Ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw prawodawca wprowadził zmiany do treści art. 20zh ustawy o systemie oświaty, stanowiącego delegację do wydania obecnie obowiązującego rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu do szkoły publicznej innego typu albo do szkoły publicznej tego samego typu. Na czym one polegają? Odpowiedzi dostarcza niniejsze opracowanie.
Przejście ucznia do innej szkoły
Poprzednio obowiązujące brzmienie art. 20zh ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty stanowiło podstawę prawną do wydania uchylonego z dniem 1 września 2015 r. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 grudnia 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia z jednego typu publicznej szkoły do innego typu publicznej szkoły (Dz. U. z 2015 r., poz. 24). Dla przypomnienia, ww. akt wykonawczy został poprzedzony rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych
(Dz. U. z 2004 r. Nr 26, poz. 232 z późn. zm.) i uchylony z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 7 i 811).
Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 20zh ust. 1 ustawy o systemie oświaty: „w przypadku przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu albo ze szkoły niepublicznej nieposiadającej uprawnień szkoły publicznej do szkoły publicznej innego typu albo tego samego typu o przyjęciu ucznia do szkoły publicznej decyduje dyrektor szkoły. Przepis art. 20a ust. 3 stosuje się odpowiednio”.
Należy podkreślić, że wydanie nowego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu do szkoły publicznej innego typu albo do szkoły publicznej tego samego typu wynika ze zmiany treści delegacji zawartej w art. 20zh ust. 4 ustawy o systemie oświaty, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 20 lutego 2015 r., o której mowa na wstępie.
Z całą stanowczością można zatem stwierdzić, że z dniem 1 września 2015 r. gruntownej zmianie uległy przepisy art. 20zh ustawy o systemie oświaty. Dotychczas zakres tych regulacji był wąski, gdyż dotyczył jedynie zasad i warunków przechodzenia uczniów pomiędzy szkołami publicznymi różnych typów. Po zmianie obejmuje on również − co jest nowością − szkoły niepubliczne, zarówno posiadające uprawienia szkół publicznych, jak i te, które tych uprawnień nie posiadają.
Od 1 września 2015 r. art. 20zh ustawy wyróżnia trzy sytuacje:
1 przejście ucznia między szkołami publicznymi lub szkołami niepublicznymi o uprawnieniach szkoły publicznej tego samego typu,
2 przejście do szkoły publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej innego typu,
3 przejście na odpowiedni poziom edukacji ze szkoły niepublicznej nieposiadającej uprawnień szkoły publicznej do szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej posiadającej uprawnienia szkoły publicznej.
Z dniem 1 września 2015 r. gruntownej zmianie uległy przepisy art. 20zh ustawy o systemie oświaty. Dotychczas zakres tych regulacji był wąski, gdyż dotyczył jedynie zasad i warunków przechodzenia uczniów pomiedzy szkołami publicznymi różnych typów. Po zmianie obejmuje on również − co jest nowością − szkoły niepubliczne, zarówno posiadające uprawienia szkół publicznych, jak i te, które tych uprawnień nie posiadają.
O przyjęciu ucznia do szkoły publicznej decyduje dyrektor szkoły. Jeżeli przyjęcie następuje w trakcie roku szkolnego i wymaga przeprowadzenia zmian organizacyjnych pracy szkoły powodujących dodatkowe skutki finansowe, dyrektor musi uzyskać zgodę organu prowadzącego na przyjęcie ucznia. Jeżeli uczeń przechodzi ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, to podstawą jego przyjęcia do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr szkoły publicznej tego samego lub innego typu jest kopia arkusza ocen, poświadczona za zgodność z oryginałem przez dyrektora dotychczasowej szkoły, lub zaświadczenie o przebiegu nauczania. W poprzednim stanie prawnym podstawą przyjęcia było jedynie świadectwo ukończenia klasy programowo niższej. Jeżeli uczeń tych szkół przechodzi do szkoły publicznej innego typu, może także zostać przeprowadzony egzamin klasyfikacyjny, którego celem jest sprawdzenie poziomu wiedzy i umiejętności kandydata (powinien odpowiadać poziomowi programowemu danej klasy w szkole przyjmującej). Podkreślenia wymaga, że o przeprowadzeniu egzaminu decyduje dyrektor szkoły przyjmującej. Natomiast obowiązkowe przeprowadzenie egzaminu klasyfikacyjnego dotyczy przypadku przyjmowania do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr szkoły publicznej ucznia szkoły niepublicznej nieposiadającej uprawnień szkoły publicznej. Wydaje się, że celem przyjęcia przez ustawodawcę powyższego wymogu była konieczność uwiarygodnienia wyników nauczania w szkole funkcjonującej poza systemem szkolnym.
