Na wizerunek placówki składa się wiele elementów, począwszy od tak drobnych jak kolor tła stronyinternetowej, poprzez bazę lokalową jaką szkoła dysponuje, aż do ogólnej wizji i filozofii przyjmowanej przez kierownictwo i personel. Ogromną rolę w budowaniu obrazu szkoły w jej bliższym i dalszym środowisku odgrywa jednak nauczyciel. Zadaniem pedagoga nie jest przecież wyłącznie przekazywanie wiedzy i jej weryfikacja, ale również udział w realizacji innych celów placówki oświatowej, takich jak: wspieranie rozwoju uczniów i rozbudzanie ich chęci poznawania świata, nawiązywanie współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym czy pomoc w rozwijaniu przez wychowanków umiejętności zdrowego sposobu funkcjonowania w relacjach.
Pozytywny wizerunek szkoły powinien być przede wszystkim wewnętrznie spójny, jego poszczególne części powinny składać się na określony przekaz, np. szkoły o zacięciu sportowym, szkoły, w której kładzie się nacisk na rozwój kompetencji społecznych i emocjonalnych uczniów czy placówki realizującej wartości demokratyczne. Wizerunek szkoły powinien pomagać w odróżnieniu jej od innych, a poszczególne działania oraz sposób bycia i funkcjonowania nauczycieli w kontaktach z uczniami i zewnętrznym środowiskiem powinien uwypuklać dane cechy placówki. Pozytywny wizerunek szkoły, w zależności od jej profilu, może również obejmować takie jej cechy, jak: otwartość, innowacyjność, realizowanie wartości chrześcijańskich, angażowanie uczniów w życie lokalnej społeczności, wprowadzanie nowatorskich metod nauczania itp.
DZIAŁANIA I PROJEKTY
Nauczyciel może angażować się w budowanie wizerunku szkoły przede wszystkim poprzez uczestnictwo w ukierunkowanych na ten cel projektach, a także samodzielne inicjowanie i podejmowanie określonych działań, m.in. wymienionych poniżej.
Organizowanie i współorganizowanie imprez okolicznościowych, konkursów, prezentacji, wystaw, akcji profilaktycznych itp., podczas których uczniowie będą mieli okazję do zaprezentowania swoich osiągnięć, pomysłów lub planów, szczególnie takich, które związane są z codziennym życiem w najbliższym otoczeniu szkoły.
Może to być przykładowo akcja wspólnego zbierania śmieci w okolicy placówki, wystawa prac plastycznych uczniów na temat życia dzielnicy, w której znajduje się szkoła, lub konkurs na najlepszy projekt obywatelski przygotowany przez uczniów i rodziców.
Uczestniczenie w różnego rodzaju zajęciach artystyczno- -sportowo-rekreacyjnych razem z wychowankami oraz ich rodzinami.
Podejmowanie wspólnego wysiłku i spędzanie razem czasu poza lekcjami czy tzw. wywiadówką ułatwia wzajemne poznanie się nauczyciela, uczniów i ich opiekunów, buduje więzi, a także stwarza pedagogowi okazję do modelowania zachowania zgodnego z wartościami szkoły, np. poprzez rozwiązywanie konfliktów drogą negocjacji, zastosowanie mediacji w sporach między uczniami itp. Jednocześnie już sama specyfika czy treść podejmowanych przez nauczyciela działań może podtrzymywać wizerunek placówki, np. zajęcia teatralne będą podkreślały artystyczny kierunek szkoły, a ruchowe − sportowy.
Współpraca z organizacjami, takimi jak: ośrodek pomocy społecznej, świetlice środowiskowe, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych itp.
Współpraca szkoły z wyżej wymienionymi instytucjami może polegać na dzieleniu się zasobami placówki, np. poprzez udostępnienie sali czy boiska do zorganizowania akcji profilaktycznej przeciw uzależnieniom młodzieży czy aktywny udział kadry w takim wydarzeniu, poprzez wspólneze świetlicą środowiskową zorganizowanie półkolonii dla uczniów mających kłopoty w opanowaniu materiału edukacyjnego. Rola nauczyciela może polegać na inicjowaniu takiej współpracy, udziale w realizacji wspólnego projektu czy w jego promocji. Wszystkie te działania mogą budować w środowisku lokalnym wizerunek szkoły jako instytucji otwartej na współpracę, poszukującej twórczych metod radzenia sobie z wyzwaniami, zainteresowanej profilaktyką, a nie tylko rozwiązywaniem już zaistniałych problemów.
Wzbogacanie i poszerzanie oferty edukacyjnej o treści oraz formy nauczania związane z kształtowanym wizerunkiem szkoły. Pedagog może np. organizować wycieczki edukacyjne, podczas których uczniowie mogą rozwijać swoje zainteresowania artystyczne (wizyta w teatrze w celu obejrzenia spektaklu połączona z rozmową z aktorami) lub sportowe (spotkanie z drużyną siatkarek i rozegranie wspólnego meczu, po którym uczniowie otrzymają życzliwe wskazówki profesjonalistek). Dobrym pomysłem może być nawiązanie współpracy z inną szkołą o podobnym profilu, np. z pobliskiego miasta, i wymienienie się zasobami − pedagodzy mogą przeprowadzić zajęcia lub warsztaty dla uczniów partnerskiej placówki. Ofertę edukacyjną szkoły można poszerzać również poprzez wprowadzanie atrakcyjnych metod pracy opartych na doświadczeniu, połączonych z wychodzeniem do środowiska lokalnego, np. część lekcji z przyrody można przeprowadzić w ogródkach działkowych, korzystając z doświadczenia „działkowiczów”, a zajęcia z matematyki wzbogacić o wykorzystanie ciekawych planszowych gier edukacyjnych.
