Techniki mediacyjne w rozwiązywaniu konfliktów jako narzędzie wsparcia w pracy z uczniami z doświadczeniem uchodźctwa

W obecnej sytuacji konfliktu zbrojnego w Ukrainie priorytetowym działaniem jest zabezpieczenie możliwości kontynuacji nauki uczniom cudzoziemskim w polskiej szkole. W tym celu trzeba wdrożyć takie procedury, które zapewnią wysoki poziom bezpieczeństwa w placówce. Ważne jest tutaj zorganizowanie dodatkowej pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zachowanie najwyższych standardów edukacji włączającej. Działaniem rekomendowanym jest również wzmacnianie pozytywnego klimatu szkoły oraz kształtowanie przyjaznego środowiska gwarantującego równy dostęp do wysokiej jakości kształcenia oraz sprzyjającego konstruktywnemu rozwiązywaniu konfliktów z wykorzystaniem technik mediacyjnych.

Polska zaangażowała się we wspieranie osób z doświadczeniem uchodźctwa z Ukrainy. Akcja #PomagamUkrainie, koordynowana przez polski rząd, umożliwia niesienie pomocy humanitarnej. Działaniami objęto zarówno osoby przebywające na terytorium Ukrainy, jak i te szukające schronienia na terytorium Polski.

Minister Edukacji i Nauki zapewnia, że każdy uczeń uciekający przed wojną uzyska w Polsce pomoc. Ministerstwo przygotowało też szereg rekomendacji oraz wskazówek w tym zakresie. Zarządzający szkołami oraz rodzice dzieci cudzoziemskich zostali poinformowani między innymi o tym, jak zapisać dziecko do szkoły, a także jak skorzystać z pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Jak czytamy w komunikacie z 1 marca 2022 r. opublikowanym na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji i Nauki: „Uczniowie z Ukrainy mają prawo do kontynuowania nauki w polskiej szkole. Dzieci i młodzież w wieku 7–18 lat korzystają z nauki i opieki na takich samych warunkach jak polscy uczniowie. Wystarczy, że rodzice zgłoszą się do danej placówki i wypełnią stosowne dokumenty. W sytuacji, gdy dana szkoła nie będzie dysponowała miejscem dla ukraińskiego ucznia, gmina skieruje go do innej placówki na swoim terenie”. Szczegółowe zasady przyjmowania uczniów z doświadczeniem uchodźctwa do szkół określono w osobnym komunikacie.

Zabezpieczono także najpilniejsze kwestie związane z barierą językową. Jeśli uczeń cudzoziemski niewystarczająco dobrze zna język polski i w związku z tym ma ograniczony dostęp do nauki, to wówczas dyrektor szkoły może udzielić mu wsparcia na kilka sposobów. W porozumieniu z organem prowadzącym szkołę może m.in. zorganizować dodatkowe zajęcia języka polskiego lub utworzyć oddział przygotowawczy uwzględniający możliwości i potrzeby ucznia z doświadczeniem migracyjnym. Ważną inicjatywą może być także promocja wielojęzyczności w kontekście różnorodności językowej szkolnej społeczności.

Mediacja – artykuł pierwszej potrzeby

Dyrektor szkoły, który włączył do swojej społeczności ucznia z doświadczeniem uchodźctwa, może udzielić mu specjalistycznego wsparcia. Obejmuje ono doświadczenia ucznia w obliczu kryzysu wywołanego konfliktem zbrojnym. Dyrektor organizuje w szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczną dopasowaną do określonych potrzeb uczniów cudzoziemskich w formie spotkań grupowych lub indywidualnych. W razie konieczności wsparcie mogą uzyskać także polscy uczniowie.

Ministerstwo Edukacji i Nauki przygotowało również rekomendacje i wskazówki dla nauczycieli i pedagogów w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Ponadto wskazano, że otrzymane przez samorządy środki finansowe na organizację zajęć specjalistycznych z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w dodatkowym wymiarze godzin mogą zostać wydatkowane również na wsparcie uczniów z doświadczeniem uchodźctwa.

W rekomendacjach podkreślono, że: „Pomimo bariery językowej należy wprowadzić skuteczny sposób i formę porozumiewania się z uczniami i ich rodzinami, aby poznać ich potrzeby oraz udzielić odpowiedniego wsparcia. Z punktu widzenia budowania poczucia bezpieczeństwa kluczowe będzie pełne włączenie tych uczniów w życie szkoły oraz środowiska lokalnego”.

Zadania dyre...