Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego

Tego typu prognoza powinna stanowić ważny aspekt przy planowaniu poszczególnych kierunków kształcenia zawodowego we wszystkich typach szkół kształcących w zawodach. Składa się ona z trzech części, które obejmują następujące zagadnienia: 

• część I – określająca cele i zakres oddziaływania prognozy,
• część II – określająca prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym rynku pracy,
• część III – określająca prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na wojewódzkim rynku pracy. 

Cele i zakres oddziaływania prognozy

Aby w pełni zrozumieć, czemu ma służyć taka prognoza i jakie mogą być jej konsekwencje, należy wcześniej zapoznać się z jej celami. Prezentowana przez resort edukacji prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy stanowi syntetyczne ujęcie różnych źródeł opisujących tendencje na rynku pracy w kontekście strategii rozwoju państwa i regionów. Jej głównym celem jest dostarczenie przesłanek do kształtowania oferty szkolnictwa branżowego adekwatnie do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy. To oznacza, że przy określaniu kierunków kształcenia zawodowego należy kierować się dokładnie tymi własnie przesłanakami. 

Zapotrzebowanie na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym rynku pracy 

Część II prognozy, która określa prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym rynku pracy, zawiera uporządkowany alfabetycznie wykaz zawodów szkolnictwa branżowego, dla których ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa prognozowane jest szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. Zgodnie z przewidywaniami Ministerstwa Edukacji Narodowej zawodami, dla których ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa prognozowane jest szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy uzasadniające zwiększenie kwot podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na rok 2020 oraz zwiększenie wysokości kwoty dofinansowania kosztów kształcenia młodocianego pracownika, są zawody w następujących specjalnościach: 

1. automatyk – symbol zawodu 731 107,
2. elektromechanik – symbol zawodu 741 201,
3. elektronik – symbol zawodu 742 117,
4. elektryk – symbol zawodu 741 103,
5. kierowca mechanik – symbol zawodu 832 201,
6. mechanik-monter maszyn i urządzeń – symbol zawodu 723 310,
7. mechatronik – symbol zawodu 742 118,
8. operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych – symbol zawodu 814 209,
9. operator obrabiarek skrawających – symbol zawodu 722 307,
10. ślusarz – symbol zawodu 722 204,
11. technik automatyk – symbol zawodu 311 909,
12. technik automatyk sterowania ruchem kolejowym – symbol zawodu 311 407,
13. technik elektroenergetyk transportu szynowego – symbol zawodu 311 302,
14. technik elektronik – symbol zawodu 311 408,
15. technik elektryk – symbol zawodu 311 303,
16. technik energetyk – symbol zawodu 311 307,
17. technik mechanik – symbol zawodu 311 504,
18. technik mechatronik – symbol zawodu 311 410,
19. technik programista – symbol zawodu 351 406,
20. technik transportu kolejowego – symbol zawodu 311 928.

Zgodnie z art. 28 ust. 6 pkt 6 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego2 i art. 144 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw3 w oparciu o tak przygotowaną prognozę będzie dokonywane różnicowanie kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym przy podziale części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego. Wymienione wyżej zawody szkolnictwa branżowego są zawodami, których znaczenie dla rozwoju państwa uzasadnia zwiększenie kwot podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na rok 2020. Ponadto, zgodnie z art. 122 ust. 2a ustawy Prawo oświatowe4, wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika w przypadku nauki zawodu prowadzonej w zawodach wskazanych w przedstawionej prognozie wynosi do 10 000 zł. Wymienione zawody są zawodami, w których wysokość kwoty dofinansowania jednego młodocianego pracownika, który rozpoczął naukę zawodu od roku szkolnego 2019/2020, wynosi do 10 000 zł, oczywiście o ile zawód ten jest nauczany na poziomie branżowej szkoły I stopnia zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego5. 

Zapotrzebowanie na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na wojewódzkim rynku pracy 

Z kolei część III prognozy, określająca zapotrzebowanie na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na wojewódzkim rynku pracy, zawiera uporządkowane alfabetycznie wykazy zawodów szkolnictwa branżowego, dla których prognozowane jest istotne i umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy. Dla każdego województwa została opracowana oddzielna lista zawierająca wykaz takich zawodów. Ilościowo prezentuje się to sposób przedstawiony w powyższej tabeli.

Zwracam szczególną uwagę na wskazania dotyczące istotnego zapotrzebowania na pracowników poszczególnych specjalności. Powyższe wskazania prognostyczne są bardzo istotne, ponieważ zgodnie z art. 22 ust. 5b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy6 wojewódzkie rady rynku pracy będą wydawały opinię o zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku po zapoznaniu się z powyższą prognozą. Ponadto, zgodnie z art. 68 ust. 7b ustawy z Prawo oświatowe7, uzyskanie ponownej opinii wojewódzkiej rady rynku pracy o zasadności kształcenia w danym zawodzie, o której mowa w art. 68 ust. 7 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe, jest wymagane w przypadku, gdy zawód ten nie jest wskazany w powyższej prognozie. Z powyższego wynika, że ponowna opinia wojewódzkiej rady rynku pracy o zasadności kształcenia w danym zawodzie nie jest wymagana w przypadku zawodu szkolnictwa branżowego określonego w prezentowanych wskazaniach prognostycznych. 

Zatem zachęcam wszystkie osoby i podmioty zajmujące się kształceniem zawodowym do szczegółowego przeanalizowania opublikowanej prognozy i podjęcia niezbędnych działań zmierzających do uruchomienia kierunków kształcenia zawodowego dających ich absolwentom realną perspektywę zatrunienia. 

1. Obwieszczenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy 
2. (M.P. z dnia 28 marca 2019 r., poz. 276).
3. Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z dnia 9 sierpnia 2018 r., poz. 1530 z późn. zm.).
4. Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 30 listopada 2018 r., poz. 2245).
5. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 24 maja 2018 r., poz. 996 z późn. zm.).
6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. z dnia 19 lutego 2019 r., poz. 316).
7. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z dnia 29 czerwca 2018 r., poz. 1265 z późn. zm.).
8. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 24 maja 2018 r., poz. 996 z póćn. zm.).