Zasady zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz ich podstawowe prawa i obowiązki określone są w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Nie jest to jednak jedyny akt prawny normujący te kwestie. Dyrektor szkoły nie tylko powinien wiedzieć, gdzie szukać właściwych przepisów regulujących stosunek pracy z nauczycielem, ale musi też dobrze je interpretować. Wpłynie to na sprawniejsze kierowanie szkołą i podniesienie autorytetu dyrektora oraz pomoże utrzymać harmonijne relacje z nauczycielami, wolne od nieporozumień i konfliktów.
Karta Nauczyciela a Kodeks pracy
Podstawą podejmowanych przez dyrektora decyzji związanych ze służbowymi relacjami pomiędzy nim a nauczycielem nie zawsze są przepisy prawa oświatowego, zbyt wiele bowiem jest w nich luk uniemożliwiających dyrektorowi podjęcie określonego działania związanego choćby z uprawnieniami pracowniczymi. Rozpatrzmy dla przykładu sytuację nauczyciela, który ma do załatwienia pilną sprawę osobistą w godzinach swoich zajęć z uczniami ustalonych w planie lekcji. Ustawa Karta Nauczyciela nie przewiduje możliwości zwolnienia nauczyciela z pojedynczych lekcji. Nauczyciel nie może też wziąć urlopu wypoczynkowego na dzień, w którym odbywają się zajęcia edukacyjne, ponieważ urlop przysługuje mu tylko w okresie ferii zimowych i letnich. Zakładam oczywiście, że mowa jest o placówce feryjnej. Jak więc ma się zachować dyrektor poproszony przez nauczyciela o takie zwolnienie? Tak zwane zastępstwo koleżeńskie nie wchodzi tutaj w grę, bo zgodnie z przepisami prawa i podpisaną umową nauczyciel powinien realizować zajęcia zgodnie z obowiązującym planem lekcji. W przypadku spraw bardzo ważnych, zgodnie z art. 68, nauczyciel może wnioskować o udzielenie na ten dzień urlopu bezpłatnego, jednak skorzystanie z niego, gdy chodzi tylko o jedną godzinę, jest bardzo niekorzystne zarówno dla nauczyciela, jak i szkoły, ponieważ trzeba będzie ułożyć zastępstwa nie tylko na jedną lekcję.
Brak w Karcie Nauczyciela odpowiedniego przepisu pozwalającego na zwolnienie nauczyciela z pojedynczych lekcji w wyjątkowych sytuacjach nie oznacza jednak, że dyrektor nie może tego uczynić, posiłkując się innym aktem prawnym. Pozwala na to konkretnie art. 91c, w myśl którego w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy nieuregulowanych przepisami Karty Nauczyciela stosujemy przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Rozwiązanie opisanej wyżej sytuacji znajdziemy właśnie w tym akcie, w art. 151 § 21, z którego wynika, że na ...
