Organizacja pracy placówki w trakcie ferii

Wczasie ferii w publicznych szkołach nie odbywają się zajęcia dydaktyczne (§ 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego – Dz. U. z 2017 r., poz. 1603). Podobnie jest w szkołach niepublicznych, które w swoich statutach określają przerwy w swojej działalności w czasie zbieżnym ze szkołami publicznymi (art. 172 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe – Dz. U. z 2017 r., poz. 59). Zarówno publiczna, jak i niepubliczna szkoła, która organizuje dla dzieci lub młodzieży wypoczynek, m.in. w formie kolonii, półkolonii, zimowiska, obozu i biwaku, ma obowiązek przestrzegania regulacji art. 92c–92p ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2017 r., poz. 2198.) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży (Dz. U. z 2016 r., poz. 452).

Zgłoszenie wypoczynku

Jeszcze przed rozpoczęciem półkolonii lub innej formy wypoczynku konieczne jest opracowanie i złożenie kuratorowi oświaty zgłoszenia wypoczynku, które jest rozbudowanym dokumentem, zawierającym m.in. następujące informacje:

• dane szkoły jako organizatora,
• wskazanie: formy, terminu i lokalizacji wypoczynku, liczby uczestników wypoczynku (w tym osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), numeru telefonu kierownika wypoczynku,
• ramowy program wypoczynku określający rodzaj realizowanych zajęć,
• informację o sposobie zapewnienia uczestnikom wypoczynku dostępu do opieki medycznej,
• imiona i nazwiska oraz funkcje osób wchodzących w skład kadry wypoczynku, a także informacje o spełnianiu przez te osoby ustawowych warunków do pełnienia funkcji kierownika oraz wychowawcy wypoczynku,
• oświadczenie organizatora wypoczynku o posiadaniu kopii dokumentów potwierdzających spełnianie przez osoby wchodzące w skład kadry wypoczynku ustawowych warunków, potwierdzonych przez organizatora wypoczynku za zgodność z oryginałem,
• wykaz dokumentów dołączonych do zgłoszenia, obejmujących m.in. (jeżeli szkoła organizuje wypoczynek w innym miejscu niż we własnych pomieszczeniach): szkic poszczególnych pomieszczeń obiektu, z określeniem ich funkcji, w szczególności pomieszczenia do spania, stołówki, pomieszczeń do zajęć wychowawczo-rekreacyjnych i sanitariatów, oraz kopię opinii właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, potwierdzającej spełnianie przez obiekt lub teren wymagań ochrony przeciwpożarowej, a także datę i podpis organizatora 
  wypoczynku.

Wzór zgłoszenia półkolonii określa załącznik nr 2 do rozporządzenia MEN z dnia 30 marca 2016 r. Zgłoszenie kuratorowi oświaty zamiaru zorganizowania w okresie ferii zimowych wypoczynku następuje od dnia 1 października w roku szkolnym, w którym organizowany jest wypoczynek, jednak nie później niż na 14 dni przed terminem rozpoczęcia półkolonii lub wyjazdu zagranicznego albo na 21 dni przed terminem rozpoczęcia wypoczynku w innej formie. Jeśli chodzi o wypoczynek w czasie ferii letnich, zgłoszenia można składać kuratorowi od dnia 1 marca, z zachowaniem powyższych 14- lub 21-dniowych terminów.

Forma zgłoszenia wypoczynku

Zamiar zorganizowania wypoczynku zgłasza się w postaci papierowej, będącej wydrukiem wypełnionego formularza elektronicznego zamieszczonego w bazie wypoczynku (i dodatkowo wysyła się wypełniony formularz elektroniczny za pośrednictwem bazy wypoczynku, bez obowiązku uwierzytelnienia), albo w formie uwierzytelnionego formularza elektronicznego zamieszczonego w bazie wypoczynku. Jeżeli zgłoszenie wypoczynku spełnia warunki określone w cytowanych przepisach, kurator oświaty umieszcza je niezwłocznie w bazie wypoczynku. Półkolonie lub inne formy wypoczynku mogą się odbyć wyłącznie po umieszczeniu zgłoszenia wypoczynku w bazie wypoczynku przez kuratora. Jeśli w czasie ferii szkoła zamierza zorganizować wypoczynek trwający do 3 dni, zamiast zgłoszenia dyrektor ma obowiązek zawiadomienia kuratora oświaty i organ prowadzący w uproszczonej formie, przekazując kartę wypoczynku nie później niż na 3 dni przed terminem jego rozpoczęcia.

