Czytelnicy pytają

Monitor Prawny Dyrektora

Ekspert odpowiada

Nauczyciel kontraktowy ubiegający się o stopień nauczyciela mianowanego chorował 49 dni w ciągu. Od jakiego okresu/dnia liczy mu się przedłużenie stażu? Czy nauczyciel prosi dyrektora o przedłużenie stażu? Czy dyrektor zawiadamia nauczyciela o przedłużeniu stażu? Nauczyciel rozpoczął staż w dniu 1 września 2012 r., zakończenie stażu planowane było na dzień 31 maja 2015 r., ale uległo przesunięciu o 49 dni nieprzerwanej choroby do dnia 19 lipca 2015 r. i to jest jasne. Pani nauczycielka jest w dalszym ciągu na zwolnieniu lekarskim „ciążowym”, urodzi dziecko w październiku, potem urlop macierzyński, wychowawczy, raczej nie wróci do pracy roku kalendarzowym 2015. Kiedy „odpracuje” 49 dni, które wynikają z przedłużenia stażu jeżeli nie będzie jej w pracy? Czy nauczycielka musi być fizycznie obecna w pracy od 31 maja 2015 do 19 lipca 2015 tak, aby to „odpracować”? (już dzisiaj wiadomo, że nie było jej w pracy). Jeżeli to możliwe i „staż” będzie zaliczony i skończony 19 lipca 2015, jak ma złożyć sprawozdanie, będąc na zwolnieniu? Czy może „odpracować” te 49 dni stażu, po powrocie np. w roku 2016?
Zgodnie z art. 9c ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 191, staż trwa w przypadku ubiegania się o awans na stopień nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego – 2 lata i 9 miesięcy. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności (art. 9d ust. 5 KN). Przedłużenie stażu następuje z mocy prawa bez wniosku nauczyciela, a czas trwania stażu kontroluje dyrektor. Krótszy staż nie uprawnia nauczyciela do uzyskania oceny dorobku zawodowego i przystąpienia do egzaminu przed komisją kwalifikacyjną.
Z treści pytania nie wynika, w jakim terminie nauczyciel rozpoczął staż. Przykładowo, w sytuacji rozpoczęcia stażu w dniu 1 września 2012 r., zakończenie stażu planowane na dzień 31 maja 2015 r. ulegnie przesunięciu o 49 dni nieprzerwanej choroby do dnia 19 lipca 2015 r

W czasie leczenia szpitalnego pracownicy zmarł jej ojciec. Niestety ze względów zdrowotnych nie mogła uczestniczyć w jego pogrzebie. Po powrocie ze zwolnienia lekarskiego, po ponad trzech miesiącach, pracownica chce wykorzystać dwa dni urlopu okolicznościowego, którego nie mogła wybrać wcześniej. Czy w obecnej sytuacji należy powyższego urlopu udzielić? Na jaką podstawę prawną się powołać?
Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący 2 dni – w razie zgonu i pogrzebu ojca, z zachowaniem prawa pracownika do wynagrodzenia (§ 15 pkt 2 i § 16 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, Dz. U. z 2014 r., poz. 1632). Wskazane zwolnienie od pracy nie jest dodatkowym urlopem, a tylko potocznie jest nazywane urlopem okolicznościowym. Nieobecność w pracy ze wskazanego powodu musi być związana ze zgonem i pogrzebem bliskiej osoby, aby została między nimi zachowana rozsądna więź czasowa. Niewątpliwie wniosek o udzielenie dnia wolnego po ponad 3 miesiącach od zgonu i pogrzebu bliskiej osoby nie pozostaje w racjonalnym związku czasowym, ponieważ po takim czasie pracownik nie ma już do załatwienia formalności związanych ze zgonem i pogrzebem. Za uwzględnieniem wniosku nie przemawia także okoliczność, że w tamtym czasie pracownik przebywał w szpitalu. 

