Skuteczny dyrektor, czyli nawyki efektywnego działania w zarządzaniu placówką oświatową

Pracownia rozwoju zawodowego

Każdy dyrektor dąży do tego, by działać skutecznie. A chcąc z powodzeniem wykonywać powierzone zadania, należy podjąć pracę nad sobą i kształtować pewne nawyki, które pomogą nam odnieść sukces.

Badaczem, który szczególną uwagę poświęcił tej kwestii, jest Stephen R. Covey, który sformułował 7 nawyków skutecznego działania. Nawyki zostały przedstawiane w pewnej hierarchii, zaczynając od tych dotyczących życia prywatnego (czyli samej jednostki), a dopiero później przechodząc do następnych etapów rozwoju, by osiągnąć zwycięstwo publiczne. 

 



 

Praktyczna nauka kształtowania nawyków (1)
Nawyk Praktyczne ćwiczenie
Bądź proaktywny
  • Przez cały dzień wsłuchuj się w swój język i język ludzi z twojego otoczenia. Jak często stosujesz i słyszysz reaktywne zwroty typu: „ach, gdybym tylko”, „nie mogę” lub „muszę”? 
  • Znajdź sytuację, której wkrótce możesz się spodziewać, na którą zazwyczaj reagujesz afektywnie. Przemyśl ją pod kątem kręgu wpływu. Jak mógłbyś się zachować, aby było to działanie proaktywne? Wyobraź sobie dokładnie tę sytuację i siebie zachowującego się proaktywnie. Przypomnij sobie o odstępie pomiędzy bodźcem i reakcją. Podejmij zobowiązanie, aby ćwiczyć wolność wyboru. 
  • Wybierz jakiś frustrujący cię problem z zawodowego lub osobistego życia. Określ, czy podlega kontroli bezpośredniej, pośredniej czy w ogóle nie podlega twojej kontroli. Określ pierwszy krok, który należy zrobić, aby rozwiązać problem i... zrób ten krok
Zacznij z wizją końca 
  • Spróbuj wyodrębnić i opisać swoje role, tak jak je dziś widzisz. Czy podoba ci się to odbicie twojego życia? 
  • Zorganizuj sobie trochę czasu wolnego od wszelkich zajęć i zacznij pracować nad własną misją życiową. 
  • Zacznij zbierać notatki, cytaty i pomysły, które mogą ci się przydać przy tworzeniu twojej deklaracji. 
  • Wyodrębnij jedno z zadań, jakie stoi przed tobą w najbliższej przyszłości i zastosuj do niego zasady pierwszego procesu tworzenia – w myśli. Zapisz, jakie rezultaty chciałbyś osiągnąć i jakie kroki musisz przedsięwziąć, aby do tego doprowadzić.
  • Podziel się zasadami i przemyśleniami z rodziną i grupą kolegów w pracy i zaproponuj, byście zaczęli wspólną pracę nad sporządzeniem grupowej lub rodzinnej misji
Rób najpierw to, co najważniejsze 
  • Określ działania, które zaniedbujesz, a które dobrze realizowane miałyby niezwykle silny wpływ na twoje życie zawodowe lub osobiste. 
  • Narysuj matrycę zarządzania czasem i spróbuj ocenić, jaki procent czasu spędzasz w każdej ćwiartce. Następnie rozpisz swoje trzy dni na piętnastominutowe przedziały. W jakim stopniu właściwa była twoja ocena? Czy jesteś zadowolony z tego, w jaki sposób spędzasz czas? Co należy zmienić? 
  • Zrób listę czynności, które mógłbyś komuś powierzyć, oraz ludzi, którzy mogliby to robić lub których musiałbyś przyuczyć do odpowiedzialności za nie. Określ, co jest potrzebne, aby zacząć powierzanie lub przyuczanie. Zobowiąż się, że zaczniesz organizować swoje życie na bazie tygodnia i ustal stały czas, kiedy będziesz to robić
Myśl w kategoriach wygrana – wygrana 
  • Pomyśl o nadchodzącej sytuacji, w której będziesz usiłował osiągnąć porozumienie lub wynegocjować rozwiązanie jakiegoś problemu. Staraj się osiągnąć równowagę między odwagą a rozwagą. 