Karta wypoczynku zawiera następujące informacje: 

• nazwę i adres szkoły;
• adres i lokalizację wypoczynku;
• termin wypoczynku;
• cel i program wypoczynku;
• środek transportu; 
• miona i nazwiska kierownika wypoczynku i wychowawców wypoczynku;
• numer telefonu kierownika wypoczynku;
• oświadczenie kierownika wypoczynku i wychowawców wypoczynku o zobowiązaniu się do przestrzegania przepisów dotyczących bezpieczeństwa w czasie wypoczynku;
• listę uczestników wypoczynku, która zawiera następujące dane: imię i nazwisko, datę urodzenia i adres zamieszkania (ten dokument nie jest przekazywany ww. organom wraz z kartą wypoczynku); liczbę uczestników; datę i podpis dyrektora szkoły.

Wzór karty wypoczynku określa załącznik nr 4 do rozporządzenia MEN z dnia 30 marca 2016 r.

Kadra opiekująca się uczniami i jej zadania

Obowiązkiem organizatora wypoczynku jest zapewnienie kadry opiekującej się uczniami podczas wypoczynku:

1. Kierownik wypoczynku – osoba niekarana za przestępstwa wymienione w art. 92p ust. 1 pkt 1 UoSO (co nauczyciel potwierdza oświadczeniem o niekaralności, a inna osoba – zaświadczeniem z KRK), która ukończyła 18 lat i posiada co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe, ukończyła kurs na kierownika wypoczynku (wymóg nie dotyczy dyrektora szkoły i innych osób na stanowiskach kierowniczych), posiada co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań dydaktyczno-wychowawczych lub opiekuńczo-wychowawczych uzyskane w okresie ostatnich 15 lat (nie dotyczy nauczyciela). Osoba ta m.in. odpowiada za opracowanie planu pracy oraz rozkładu dnia podczas wypoczynku i kontroluje ich realizację, przydziela czynności wychowawcom i osobom prowadzącym zajęcia oraz kontroluje ich wykonywanie, dzieli uczestników na grupy, którymi opiekują się poszczególni wychowawcy, zapewnia uczniom opiekę od momentu przejęcia ich od rodziców do czasu ponownego przekazania rodzicom oraz nadzoruje przestrzeganie warunków BHP.

2. Wychowawcy wypoczynku – osoby, które spełniają pierwsze trzy warunki stawiane kierownikowi wypoczynku i mają ukończony kurs wychowawcy wypoczynku (wymóg nie dotyczy nauczyciela). Jeden wychowawca musi przypadać na nie więcej niż 20 osób, a w przypadku grupy z dziećmi do 10. roku życia oraz grupy mieszanej, w której są dzieci do 10. roku życia – nie więcej niż 15 osób, w tym jeden wychowawca może mieć w grupie do 2 uczestników niepełnosprawnych lub przewlekle chorych. Jeśli wypoczynek jest organizowany tylko dla dzieci niepełnosprawnych, liczba osób pod opieką jednego wychowawcy musi mieścić się w normach wyznaczonych dla specjalnych szkół i oddziałów. Wychowawca odpowiada za prowadzenie dziennika zajęć (wzór określa załącznik nr 5 do rozporządzenia MEN z dnia 30 marca 2016 r.), w którym odnotowuje się m.in. początkową i końcową datę sprawowania wychowawstwa nad grupą, uczestników grupy, treść zajęć i uwagi co do ich przebiegu (osiągnięcia, trudności, wnioski). Ponadto do obowiązków wychowawcy  należy m.in.:

• opracowanie planu pracy uczestników, który jest zamieszczany w dzienniku zajęć, i odnotowywanie uwag odnośnie jego wykonania,

• organizowanie zajęć zgodnie z rozkładem dnia, realizacja programu wypoczynku,

• sprawowanie opieki nad grupą w zakresie higieny, zdrowia, wyżywienia, wykonywanie innych czynności opiekuńczych oraz zapewnienie bezpieczeństwa uczestników zajęć

3. Wychowawcy wypoczynku – osoby, które spełniają pierwsze trzy warunki stawiane kierownikowi wypoczynku i mają ukończony kurs wychowawcy wypoczynku (wymóg nie dotyczy nauczyciela). Jeden wychowawca musi przypadać na nie więcej niż 20 osób, a w przypadku grupy z dziećmi do 10. roku życia oraz grupy mieszanej, w której są dzieci do 10. roku życia – nie więcej niż 15 osób, w tym jeden wychowawca może mieć w grupie do 2 uczestników niepełnosprawnych lub przewlekle chorych. Jeśli wypoczynek jest organizowany tylko dla dzieci niepełnosprawnych, liczba osób pod opieką jednego wychowawcy musi mieścić się w normach wyznaczonych dla specjalnych szkół i oddziałów. Wychowawca odpowiada za prowadzenie dziennika zajęć (wzór określa załącznik nr 5 do rozporządzenia MEN z dnia 30 marca 2016 r.), w którym odnotowuje się m.in. początkową i końcową datę sprawowania wychowawstwa nad grupą, uczestników grupy, treść zajęć i uwagi co do ich przebiegu (osiągnięcia, trudności, wnioski). Ponadto do obowiązków wychowawcy  należy m.in.:

Powyższy obowiązek korzystania z bazy rejestru dotyczy także innych osób (kierownika wycieczki, wychowawców), z którymi są zawierane nowe umowy w związku ze zlecaniem im zadań związanych z edukacją, wychowaniem lub opieką nad osobami małoletnimi.

