Zmienione uprawnienia rady pedagogicznej w świetle aktualnych przepisów prawnych

Rada pedagogiczna jest organem obligatoryjnym w szkole i jest powoływana do funkcjonowania zawsze wtedy, gdy w szkole zatrudnianych jest minimum trzech nauczycieli. Jej skład osobowy stanowią odpowiednio:

• dyrektor szkoły lub placówki²,
• wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole lub placówce,
• pracownicy innych zakładów pracy pełniący funkcję instruktorów praktycznej nauki zawodu lub prowadzący pracę wychowawczą z młodocianymi pracownikami w placówkach zbiorowego zakwaterowania, dla których praca dydaktyczna i wychowawcza stanowi podstawowe zajecie.

Dyrektor szkoły lub placówki jest również, z mocy ustawy³, przewodniczącym rady pedagogicznej. A to oznacza, że to on zwołuje każdorazowo jej zebrania i dlatego to on przygotowuje i prowadzi zebrania rady pedagogicznej, a zarazem jest odpowiedzialny za zawiadomienie wszystkich jej członków o terminie i porządku zebrania zgodnie z regulaminem rady⁴. Z tego też względu jako prowadzący zebranie odpowiada również za jego sprawny przebieg, kontroluje obecność wszystkich członków oraz prawomocność posiedzenia każdego zebrania. W przeciwnym wypadku decyzje podejmowane przez radę nie miałyby charakteru obowiązującego. Ponadto dyrektor jako osoba sprawująca w szkole lub placówce nadzór pedagogiczny, a ten ma charakter ewidentnie partycypacyjny, przedstawia radzie (nie rzadziej niż dwa razy w ciągu roku szkolnego) ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informację o działalności szkoły⁵.

Uczestnictwo w zebraniach rady jest dla jej członków obowiązkowe, gdyż stanowi realizację obowiązków statutowych szkoły lub placówki⁶. Z tego też względu jedynie dyrektor może członka rady pedagogicznej zwolnić z uczestnictwa w konkretnym zebraniu – oczywiście na wniosek samego zainteresowanego. Należy z całym naciskiem zaznaczyć, że usprawiedliwieniem nieobecności nauczyciela na zebraniu rady nie może być np. wyjazd na wczasy czy do rodziny. Powinien to być obiektywnie ważny powód, który przekona dyrektora o zasadności potencjalnego zwolnienia nauczyciela z udziału w takim zebraniu. Należy podkreślić, że samo złożenie do dyrektora uzasadnionego wniosku o zwolnienie z udziału w zebraniu rady nie stanowi automatycznie podstawy do opuszczenia zebrania. Dopiero jednoznaczna pozytywna decyzja dyrektora pozwala na niestawiennictwo. Oczywiście, z mocy prawa pracy wystarczającym usprawiedliwieniem jest stosowne zwolnienie lekarskie. Ale w sytuacji gdy nauczyciel, prawidłowo zawiadomiony, nie stawi się na zebranie rady bez stosownej zgody dyrektora, to takie zachowanie stanowić będzie rażące naruszenie obowiązków służbowych i powinno stanowić podstawę do wyciągnięcia w stosunku do niego określonych konsekwencji⁷.

Należy zwrócić uwagę również na fakt, że poza ustawowymi członkami rady pedagogicznej w jej zebraniach mogą również brać udział, ale tylko z głosem doradczym, osoby zapraszane przez jej przewodniczącego

za zgodą lub na wniosek rady pedagogicznej, w tym m.in. przedstawiciele stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki.

Podstawowe kompetencje rady pedagogicznej należy podzielić na trzy podstawowe grupy, które można określić w następujący sposób:

• kompetencje stanowiące (często określane mianem decyzyjnych),
• kompetencje opiniodawcze,
• inne (pozostałe) kompetencje (nazywane również uzupełniającymi).

Do pierwszej (najistotniejszej) grupy kompetencji zalicza się następujące uprawnienia: 

• zatwierdzanie planów pracy szkoły lub placówki po zaopiniowaniu przez radę szkoły⁸,
• podejmowanie uchwał w sprawie wyników kwalifikacji i promocji uczniów,
• podejmowanie uchwał w sprawie innowacji i eksperymentów pedagogicznych w szkole lub placówce, po zaopiniowaniu ich projektów przez radę szkoły⁹,
• ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły,
• podejmowanie uchwał w sprawach skreślenia ucznia z listy uczniów,
• ustalanie sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego, w tym sprawowanego nad szkołą lub placówką przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, w celu doskonalenia pracy szkoły lub placówki.

Z kolei do drugiej grupy kompetencji rady pedagogicznej zalicza się takie uprawnienia opiniodawcze, jak:

• opiniowanie organizacji pracy szkoły lub placówki, w tym tygodniowego rozkładu zajęć edukacyjnych, oraz organizacji
• kwalifikacyjnych kursów zawodowych, jeżeli szkoła takie kursy prowadzi,
• opiniowanie projektu planu finansowego szkoły lub placówki,
• opiniowanie wniosków dyrektora o przyznanie nauczycielom odznaczeń, nagród i innych wyróżnień
• opiniowanie propozycji dyrektora w sprawach przydziału nauczycielom stałych prac i zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowo płatnych zajęć dydaktycznych, wychowawczych
• i opiekuńczych,
• opiniowanie powierzenia stanowiska wicedyrektora szkoły lub jego odwołania,
• opiniowanie powierzenia innego stanowiska kierowniczego w szkole lub jego odwołania,
• opiniowanie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły, jeżeli jest ono powierzane w trybie poza konkursem,
• opiniowanie programu nauczania zgłoszonego przez nauczycieli do dopuszczenia do użytku w szkole lub placówce.

Natomiast do ostatniej grupy kompetencji rady pedagogicznej na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów prawa zalicza się takie uprawnienia, jak:

• przygotowanie projektu statutu szkoły lub placówki albo jego zmian i przedstawianie do uchwalenia radzie szkoły¹⁰;
• możliwość wystąpienia z wnioskiem o odwołanie nauczyciela ze stanowiska dyrektora lub innego stanowiska kierowniczego w szkole lub placówce;
• ustalanie w porozumieniu z radą rodziców programu wychowawczo-profilaktycznego¹¹;
• przyjmowanie od dyrektora informacji o działalności szkoły lub placówki oraz o wnioskach wynikających ze sprawowanego przez niego nadzoru pedagogicznego;
• przyjmowanie wniosków we wszystkich sprawach wynikających z kompetencji rady;
• wybieranie swoich delegatów do rady szkoły¹² i swoich przedstawicieli do udziału w pracach komisji konkursowej w konkursie na stanowisko dyrektora szkoły;
• przyjmowanie zasad oceniania wewnątrzszkolnego;

• wykonywanie zadań rady szkoły w sytuacji, gdy taki organ w szkole nie został utworzony;
• ustalanie regulaminu swojej działalności;
• zatwierdzanie protokołu z poprzedniego posiedzenia; zasady protokołowania powinny zostać doprecyzowane w regula...