Funkcjonujące od 1999 r. gimnazja zostaną zlikwidowane, nastąpi powrót do ośmioklasowej szkoły podstawowej, a po niej – do czteroletnich liceów ogólnokształcących i pięcioletnich techników. Nowymi typami szkół będą zaś: trzyletnia szkoła branżowa I stopnia, trzyletnia szkoła specjalna przysposabiająca do pracy, dwuletnia szkoła branżowa II stopnia, szkoła policealna dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku. Kiedy i w jaki sposób dojdzie do likwidacji dotychczasowych typów szkół i powstania nowych? Jak będzie wyglądał okres przejściowy? Którzy uczniowie trafią do nowych typów szkół? Co z uczniami, którzy uczęszczając do likwidowanych typów szkół, nie otrzymają promocji do następnej klasy? Powyższe wątpliwości rozwiewają Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe.
POLECAMY
W publicznej dyspucie zmarginalizowano fakt, iż poza ustawą Prawo oświatowe Prezydent RP podpisał także ustawę Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe, która stanowi zbiór przepisów wykonawczych i począwszy od art. 145, wskazuje sposób wprowadzania zmian wynikających z przyjętej reformy oświaty.
Zgodnie z ww. przepisem, z dniem 1 września 2019 r. powstaną pierwsze czteroletnie licea ogólnokształcące, zaś istniejące trzyletnie licea ogólnokształcące zostaną przekształcone w licea czteroletnie. Podstawą przekształcenia będzie uchwała o przekształceniu, podjęta w terminie do 30 listopada 2019 r. przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej trzyletnie liceum ogólnokształcące. Uchwała o przekształceniu stanowić będzie akt założycielski czteroletniego liceum ogólnokształcącego. W konsekwencji powyższego, z dniem 1 września 2020 r. likwiduje się pierwszą klasę trzyletniego liceum ogólnokształcącego, zaś w kolejnych latach − odpowiednio klasę drugą i trzecią. Począwszy od roku szkolnego 2020/2021, zaprzestaje się naboru do trzyletnich liceów ogólnokształcących.
Pierwsze postępowanie rekrutacyjne do czteroletniego liceum ogólnokształcącego przeprowadzone zostanie na rok szkolny 2019/2020. Do pierwszej klasy tego liceum trafią uczniowie, którzy obecnie kształcą się w piątej klasie szkoły podstawowej, a którzy będą pierwszym rocznikiem uczęszczającym do zreformowanej ośmioletniej szkoły podstawowej. Rok szkolny 2019/2020 będzie równocześnie ostatnim rokiem naboru do trzyletniego liceum ogólnokształcącego dla absolwentów ostatniego rocznika uczęszczającego do gimnazjum. W roku szkolnym 2019/2020 funkcjonować więc będą równorzędnie klasy pierwsze dla absolwentów dotychczasowych gimnazjów oraz dla absolwentów zreformowanych ośmioletnich szkół podstawowych (w sytuacji gdy trzyletnie liceum ogólnokształcące zostanie przekształcone w czteroletnie, współegzystencja dwóch rodzajów klas będzie miała miejsce w jednej placówce szkolnej). Dla poszczególnych rodzajów klas stosowane będą odpowiednie (dotychczasowe lub zreformowane) zasady naboru, a następnie zasady prowadzenia tych klas.
Zgodnie z art. 150 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe, uczeń pierwszej klasy trzyletniego liceum ogólnokształcącego, który w roku 2019/2020 nie uzyska promocji do drugiej klasy, z dniem 1 września 2020 r. stanie się uczniem pierwszej klasy czteroletniego liceum ogólnokształcącego. Analogicznie, uczeń drugiej klasy trzyletniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2020/2021 nie uzyska promocji do klasy trzeciej, z dniem 1 września 2021 r. stanie się uczniem klasy drugiej czteroletniego liceum ogólnokształcącego, zaś uczeń klasy trzeciej, który w roku szkolnym 2021/2022 nie ukończy tej szkoły, z dniem 1 września 2022 r. zostanie uczniem klasy trzeciej czteroletniego liceum ogólnokształcącego. Ustawodawca zwrócił także uwagę na ryzyko powstania różnic programowych po stronie ucznia, który nie uzyskując promocji do kolejnej klasy, trafi do nowego rodzaju szkoły. Wyżej wymieniony przepis wskazuje zasady wyrównywania różnic programowych w zakresie nauki języków obcych nowożytnych przez uczniów, którzy na skutek braku uzyskania promocji do następnej klasy trzyletniego liceum ogólnokształcącego staną się uczniami czteroletniego liceum ogólnokształcącego. Jeżeli bowiem uczeń trzyletniego liceum ogólnokształcącego uczył się języka nowożytnego innego niż nauczany w czteroletnim liceum ogólnokształcącym, którego uczniem się stanie, a rozkład zajęć uniemożliwia mu uczęszczanie do innej klasy lub oddziału na zajęcia języka, którego uczył się w trzyletnim liceum ogólnokształcącym, wówczas jest zobowiązany:
1) uczyć się języka obcego nowożytnego nauczanego w oddziale czteroletniego liceum ogólnokształcącego, którego uczniem się staje, wyrównując we własnym zakresie różnice programowe do końca roku szkolnego, albo
2) kontynuować we własnym zakresie naukę języka obcego nowożytnego, którego uczył się w dotychczasowym trzyletnim liceum ogólnokształcącym, albo
3) uczęszczać do oddziału w innym czteroletnim liceum ogólnokształcącym na zajęcia z języka obcego nowożytnego, którego uczył się w dotychczasowym trzyletnim liceum ogólnokształcącym” (cytat za art. 150 ust. 4 ustawy Przepisy wprowadzające Prawo oświatowe).
