Nowe rozwiązania dotyczące urlopów wypoczynkowych nauczycieli
Projekt ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (//sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=1837), który w art. 76 przewiduje szeroką nowelizację ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2017 r., poz. 1189), zawiera m.in. propozycję wprowadzenia od nowego roku kalendarzowego odrębnych zasad i terminów wykorzystywania urlopu wypoczynkowego w szkołach feryjnych przez dyrektora, wicedyrektora, nauczyciela zajmującego w szkole inne stanowisko kierownicze oraz nauczyciela, który pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie innego nauczyciela z powierzoną funkcją kierowniczą. Dodany art. 64 ust. 2a KN ma stanowić, że nauczycielom na tych stanowiskach będzie przysługiwało prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów, co da im możliwość korzystania z urlopu wypoczynkowego w ciągu całego roku, a nie tylko w czasie ferii szkolnych. W odniesieniu do tych osób przestanie jednocześnie obowiązywać dotychczasowa regulacja o korzystaniu z urlopu uzupełniającego w trakcie roku szkolnego (art. 66 ust. 1 zd. 2 KN), która będzie dotyczyła tylko nauczycieli bez funkcji kierowniczych, a przesłanki jego udzielania zostaną poszerzone o urlop zdrowotny.
Z kolei w art. 64 ust. 3a KN ma znaleźć się doprecyzowanie dotyczące nauczyciela, który w ramach jednego stosunku pracy jednocześnie realizuje obowiązki nauczyciela szkoły feryjnej, jak i nauczyciela placówki nieferyjnej (np. w klasach szkoły podstawowej oraz w oddziale przedszkolnym w tej szkole). O korzystaniu z jednego urlopu w okresie ferii i w czasie ich trwania (art. 64 ust. 1 KN) albo przez 35 dni roboczych w roku kalendarzowym w terminie określonym w planie urlopów (art. 64 ust. 3 KN) ma decydować większa liczba godzin realizowanych odpowiednio w szkole feryjnej albo nieferyjnej. Natomiast w razie realizowania w tych placówkach równej liczby godzin zajęć prawo do urlopu wypoczynkowego będzie przysługiwało jak dla nauczyciela szkoły feryjnej.
Odnośnie nauczycieli placówek nieferyjnych do art. 66a KN zostaną przeniesione regulacje z art. 165 i art. 166 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 1666 z późn. zm.), i poszerzone o urlop zdrowotny, o przeszkodach uniemożliwiających rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy oraz skutkujące niewykorzystaniem części urlopu wypoczynkowego, które zobowiązują pracodawcę do udzielenia wypoczynku w innym terminie.
O potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia w celu przeprowadzenia zalecanego leczenia będzie orzekał lekarz medycyny pracy, który posiada uprawnienia do wykonywania badań profilaktycznych nauczycieli danej szkoły (nie zaś lekarz leczący nauczyciela). Nauczyciel będzie musiał złożyć do dyrektora wniosek o urlop zdrowotny, aby otrzymać od dyrektora skierowanie do lekarza medycyny pracy.
Modyfikacja zasad korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia
Od 1 stycznia 2018 r. największym zmianom mają ulec zasady nabywania prawa do urlopu zdrowotnego przez nauczycieli. Według planów MEN urlop będzie udzielany nauczycielowi w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy mogą odgrywać istotną rolę (a nie jak było dotychczas – każdej choroby, także niezwiązanej z pracą zawodową).
O potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia w celu przeprowadzenia zalecanego leczenia będzie orzekał lekarz medycyny pracy, który posiada uprawnienia do wykonywania badań profilaktycznych nauczycieli danej szkoły (nie zaś lekarz leczący nauczyciela). Nauczyciel będzie musiał złożyć do dyrektora wniosek o urlop zdrowotny, aby otrzymać od dyrektora skierowanie do lekarza medycyny pracy.
Dyrektor i nauczyciel będą mogli odwoływać się od orzeczenia lekarza medycyny pracy w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania do właściwego wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, za pośrednictwem lekarza, który wydał orzeczenie. Jeżeli zaskarżone orzeczenie wyda lekarz zatrudniony w WOMP, odwołanie będzie wnoszone do najbliższego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub siedzibę szkoły instytutu badawczego w dziedzinie medycyny pracy. Szczegółowo procedurę odwoławczą mają uregulować nowe przepisy art. 73 ust. 10d–10g KN. Koszty związane z orzekaniem o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia będzie ponosił pracodawca (projektowany art. 73 ust. 10h). Dyrektor będzie miał obowiązek udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia na podstawie (ostatecznego) orzeczenia lekarskiego (art. 73 ust. 10i KN). Urlop zdrowotny będzie mógł być także udzielony nauczycielowi na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową na podstawie skierowania lekarza leczącego nauczyciela, potwierdzonego przez oddział NFZ, na okres ustalony w tym skierowaniu. Przedłożenie przez nauczyciela potwierdzonego skierowania będzie obligowało dyrektora do udzielenia urlopu zdrowotnego (projektowany art. 73 ust. 12 KN).