  • Zrób listę przeszkód, które uniemożliwiają ci częstsze stosowanie paradygmatu „wygrana-wygrana”. Określ, co możesz zrobić w zakresie twojego kręgu wpływu, aby pozbyć się niektórych trudności.
  • Spróbuj znaleźć wzór myślenia kategoriami „wygrana-wygrana”, kogoś, kto nawet w trudnych sytuacjach naprawdę szuka obopólnego dobra. Gdy znajdziesz, postanów sobie, że będziesz uważniej go obserwować i uczyć się na jego przykładzie
Staraj się najpierw zrozumieć, 
potem być zrozumiany 
  • Podziel się ideą empatii z kimś, kto jest ci bliski. Powiedz, że chcesz pracować nad prawdziwym słuchaniem innych i poproś, aby w ciągu tygodnia dostarczał ci zwrotnych informacji na ten temat, by mówił, jak postrzega twoją pracę i jak czuje się w roli prawdziwie słuchanej osoby. 
  • Następnym razem, gdy znajdziesz się w grupie rozmawiających ludzi, zatkaj na chwilę uszy i tylko patrz. Czy zauważyłeś jakieś emocje, których nie wyrażano słowami? Od dziś począwszy, złapiesz się na niepotrzebnym stosowaniu jednej z autobiograficznych odpowiedzi – sondowania, oceniania, radzenia lub interpretowania. Spróbuj zamienić tę sytuację w depozyt, dając do zrozumienia, że wiesz o popełnionym błędzie, i przeproś, choćby tak: „Przepraszam, zdałem sobie właśnie sprawę z tego, że nie starałem się tak naprawdę tego zrozumieć. Czy możemy zacząć od początku?” 
Synergia 
  • Pomyśl o osobie, która zazwyczaj widzi sprawy inaczej niż ty. Pomyśl, w jaki sposób mógłbyś wykorzystać te różnice jako schody w kierunku znalezienia trzeciego rozwiązania. Może mógłbyś się dowiedzieć, jaki jest jej pogląd na daną sprawę czy problem i docenić różnice, które prawdopodobnie poznasz. 
  • Zrób listę ludzi, którzy cię irytują. Czy reprezentują oni inny punkt widzenia, który mógłby prowadzić do synergii, gdybyś miał silniejsze poczucie wewnętrznego bezpieczeństwa i doceniał różnice? 
  • Znajdź sytuację, która wymaga lepszej pracy zespołowej i synergii. Jakie warunki wzmocniłyby synergię? Co możesz zrobić, by zapewnić takie warunki? 
  • Kiedy w najbliższej przyszłości nie będziesz się z kimś zgadzał lub dojdzie do konfrontacji poglądów, staraj się zrozumieć troski kryjące się za postawą tej osoby. Zajmij się nimi w twórczy i obopólnie korzystny sposób
Ostrzenie piły
  • Zrób listę aktywności, które pomogą ci w utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej. Wybierz takie, które zgadzają się ze stylem twojego życia i mogą sprawić ci radość. 
  • Wybierz jedną aktywność i zapisz ją jako cel na nadchodzący tydzień w zakresie twojej osobistej roli. Przy końcu tygodnia oceń poziom wykonania zadania. Jeżeli nie osiągnąłeś celu, czy stało się to dlatego, że podporządkowałeś go wyższym wartościom, czy też nie udało ci się działać spójnie z własnymi wartościami? 
  • Zrób podobną listę odnawiających aktywności dla umysłowego i duchowego wymiaru funkcjonowania. Wypisz te związki z wymiaru społeczno-emocjonalnego, które chciałbyś wzmocnić, oraz te okoliczności, w których zwycięstwo publiczne dałoby większy efekt. Wybierz jedną pozycję z listy dla każdego wymiaru i zamień na cel najbliższego tygodnia. Wykonaj to i oceń. 
  • Zobowiąż się do wpisywania konkretnych aktywności „ostrzących piłę” w każdym z czterech wymiarów na każdy tydzień; wykonuj je, oceniaj poziom wykonania i rezultaty

1. Opracowanie własne na podstawie Covey S.R., 7 nawyków skutecznego działania, Bertelsmann, Warszawa 2001.
 

Przypisy