Począwszy od art. 151 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe, ustawodawca zamieścił zasady wdrażania pięcioletnich techników i wygaszania dotychczasowych czteroletnich techników. Podobnie jak w przypadku czteroletnich liceów, również pięcioletnie technika rozpoczną swą działalność z dniem 1 września 2019 r. Wtedy również dotychczasowe czteroletnie technikum stanie się technikum pięcioletnim. W terminie do 30 listopada 2019 r. organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej dotychczasowe czteroletnie technikum zobowiązany będzie w drodze uchwały stwierdzić przekształcenie tego czteroletniego technikum w technikum pięcioletnie. Uchwała ta będzie stanowić akt założycielski pięcioletniego technikum.
Rok szkolny 2019/2020 będzie pierwszym rokiem naboru do pięcioletniego technikum i ostatnim rokiem naboru do technikum czteroletniego. Obok siebie funkcjonować będą dwa rodzaje klas – pierwsze klasy technikum czteroletniego, prowadzone na podstawie dotychczasowych przepisów i pierwsze klasy technikum pięcioletniego, prowadzone na podstawie przepisów zreformowanych. Nabór do obu rodzajów klas odbywać będzie się wedle przepisów stosowanych dla obu typów klas. Do klasy pierwszej pięcioletniego technikum trafią uczniowie, którzy aktualnie uczęszczają do klasy piątej szkoły podstawowej, bowiem to oni będą pierwszym rocznikiem kończącym naukę w zreformowanej ośmioletniej szkole podstawowej.
Z dniem 1 września 2020 r. zlikwidowana zostanie klasa pierwsza czteroletniego technikum, zaś w następnych latach odpowiednio kolejne klasy technikum czteroletniego. Na rok szkolny 2020/2021 nie będzie przeprowadzany nabór do klasy pierwszej czteroletniego technikum.
Podobnie jak dla liceów ogólnokształcących ustawodawca określił status uczniów, którzy będąc ostatnim rocznikiem wygaszanych czteroletnich techników, nie uzyskają promocji do następnej klasy. I tak, uczeń klasy pierwszej czteroletniego technikum, który w roku szkolnym 2019/2020 nie otrzyma promocji do klasy drugiej, staje się z dniem 1 września 2020 r. uczniem klasy pierwszej pięcioletniego technikum, uczeń klasy drugiej czteroletniego technikum, który w roku szkolnym 2020/2021 nie uzyska promocji do klasy trzeciej, z dniem 1 września 2021 r. stanie się uczniem klasy drugiej pięcioletniego technikum, uczeń klasy trzeciej czteroletniego technikum, który w roku szkolnym 2021/2022 nie uzyska promocji do klasy czwartej, stanie się z dniem 1 września 2022 r. uczniem klasy trzeciej pięcioletniego technikum, a uczeń klasy czwartej czteroletniego technikum, który w roku szkolnym 2022/2023 nie ukończy tej szkoły, stanie się z dniem 1 września 2023 r. uczniem klasy czwartej pięcioletniego technikum. Reasumując, uczniowie ostatniego rocznika trzyletniego liceum ogólnokształcącego i czteroletniego technikum, którzy nie uzyskają promocji do następnej klasy, zostaną zmuszeni nie tylko do ponownego uczęszczania do tej samej klasy, co jest oczywiste, lecz także do uczestnictwa w zreformowanym systemie oświaty, co oznacza dodatkowo o rok dłuższą naukę − zamiast w trzyletnim, to w czteroletnim liceum lub zamiast w czteroletnim, to w pięcioletnim technikum. Do Państwa refleksji zostawiam ocenę wprowadzonego rozwiązania problemu uczniów nieuzyskujących promocji do następnej klasy w okresie przejściowym. Z praktycznego punktu widzenia trudno wyobrazić sobie inny sposób ukształtowania sytuacji uczniów tego rocznika, nie sposób jednak nie uznać, że ich sytuacja w razie nieuzyskania promocji do następnej klasy jest niekorzystna w porównaniu do uczniów innych roczników, których czas trwania nauki w razie braku uzyskania promocji do następnej klasy nie wydłuży się o dwa lata, lecz o rok.
Ustawodawca wprowadził tożsame jak dla liceów zasady postępowania odnośnie do wyrównywania różnic programowych w nauczaniu języka nowożytnego przez uczniów ostatniego rocznika czteroletniego technikum nieuzyskujących promocji do kolejnej klasy, a mianowicie zobowiązał uczniów znajdujących się w wyżej wspomnianej sytuacji do:
„1) nauki języka obcego nowożytnego nauczanego w oddziale pięcioletniego technikum, którego uczniem się staje, wyrównując we własnym zakresie różnice programowe do końca roku szkolnego, albo
2) kontynuacji we własnym zakresie nauki języka obcego nowożytnego, którego uczył się w dotychczasowym czteroletnim technikum, albo
3) uczęszczania do oddziału w innym pięcioletnim technikum na zajęcia z języka obcego nowożytnego, którego uczył się w dotychczasowym czteroletnim technikum” (cytat za art. 156 ust. 5 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe).
Dodatkowo ustawodawca zwrócił uwagę na konieczność wyrównywania różnic programowych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych w zakresie kształcenia zawodowego, nie wskazując jednak szczegółowo warunków wyrównywania tych różnic, pozostawiając je do ustalenia nauczycielom prowadzącym owe zajęcia edukacyjne.
W kolejnych numerach przedstawione zostaną szczegóły reformy oświaty w zakresie wygaszania zasadniczej szkoły zawodowej oraz powstania szkoły branżowej I stopnia, szkoły branżowej II stopnia, zreformowanej szkoły policealnej, a także szczegóły przekształcenia w obrębie szkół podstawowych i zasady wygaszania gimnazjów.
