Likwidacja szkoły publicznej to nie incydentalny akt (jak myślą niektórzy), ale złożony proces, który wymaga dokładnego przygotowania, przeprowadzenia konsultacji społecznych i uzyskania odpowiednich opinii. Jest to również (zwłaszcza w wersji ostatecznej) decyzja o charakterze administracyjnym, która ma ogromny wpływ na wielu ludzi – uczniów, nauczycieli, rodziców i całą społeczność lokalną. Dlatego przebieg procesu likwidacji musi być zawsze zgodny z przepisami prawa, a wszelkie zmiany muszą być wprowadzane w sposób przemyślany i transparentny, aby zminimalizować negatywne skutki tego procesu. Niezwykle istotna jest w tym przypadku wspomniana transparentność postępowania. Dlatego właśnie ustawodawca w regulacjach prawnych zadbał o to, aby w maksymalnym stopniu uwzględnić interesy uczniów i rodziców w takiej procedurze, ale także zagwarantował wpływ na nią organu nadzoru pedagogicznego.
POLECAMY
Otóż zgodnie z zapisami art. 89 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe2 szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący, po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, a także kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie. Organ prowadzący jest zobowiązany na co najmniej 6 miesięcy przed terminem likwidacji zawiadomić o zamiarze likwidacji szkoły: rodziców uczniów, a w przypadku uczniów pełnoletnich – tych uczniów, właściwego kuratora oświaty oraz organ wykonawczy JST właściwej do prowadzenia szkół danego typu. Poza wymogami określonymi powyżej ustawodawca zdecydował, że szkoła lub placówka publiczna prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego może zostać zlikwidowana po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty3. Zatem wymogiem formalnym o charakterze obligatoryjnym jest uzyskanie opinii właściwego kuratora oświaty. Opinia taka przybiera formę kwalifikowaną, a to oznacza, że wymagana jest pozytywna opinia tego organu oświatowego. W praktyce wiąże się to z faktyczną potrzebą uzyskania wyraźnej zgody organu nadzoru pedagogicznego na likwidację konkretnej szkoły. Opinia taka jest wydawana w drodze postanowienia, na które przysługuje jednak zażalenie do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania (w przypadku postanowienia wydanego przez kuratora oświaty) bądź wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (w przypadku postanowienia wydanego przez tego ministra)4. Jest to procedura przewidziana precyzyjnymi zasadami k.p.a. Kurator oświaty ma 30 dni od dnia doręczenia wystąpienia jednostki samorządu terytorialnego na wydanie opinii w przedmiotowej sprawie5. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na szczególny tok zaskarżania postanowienia kuratora oświaty w sprawie opinii dotyczącej likwidacji szkoły w kontekście uprawnień kuratora oświaty w przypadku opinii z art. 39 ust. 8 ustawy Prawo oświatowe dotyczącej ustalenia sieci szkół. Otóż zaskarżenie opinii wydanej w tym trybie następuje bezpośrednio do właściwego miejscowo wojewódzkiego sądu administracyjnego, a więc bez udziału ministra właściwego do spraw oświaty.
Likwidacja szkoły publicznej zazwyczaj odbywa się na poziomie lokalnym, a decyzje podejmują odpowiednie władze samorządowe, takie jak rada gminy czy rada powiatu. Poniżej przedstawiam przykładową procedurę, która zwyczajowo związana jest z procesem likwidacji szkoły publicznej.
1. Inicjatywa likwidacji
Likwidacja szkoły może zostać zainicjowana przez:
- organ prowadzący szkołę (np. gmina, powiat lub województwo samorządowe), który jest odpowiedzialny za organizowanie sieci szkolnej w danym regionie;
- organ wykonawczy samorządu terytorialnego – w przypadku gminy, powiatu...