Nadal urlop dla poratowania zdrowia będzie udzielany nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.
Wymagany co najmniej siedmioletni okres pracy w szkole, poprzedzający pierwszy urlop, ma dotyczyć zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć (poza pełnym wymiarem zatrudnienia w czasie ubiegania się o urlop i korzystania z niego). Wymagany 7-letni staż pracy w szkole będzie uważany za nieprzerwany, jeżeli ewentualne przerwy w zatrudnieniu nauczyciela w szkolnictwie publicznym nie będą przekraczały 3 miesięcy. Nadal staż będzie podlegał wydłużeniu o nieobecności w pracy, na zasadach określonych w art. 73 ust. 3 KN.
Skierowanie nauczyciela korzystającego z urlopu zdrowotnego na badanie kontrolne w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku będzie obowiązkowe w przypadku
Koszty związane z orzekaniem o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia będzie ponosił pracodawca (projektowany art. 73 ust. 10h). Dyrektor będzie miał obowiązek udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia na podstawie (ostatecznego) orzeczenia lekarskiego (art. 73 ust. 10i KN).
udzielenia urlopu w wymiarze dłuższym niż 30 dni (dotychczas badanie jest obowiązkowe bez względu na czas trwania urlopu).
Natomiast z art. 73 ust. 6 KN ma zostać usunięty dotychczasowy zapis o obowiązku dyrektora skierowania nauczyciela na takie badanie w terminie 2 tygodni przed zakończeniem urlopu. Nauczyciel powinien więc otrzymać skierowanie i wykonać badanie kontrolne przed dopuszczeniem do pracy.
W art. 73 ust. 11 KN ma znaleźć się nowa delegacja ustawowa dla ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia m.in. wzoru skierowania na badanie lekarskie do korzystania przez dyrektorów.
W związku z planowanym usunięciem z KN zapisów o socjalnym dodatku mieszkaniowym (dotychczasowy art. 54 ust. 3 KN) w czasie urlopu zdrowotnego nauczyciel zachowa prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatku wiejskiego, o którym mowa w art. 54 ust. 5 KN.
Urlopy zdrowotne przed wejściem w życie planowanych zmian będą udzielane na obecnych zasadach, korzystniejszych dla nauczycieli, które będą również obowiązywały po nowelizacji KN do czasu zakończenia urlopu.
Zmiany dotyczące korzystania przez nauczycieli z uprawnień związanych z rodzicielstwem
W planowanym art. 67 d KN znalazła się propozycja przeniesienia z k.p. do pragmatyki służbowej (od 1 stycznia 2018 r.) regulacji dotyczącej obniżania wymiaru czasu pracy nauczyciela uprawnionego do urlopu wychowawczego. Nauczyciel mógłby złożyć wniosek o obniżenie wymiaru zatrudnienia z tytułu uprawnienia do urlopu wychowawczego do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru zatrudnienia na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze zatrudnienia, zaś dyrektor będzie zobowiązany do uwzględnienia wniosku. Nie zmieni się treść i załączniki do wniosku, do których należą: skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny akt urodzenia dziecka (dzieci) albo kopie tych dokumentów, a także oświadczenie o okresie, w którym pracownik dotychczas korzystał z wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego.
W porównaniu do art. 1867 k.p., w przypadku nauczyciela szkoły feryjnej obniżenie wymiaru zatrudnienia będzie mogło nastąpić bezpośrednio po zaprzestaniu korzystania przez nauczyciela lub drugiego rodzica/opiekuna dziecka z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego, a w innych przypadkach – tylko z początkiem roku szkolnego.
W sytuacji, gdy oboje rodzice lub opiekunowie dziecka będą zatrudnieni, tak jak dotychczas – z omawianego uprawnienia będzie mogło korzystać jedno z nich.
Według założeń MEN planowana nowa regulacja art. 67e KN ma wprowadzić od 2018 r. całościową regulację korzystania z opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat – zamiast art. 188 k.p. Wybieranie opieki w wymiarze 2 dni w roku kalendarzowym będzie dopuszczalne tylko w dniach, nie zaś także w godzinach
*Stan prawny na dzień 28.09.2017.