Zmiany prawne
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu do szkoły pub-
licznej innego typu albo do szkoły publicznej tego samego typu, które weszło w życie z dniem 1 września 2015 r., reguluje możliwość:
- przechodzenia uczniów ze szkół niepublicznych posiadających uprawnienia szkół publicznych do szkół publicznych innego typu,
- przechodzenia uczniów ze szkół publicznych i szkół niepublicznych posiadających uprawnienia szkół publicznych do szkół publicznych tego samego typu.
Rozporządzenie to ma na celu wsparcie dyrektorów szkół poprzez wskazanie rozstrzygnięć dotyczących przyjmowania uczniów przechodzących ze szkoły (publicznej i niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej) do szkoły publicznej innego lub tego samego typu.
W stosunku do poprzednio obowiązującego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 grudnia 2014 r., nowe rozporządzenie wprowadziło w szczególności możliwość:
- przejścia do szkoły publicznej uczniów szkół niepublicznych o uprawnieniach szkoły publicznej, w których uczniowie realizują obowiązek szkolny lub obowiązek nauki w takim samym zakresie jak w szkołach publicznych,
- przechodzenia uczniów ze szkół publicznych i szkół niepublicznych posiadających uprawnienia szkół publicznych do szkół publicznych tego samego typu,
- przechodzenia ucznia klasy II technikum do klasy II zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie, w którym wyodrębniono kwalifikację wspólną z zawodem, w którym kształcenie realizowane było w technikum,
- przechodzenia ucznia klasy III technikum do klasy III zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie, w którym wyodrębniono kwalifikację wspólną z zawodem, w którym kształcenie realizowane było w technikum.
Jeżeli uczeń przechodzi ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, to podstawą jego przyjęcia do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr szkoły publicznej tego samego lub innego typu jest kopia arkusza ocen, poświadczona za zgodność z oryginałem przez dyrektora dotychczasowej szkoły, lub zaświadczenie o przebiegu nauczania.
Przepisy w praktyce
Rozstrzygnięcia wprowadzone w rozporządzeniu:
1 przewidują możliwość przyjęcia odpowiednio do szkoły podstawowej, gimnazjum lub szkoły ponadgimnazjalnej ucznia przechodzącego z niepublicznej szkoły artystycznej o uprawnieniach szkoły publicznej realizującej kształcenie ogólne odpowiednio w zakresie szkoły podstawowej, gimnazjum lub liceum ogólnokształcącego;
2 regulują szczegółowe warunki przyjmowania do klasy programowo wyższej niż to wynika z kopii arkusza ocen ucznia, poświadczonej za zgodność z oryginałem przez dyrektora, lub zaświadczenia o przebiegu nauczania ucznia przechodzącego z:
- niepublicznej ogólnokształcącej szkoły artystycznej o uprawnieniach szkoły publicznej do odpowiedniej programowo wyższej klasy określonego typu publicznej szkoły ogólnokształcącej,
- klasy I niepublicznego liceum plastycznego o uprawnieniach szkoły publicznej do klasy II publicznego liceum ogólnokształcącego, co w konsekwencji ogranicza liczbę pozostałych lat nauki z trzech do dwóch,
- klasy II niepublicznego liceum plastycznego o uprawnieniach szkoły publicznej do klasy II albo III publicznego
- liceum ogólnokształcącego,
- klasy III niepublicznego liceum plastycznego o uprawnieniach szkół publicznych do klasy III publicznego liceum ogólnokształcącego,
- klasy II niepublicznego technikum do klasy II publicznego liceum ogólnokształcącego, co w konsekwencji ogranicza liczbę pozostałych lat nauki z trzech do dwóch, pod warunkiem że uczeń, zmieniając typ szkoły, miał ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych ogólnokształcących pozytywne roczne oceny klasyfikacyjne.
Podstawa prawna:
• ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 357),
• ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r., poz. 2156 z późn. zm.),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu do szkoły publicznej innego typu albo do szkoły publicznej tego samego typu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1248).
