Praktycznie od dnia 1 września 2017 r., a więc 8 lat temu, utraciło swoją moc rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez szkoły i placówki2. W związku z tym wszystkie kwestie dotyczące działalności innowacyjnej i eksperymentalnej regulują tylko przepisy ustawy Prawo oświatowe. W odniesieniu do przepisów obowiązujących do 31 sierpnia 2017 r., w obecnie obowiązującej ustawie nie ma zasadniczych zmian w zakresie prowadzenia działalności eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki. Podstawowe zmiany polegają jedynie na:
POLECAMY
- jednoznacznym określeniu, czym jest eksperyment pedagogiczny,
- jednoznacznym określeniu, co jest celem eksperymentu pedagogicznego,
- rezygnacji z konieczności przekazania do ministra oceny eksperymentu dokonanej przez jednostkę naukową, która sprawuje opiekę nad przebiegiem eksperymentu oraz oceny eksperymentu dokonanej przez właściwego kuratora oświaty,
- rezygnacji z konieczności przekazania informacji o ocenie eksperymentu dokonanej przez jednostkę naukową, która sprawuje opiekę nad przebiegiem eksperymentu do organu prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny,
- możliwości ustalenia, w przypadku wyrażenia zgody przez ministra na prowadzenie w danej szkole eksperymentu pedagogicznego, innych zasad rekrutacji niż określone w ustawie.
Również w minionym roku szkolnym nastąpiły istotne zmiany dotyczące eksperymentu pedagogicznego. Otóż z dniem 11 stycznia 2025 r., zgodnie z ustawą z dnia 21 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw3, weszły w życie przepisy, zgodnie z którymi nastąpiła zmiana organu wydającego zgodę na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego z zakresu kształcenia ogólnego. Nowelizacja dotychczas obowiązujących przepisów spowodowała, że obecnie to kurator oświaty, jako podmiot pełniący bezpośredni nadzór pedagogiczny nad szkołami, uzyskał uprawnienia do wyrażenia zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego. Wprowadzona zmiana miała na celu m.in. skrócenie czasu rozpatrywania i wydawania decyzji w tym zakresie (sprzyja to decentralizacji procesu decyzyjnego) oraz nawiązuje do już wprowadzonych zmian dotyczących prowadzenia w szkole innowacji pedagogicznych. W ustawie zmieniającej uwzględniono również przepis przejściowy4, zgodnie z którym wnioski o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego w szkole lub placówce złożone przed dniem wejścia w życie ustawy będą rozpatrywane według przepisów dotychczasowych. Przedmiotowa zmiana nie dotyczy jednak szkół artystycznych – decyzje nadal wydaje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz decyzji dotyczących kształcenia zawodowego – decyzje te nadal wydaje Minister Edukacji. Artykuł 4 ustawy zmieniającej na nowo ustalił treść art. 45 ust. 8, 9 i 10 ustawy Prawo oświatowe, którego brzmienie od dnia 11 lutego 2025 r. prezentuje się w następujący sposób5:
„8. Prowadzenie eksperymentu pedagogicznego:
- dotyczącego zawodu – wymaga zgody ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
- w szkole artystycznej – wymaga zgody ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
- innego niż wymieniony w pkt 1 i 2 – wymaga zgody kuratora oświaty.
9. Dyrektor szkoły lub placówki, na podstawie uchwały rady pedagogicznej i po uzyskaniu opinii rady rodziców, występuje z wnioskiem o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego w szkol...