Czy nauczyciel ur. 1 sierpnia 1957 r. posiadający staż pracy ogólny 41 lat, w tym pedagogiczny 36 lat, nabył prawo do emerytury? Czy jeśli ten sam nauczyciel nie wyraża zgody na przejście na emeryturę czy jest w okresie ochronnym, dyrektor może zaproponować temu nauczycielowi przejście na wcześniejszą emeryturę? Jeśli nauczyciel zdecyduje o przejściu na wcześniejszą emeryturę, to czy w takim przypadku należy mu się odprawa emerytalna, w jakim wymiarze i kiedy miała by być wypłacona?
Nauczyciel nie jest uprawniony do emerytury:
1) pomostowej – ponieważ na
podstawie art. 4 w zw. z pkt 21 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1656 z późn. zm.), uprawnienie to przysługuje jedynie nauczycielom zatrudnionym w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, którzy spełnią pozostałe warunki;
2) powszechnej – ponieważ nie spełnia wymogu wieku 61 lat i 7 miesięcy dla kobiety, 67 lat dla mężczyzny, określonego w art. 24 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 17 gru- dnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440).
Mógłby natomiast skorzystać z:

  • wcześniejszej emerytury nauczycielskiej – na podstawie art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, Dz. U. z 2014 r., poz. 191, ponieważ w dniu 31 grudnia 2008 r. nauczyciel spełnił wymóg legitymowania się 30-letnim ogólnym stażem pracy, w tym 20-letnim pracy nauczycielskiej („przy tablicy”), o ile był zatrudniony co najmniej na pół etatu. Dodatkowo nauczyciel musiałby rozwiązać stosunek pracy na swój wniosek, ewentualnie byłby uprawniony do emerytury, gdyby został zwolniony przez dyrektora z przyczyn organizacyjnych, np. braku godzin (art. 88 ust. 1 a KN). Nauczyciel nie podlega ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502), ponieważ jej nabycie nie jest uzależnione od wieku;
  • nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego – zgodnie z art. 4 z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 97, poz. 800 z późn. zm.), ponieważ spełnia wymóg wieku (55 lat kobieta, 56 lat mężczyzna), posiada staż ogólny wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w jednostkach oświatowych (pod warunkiem, że w wymiarze co najmniej 1/2 etatu). Zgodnie z art. 8 pkt 1 ustawy świadczenie może być wypłacane tylko do dnia poprzedzającego dzień nabycia prawa do emerytury, ustalonej decyzją ZUS. Nauczyciel nie podlega ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie art. 39 k.p. z uwagi na okoliczność, że świadczenie to nie jest wcześniejszą emeryturą.

W sytuacji, gdy dla nauczyciela nie ma godzin w szkole, a nie zamierza skorzystać z powyższych uprawnień, można rozważyć wybranie go do zwolnienia, po porównaniu jego kwalifikacji, doświadczenia i sytuacji życiowej oraz majątkowej w odniesieniu także do innych nauczycieli (art. 20 ust. 1 pkt 2 KN). W razie sporu sądowego, ewentualne zwolnienie nauczyciela tylko z powodu możliwości skorzystania z emerytury lub świadczenia kompensacyjnego, mogłoby zostać uznane za dyskryminujące.
Nauczyciel zatrudniony w szkole publicznej będzie uprawniony do odprawy emerytalnej w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia (art. 87 KN) zarówno, gdy rozwiąże stosunek pracy na swój wniosek, jak i gdy zostanie zwolniony z przyczyn organizacyjnych, zarówno w razie przejścia na emeryturę 
z art. 88 KN, jak i skorzystania ze świadczenia kompensacyjnego. 

Czy w ramach godzin wynikających z art. 42 KN pedagog szkolny może organizować cotygodniowe spotkania/konsultacje dla rodziców oraz spotkania z instytucjami współpracującymi stale ze szkołą?
Nie, mają to być godziny pacy bezpośrednio z uczniem. KN; Art. 42. 1. Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. 
2. W ramach czasu pracy, o którym mowa w ust. 1, oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować: 
1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w ust. 3 lub ustalonym na podstawie ust. 4a albo ust. 7;
2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, z tym że w ramach tych zajęć: 
a) nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, w tym specjalnych, jest obowiązany prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 2 godzin w tygodniu,
b) nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej, w tym specjalnej, jest obowiązany prowadzić zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 1 godziny w tygodniu. 

Czy dyrektor zatwierdza/wyraża zgodę na realizacje programu szkolnego klubu turystycznego?
Ponieważ żadna wycieczka nie może się odbyć bez zatwierdzenia jej programu przez dyrektora, także program szkolnego klubu turystycznego musi zostać zatwierdzony przez dyrektora (§ 10 ust. 1 rozporządzenia MENiS z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki, Dz. U. z 2001 r. Nr 135, poz. 1516).

Przypisy