Zarządzanie placówką oświatową różni się od zarządzania innymi organizacjami, ale tylko w jego wąskim zakresie. Ogólne reguły zarządzania organizacjami powinny być znane wszystkim menedżerom, natomiast biorąc pod uwagę specyfikę danej organizacji albo poszczególne obszary jej funkcjonowania, zarządzanie może być prowadzone w różny sposób. Zarządzanie zespołami w oświacie opiera się na analogicznych metodach jak w przypadku innych organizacji i/lub przedsiębiorstw. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie: czy zespołem należy zarządzać, czy kierować?
Autor: Andrzej Witek
Prezes Stowarzyszenia Edukacyjnego Integracja, dyrektor Akademickiego Liceum Ogólnokształcącego „Emmanuel”, socjolog, nauczyciel, muzyk, szkoleniowiec, wykładowca akademicki, pisze pracę doktorską z zakresu NoZiJ.
W piśmiennictwie spotykamy różne opracowania stylów zarzadzania. Mają one olbrzymie znaczenie w całym procesie kierowania. Od stylu zarządzania zależy nie tylko ostateczny wynik pracy zespołu, ale również atmosfera współpracy, tempo działania, płynność przekazywania informacji, identyfikacja i klasyfikowanie informacji przekazywanych przez kierownika jako kluczowe i mniej ważne dla realizacji wyznaczonego celu, stopień zaangażowania poszczególnych członków zespołu w zadanie, poczucie odpowiedzialności, entuzjazm, motywacja, wiara w sukces itd.
Dyrektorzy placówek oświatowych powinni kłaść nacisk na kształtowanie rozwoju zawodowego poprzez podwyższanie kompetencji własnych i podległych pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych. Z tym stwierdzeniem zgadza się wielu naukowców zajmujących się przywództwem edukacyjnym dyrektorów i nauczycieli. Ogólnie znana jest zasada, że prowadzenie jakiejkolwiek działalności bez kompetentnych pracowników jest niemożliwe. Umiejętności, zdolności, kwalifikacje, postawy i wiedza pracowników są niezbędne dla osiągania celów danej organizacji.
Ocenianie pracowników należy do najtrudniejszych zagadnień zarządzania zasobami ludzkimi w każdej organizacji, również w placówkach oświatowych. Jest formalną metodą okresowej ewaluacji pracy oraz uczestnictwa w „życiu” danej placówki oświatowej ocenianego nauczyciela. Wiąże się z nim wiele złożonych i często trudnych problemów różnorodnej natury.
Kompetencje dyrektora placówki oświatowej w Polsce są ściśle związane z jego funkcją zarządczą i dotyczą wielu obszarów funkcjonowania organizacji. Nie jest tajemnicą, że współcześnie dyrektorzy funkcjonują w permanentnym stresie, ciągłym napięciu oraz w niepewnym środowisku nieoczekiwanych zmian i kryzysów.
Człowiek kompetentny to osoba, która ma odpowiednie przygotowanie do podejmowania określonych działań. Natomiast jeśli przyjrzymy się różnym definicjom kompetencji, to zauważymy, że najczęściej wskazywanymi ich cechami wspólnymi są: umiejętności, wiedza, uzdolnienia oraz postawa. Jakie więc kompetencje powinien mieć dyrektor placówki oświatowej?
Dyrektorzy szkół muszą odnaleźć się w nowych warunkach dynamicznie zmieniającego się środowiska szkolnego. Współczesna szkoła realizuje swoje cele w rzeczywistości, w której przenikają się różne uwarunkowania: wewnętrzne, zewnętrzne, lokalne i regionalne, związane z poziomem edukacyjnym oraz aspiracjami uczniów i ich rodziców. W związku z tym zarządzanie szkołą to zarządzanie wieloma jej obszarami. Jest to zadanie złożone, trudne i wymagające olbrzymiej wiedzy, doświadczenia i determinacji oraz odpowiednich kompetencji.