Planowane zmiany w regulacjach prawnych dotyczących funkcjonowania oświaty w roku 2022

Planowane zmiany w zakresie kompetencji kuratorów oświaty

Organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest zobowiązany do szczególnej dbałości o właściwą jakość szeroko pojętej edukacji (kształcenie, wychowanie i opieka) oraz jej systematycznego badania i oceniania. Kurator oświaty, oprócz zadań, które wynikają wprost z przepisów ustawy Prawo oświatowe, realizuje również zadania określone w innych aktach prawnych, w tym w Karcie Nauczyciela. Jednocześnie tenże kurator oświaty ma ustawowy obowiązek współdziałania z innymi organami i organizacjami w sprawach dotyczących warunków rozwoju dzieci i młodzieży, wspierania nauczycieli, szkół i ich organów prowadzących¹. 

Ustawodawca w proponowanych zmianach planuje zwiększyć kontrolę kuratoriów nad aktywnością w szkołach stowarzyszeń i innych organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki poprzez nałożenie na dyrektora obowiązku uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych przez taką organizację. Ponadto dyrektor byłby zobowiązany do przedstawienia rodzicom ucznia lub pełnoletniemu uczniowi informacji o celach i treściach programu zajęć, pozytywnej opinii kuratora oświaty oraz pozytywnej opinii rady szkoły lub placówki i rady rodziców, a na wniosek rodzica lub pełnoletniego ucznia – również materiałów wykorzystywanych do realizacji programu zajęć. 

Według ustawodawcy taka procedura ma wpłynąć na zwiększenie świadomości uczniów i rodziców dotyczącej treści zawartych w zaproponowanych programach. Zmiany uzasadniane są tym, że rodzic zawsze powinien mieć prawo do decydowania o udziale dziecka w zajęciach (wynika to wprost z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), jak również do zasięgnięcia informacji np. o posiadanym przez osoby prowadzące zajęcia doświadczeniu zawodowym, kompetencjach i umiejętnościach, w zakresie objętym zajęciami. Udział w takich zajęciach wymagałby pisemnej zgody rodziców uczniów, a w przypadku uczniów pełnoletnich – samych uczniów. Pozytywna opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny nie będzie jednak wymagana w przypadku organizacji i prowadzenia zajęć w ramach zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.

Zmiany w zakresie powołania i odwołania dyrektora

W kontekście proponowanego przez nowelizację rozszerzenia kompetencji organu sprawującego nadzór pedagogiczny ważne jest jego wielopłaszczyznowe współdziałanie z organami prowadzącymi publiczne szkoły i placówki w stosowaniu rozwiązań zgodnych z prawem i wpisujących się w regionalną i lokalną politykę oświatową. Jest to szczególnie istotne w świetle planowanych zmian, które zakładają:

• wzmocnienie roli organu sprawującego nadzór pedagogiczny w kwestii powołania na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki osoby niebędącej nauczycielem przez wprowadzenie obowiązku uzyskania jego pozytywnej opinii w tym zakresie, a także 
• umożliwienie organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny wnioskowania do organu prowadzącego o odwołanie dyrektora szkoły lub placówki, który uchyla się od realizacji zaleceń wydanych w wyniku czynności nadzoru pedagogicznego, lub o zawieszenie dyrektora w sytuacji, gdy organ w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego stwierdzi uchybienia związane z zagrożeniem bezpieczeństwa uczniów w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. 

W ramach nadzoru pedagogicznego dokonywana jest ocena stanu przestrzegania przez szkołę lub placówkę przepisów prawa dotyczących działalności dyda...