Nauczyciel zatrudniony w niesamorządowej szkole na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 1666 z późn. zm.), który w czasie ferii nie wykorzystuje urlopu wypoczynkowego, może być zobowiązany do prowadzenia zajęć w czasie wypoczynku dla uczniów w ramach aktualnego zatrudnienia bez dodatkowego wynagrodzenia, chyba że zostanie mu przyznana dodatkowa płaca lub zadania te będzie wykonywał na podstawie odrębnej umowy.

Inne obowiązki spoczywające na szkole

Szkoła jako organizator feryjnego wypoczynku dla dzieci lub młodzieży musi spełnić także inne wymogi określone w przepisach art. 92c ust. 2 i 3, art. 92h ust. 4 i 5, art. 92i–92 l UoSO, w tym ma obowiązek zapewnić:

• bezpieczne i higieniczne warunki wypoczynku, w szczególności zorganizować wypoczynek w obiekcie lub na terenie spełniającym wymagania ochrony przeciwpożarowej (opinia potwierdzająca spełnianie przez obiekt lub teren wymagań ochrony przeciwpożarowej, wydana przez właściwego miejscowo komendanta powiatowego lub miejskiego Państwowej Straży Pożarnej, jest ważna przez okres 3 lat od dnia jej wydania, jeżeli warunki ochrony przeciwpożarowej obiektu lub terenu nie uległy zmianie), ochrony środowiska oraz warunki higieniczno-sanitarne, a w przypadku wypoczynku z udziałem dzieci i młodzieży niepełnosprawnej – w obiekcie lub na terenie dostosowanym do potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności uczestników wypoczynku;

• dostęp do opieki medycznej w ramach świadczeń opieki zdrowotnej (NFZ) lub na podstawie umowy zawartej z lekarzem, pielęgniarką lub ratownikiem medycznym;

• program i zajęcia dostosowane do wieku, potrzeb i zainteresowań uczestników, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej i umiejętności;

• żywienie zgodne z zasadami higieny żywienia zbiorowego, jeśli uczestnicy z niego korzystają;

• bezpieczne korzystanie z wyznaczonego obszaru wodnego, przebywanie w górach oraz na zorganizowanych terenach narciarskich, jeśli szkoła zorganizuje zajęcia na takich obszarach;

• przechowywanie dokumentacji dotyczącej zgłoszenia wypoczynku i dokumentacji wypoczynku przez okres 5 lat od dnia usunięcia zgłoszenia z bazy wypoczynku, a gdy wypoczynek nie jest objęty zgłoszeniem, szkoła powinna przez 5 lat od dnia zakończenia wypoczynku przechowywać kartę wypoczynku;

• wykonywanie obowiązków informacyjnych: niezwłoczne zawiadamianie kuratora oświaty o zmianach okoliczności objętych zgłoszeniem wypoczynku, powiadamianie rodziców uczestnika albo pełnoletniego uczestnika wypoczynku o warunkach organizacji wypoczynku, w szczególności o terminie, miejscu lub trasie wypoczynku, jego programie i regulaminie;

• bezpieczne i higieniczne warunki wypoczynku, w szczególności zorganizować wypoczynek w obiekcie lub na terenie spełniającym wymagania ochrony przeciwpożarowej (opinia potwierdzająca spełnianie przez obiekt lub teren wymagań ochrony przeciwpożarowej, wydana przez właściwego miejscowo komendanta powiatowego lub miejskiego Państwowej Straży Pożarnej, jest ważna przez okres 3 lat od dnia jej wydania, jeżeli warunki ochrony przeciwpożarowej obiektu lub terenu nie uległy zmianie), ochrony środowiska oraz warunki higieniczno-sanitarne, a w przypadku wypoczynku z udziałem dzieci i młodzieży niepełnosprawnej – w obiekcie lub na terenie dostosowanym do potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności uczestników wypoczynku;

• postępowanie w razie zaistnienia wypadku w sposób szczegółowo określony w art. 92 l UoSO, w tym udzielenie pomocy i opieki poszkodowanemu, wy-
  wiązanie się z obowiązków informacyjnych wobec rodziców, dyrektora szkoły i innych organów, przeprowadzenie postępowania powypadkowego i sporządzenie protokołu z tego postępowania.

Koszty udziału w wypoczynku

Przepisy nie gwarantują uczniom nieodpłatnego korzystania z zajęć w czasie ferii. Wysokość opłat ustala szkoła jako organizator wypoczynku (art. 92f UoSO), a rodzice lub pełnoletni uczeń decydują, czy zgadzają się na ich wysokość i w konsekwencji na udział w feryjnych zajęciach.