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów z mediami.
Nie tylko kierownictwo szkoły, ale również poszczególni nauczyciele mogą zostać przydzieleni do realizacji tego zadania. Promowanie szkoły w mediach może polegać na wykorzystaniu nawet drobnych wydarzeń (np. powitanie jesieni czy międzyklasowy konkurs recytatorski) do umieszczenia wzmianki o nich w prasie lub stacji radiowej i zaproszenia lokalnej społeczności do wspólnego świętowania. Warto również informować zaprzyjaźnione media o takich zdarzeniach, jak: wygrana ucznia w konkursie czy olimpiadzie, otwarte zajęcia sportowe czy artystyczne, realizowanie przez uczniów akcji ekologicznych itp. Taka stała współpraca ułatwia również szkole wypracowanie sobie uznanej pozycji i skuteczne reagowanie w sytuacji, gdy zdarza się coś, co może zburzyć jej pozytywny obraz − warto wtedy zwołać konferencję prasową lub udzielić wywiadu, aby przedstawić własną wersję zdarzeń i zweryfikować ewentualne plotki w środowisku.
Dyrekcja placówki może również wyznaczyć jednego lub kilku chętnych nauczycieli do utworzenia, niezależnie od oficjalnej strony internetowej, konta szkoły na jednym z portali społecznościowych i umieszczania tam informacji na temat ciekawych wydarzeń z jej życia, zdjęć czy filmów, a także planów czy refleksji o tematyce związanej z budowanym wizerunkiem placówki. Podobną funkcję może również pełnić prowadzenie przez pedagoga bloga zawodowego zawierającego treści zgodne z wartościami realizowanymi w szkole. Pomocne dla tworzenia pozytywnego obrazu placówki może być również promowanie przez nauczyciela własnych kompetencji czy kwalifikacji poprzez pisanie artykułów do czasopism branżowych. Wysoki poziom artykułów edukacyjnych umieszczanych w prasie lub w Internecie podnosi wiarygodność i prestiż zarówno samego pedagoga, jak i szkoły, z którą jest związany zawodowo.
FUNKCJONOWANIE W RELACJACH Z UCZNIAMI I RODZICAMI
Rola nauczyciela w budowaniu wizerunku szkoły nie ogranicza się jednak wyłącznie do realizacji wyżej wymienionych zadań. Również styl bycia pedagoga, przyjmowana przez niego filozofia życiowa i jej realizacja w świecie zewnętrznym wpływają na obraz placówki, z którą jest zawodowo związany. Preferowany w szkole styl wychowawczy i podstawowe wartości dotyczące relacji między ludźmi powinny być przez nauczyciela konsekwentnie i spójnie realizowane. Przykładowo, nauczyciel szkoły o profilu ekologicznym podkreśla taki właśnie wizerunek swojego miejsca pracy, jeśli sam dokonuje wyborów mających na względzie ochronę środowiska, np. przyjeżdża do pracy rowerem lub tramwajem, unika kupowania zbędnych ubrań, zdrowo się odżywia, segreguje śmieci itp. Pedagog w szkole głoszącej zasady demokratyczne powinien posiadać kompetencje w budowaniu relacji z uczniami i rodzicami opartych na równości, wymianie i otwartej komunikacji,a także potrafić przyjmować elastyczną i twórczą postawę wobec metod, form, a także samego procesu nauki. Nauczyciel − ze względu na swoje stanowisko, funkcję, wiedzę i doświadczenie − może stanowić nie tylko dla uczniów, ale też dla dorosłych osób z bliskiego otoczenia, wzór do naśladowania.
W kształtowaniu pozytywnego wizerunku współczesnej szkoły, niezależnie od jej profilu, pomogą takie cechy pedagoga, jak: jego elastyczność, życzliwość, otwartość, tolerancja, kreatywność, szacunek, przystępność, umiejętność określania swoich osobistych granic, poczucie odpowiedzialności za jakość relacji z uczniami, a także zaufanie do kompetencji dzieci i ich chęci współpracy.
Warto pamiętać o tym, że szkoła nie będzie mogła stworzyć spójnego, pozytywnego wizerunku w otoczeniu, jeśli jej pracownicy nie będą do niego przekonani i nie będą się z placówką utożsamiali. Dlatego kształtowanie wizerunku szkoły powinno opierać się przede wszystkim na budowaniu zespołu, który ma głębokie przekonanie, że warto w niej pracować, a także na stwarzaniu pedagogom jak najlepszych warunków do pozytywnego realizowaniasię w roli zawodowej. Sprzyja temu między innymi przedstawianie roli nauczyciela w pozytywnym świetle, docenianie efektów jego pracy, a także wspieranie rozwoju jego kompetencji zawodowych oraz społecznych.
