściowym dokumentem.