Nikogo nie trzeba przekonywać, że zjawisko agresji jest jednym z najczęściej poruszanych zagadnień dotyczących dzisiejszej szkoły. Trzeba mieć na względzie eskalowanie problemu przez media, jako atrakcyjnego i wzbudzającego poruszenie opinii publicznej, z drugiej jednak strony w żadnej mierze nie należy go bagatelizować, zwłaszcza że reagowanie, nawet na najmniejszy przejaw agresji, może zdecydowanie zatrzymać rozprzestrzenianie się jej w przyszłości.
Wachlarz zachowań agresywnych jest bardzo bogaty, dlatego ich klasyfikacja jest różnorodna. Wyodrębnia się agresję:
- fizyczną i słowną oraz czynną i bierną,
- społeczną niszczącą oraz prospołeczną, która służy interesom pojedynczego człowieka,
- w formie izolowania się, w formie demonstrowania oraz w formie ataku,
- jako instynkt, jako reakcję na frustrację, jako nabyty popęd,
- jako nawyk, czyli zachowanie wyuczone przez wzmacnianie.
W szkołach najczęściej można spotkać następujące przejawy agresji:
- w zakresie agresji fizycznej: pobicia i bójki, kopanie, plucie, niszczenie cudzych rzeczy, odbieranie siłą, niszczenie sprzętu szkolnego, wymuszenia pieniędzy,
- w zakresie agresji słownej: grożenie biciem, napastliwe wypowiedzi – atak słowny, straszenie, groźby, przezywanie, ordynarne odzywki, wyśmiewanie się, ośmieszanie,
- w zakresie agresji niewerbalnej: grożenie pięścią i pokazywanie nieprzyzwoitych gestów, chowanie rzeczy, rozmyślne wykluczanie z grupy czy działań (izolowanie).
Propozycje działań w płaszczyźnie profilaktyczno-informacyjnej:
- diagnoza i analiza środowiska uczniowskiego,
- lekcje wychowawcze dotyczące wyjaśnienia zjawiska agresji z aktywnym uczestnictwem uczniów,
- spotkania z rodzicami, szczególnie klas pierwszych, nt. mechanizmów uruchamiających za-
- chowania agresywne na terenie szkoły oraz ocenę nauczycieli przez uczniów,
- przeprowadzenie cyklu spotkań nauczycieli, rodziców i uczniów z udziałem przedstawicieli poradni psychologiczno-pedagogicznych, policji, sądu,
- pomoc i wsparcie dla rodziców ze strony szkoły,
- zapoznanie uczniów ze statutem szkoły i regulaminem ucznia zawierającym normy postępowania zapobiegające agresji, wyjaśnienie problemu, nagradzanie i sankcje.
W sytuacji stwierdzenia aktów agresji na terenie szkoły, w zależności od skali problemu, należy podjąć natychmiastowe działania w celu zlikwidowania negatywnego zjawiska (rozmowa z rodzicami, pedagogiem, wezwanie policji, fachowa pomoc psychologa dla rodziców i uczniów szykanowanych i szykanujących)
Działalność interwencyjna:
- stałe dyżury nauczycieli i uczniów na przerwach,
- eliminowanie socjalno-rodzinnych czynników ryzyka poprzez udzielanie pomocy materialnej,
- natychmiastowa reakcja na łamanie dyscypliny szkolnej,
- oddziaływanie na ucznia poprzez stosowanie form wychowawczych związanych z przeżywaniem problemu,
- w sytuacji stwierdzenia aktów agresji na terenie szkoły, w zależności od skali problemu, podejmowanie natychmiastowych działań w celu zlikwidowania negatywnego zjawiska (rozmowa z rodzicami, pedagogiem, wezwanie policji itp.),
- fachowa pomoc psychologa dla rodziców i uczniów szykanowanych i szykanujących,
- organizowanie w poradni psychologiczno-pedagogicznej zajęć terapeutycznych.
