Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj artykuł: Nieprawidłowości w ocenie efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniom
POLECAMY
Indywidualny program nauki zakłada kształcenie się ucznia w zakresie jednego lub kilku zajęć edukacyjnych na podstawie programu, który – realizując w całości podstawę programową – w maksymalnym stopniu uwzględnia zainteresowania, potrzeby i możliwości intelektualne ucznia.
Indywidualny tok nauki jest modyfikacją systemu klasowo-lekcyjnego; zakłada ukończenie nauki w skróconym czasie dzięki możliwości klasyfikowania i promowania ucznia w ciągu całego roku szkolnego. Uczeń w indywidualnym toku może realizować indywidualny program nauki.
W dniu 1 września 2017 r. zaczęło obowiązywać rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. z 2017 r., poz. 1569). Nowe regulacje prawne są następstwem wprowadzenia od roku szkolnego 2017/2018 nowego ustroju szkolnego wprowadzonego ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 60 z późn. zm.) oraz ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 59 z późn. zm.).
W tabeli wskazano różnice i wspólne przepisy wynikające z rozporządzeń dotyczących indywidualnego programu lub toku nauki.
| Szkoła publiczna (powszechna) | Szkoła artystyczna | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. z 2017 r., poz. 1569) – obowiązuje od 1 września 2017 r. |
Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 30 października 2017 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki w szkołach artystycznych realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne (Dz. U. z 2017 r., poz. 2058) – obowiązuje z dniem ogłoszenia |
||||
| Indywidualny program nauki | Indywidualny tok nauki | Indywidualny program lub tok nauki | Indywidualny program nauki | Indywidualny tok nauki | Indywidualny program lub tok nauki |
|
Uczeń kształci się w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych, przewidzianych w tygodniowym rozkładzie zajęć dla danej klasy, według programu dostosowanego do jego uzdolnień, zainteresowań i możliwości edukacyjnych (§ 1) |
Uczeń kształci się według systemu innego niż udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych, przewidzianych w tygodniowym rozkładzie zajęć dla danej klasy (§ 2 ust. 1) |
Może być realizowany na każdym etapie edukacyjnym i w każdym typie szkoły (§ 3) |
Uczeń realizujący indywidualny program nauki kształci się w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązkowych artystycznych zajęć edukacyjnych przewidzianych w tygodniowym rozkładzie zajęć dla danej klasy, według programu dostosowanego do jego uzdolnień, zainteresowań i możliwości edukacyjnych (§ 1) |
Uczeń realizujący indywidualny tok nauki kształci się według systemu innego niż udział w obowiązkowych artystycznych zajęciach edukacyjnych w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązkowych artystycznych zajęć edukacyjnych przewidzianych w tygodniowym rozkładzie zajęć dla danej klasy (§ 2 ust. 1) |
Uczeń może realizować indywidualny program lub tok nauki na każdym etapie edukacyjnym i w każdym typie szkoły artystycznej realizującej wyłącznie kształcenie artystyczne (§ 3) |
| - |
Uczeń może realizować w ciągu jednego roku szkolnego program nauczania z zakresu dwóch lub więcej klas i może być klasyfikowany i promowany w czasie całego roku szkolnego (§ 2 ust. 2) |
W przypadku przejścia ucznia do innej szkoły może on kontynuować indywidualny program lub tok nauki po uzyskaniu zezwolenia dyrektora szkoły, do której został przyjęty (§ 7 ust. 4) |
- |
Uczeń objęty indywidualnym tokiem nauki może realizować w ciągu jednego roku szkolnego program nauczania z zakresu dwóch lub więcej klas i może być klasyfikowany i promowany w czasie całego roku szkolnego (§ 2 ust. 2) |
W przypadku przejścia ucznia do innej szkoły może on kontynuować indywidualny program lub tok nauki po uzyskaniu zezwolenia dyrektora szkoły, do której został przyjęty (§ 7 ust. 4) |
| - |
Indywidualny tok nauki może być realizowany według programu nauczania objętego szkolnym zestawem programów nauczania lub indywidualnego programu nauki (§ 2 ust. 3) |
Uczeń realizujący indywidualny program lub tok nauki może uczęszczać na wybrane zajęcia edukacyjne do danej klasy lub do klasy programowo wyższej, w tej lub innej szkole, na wybrane zajęcia edukacyjne w szkole wyższego stopnia albo realizować program w całości lub w części we własnym zakresie (§ 9) |
- |
Indywidualny tok nauki może być realizowany według programu nauczania objętego szkolnym zestawem programów nauczania lub indywidualnego programu nauki (§ 2 ust. 3) |
Uczeń realizujący indywidualny tok nauki może uczęszczać na wybrane artystyczne zajęcia edukacyjne do danej klasy lub do klasy programowo wyższej w tej lub innej szkole albo na wybrane artystyczne zajęcia edukacyjne w szkole wyższego stopnia albo realizować program w całości lub w części we własnym zakresie (§ 8) |
| - | - |
Z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki mogą wystąpić:
|
- | - |
Z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki mogą wystąpić:
|
| - | - |
Wniosek składa się do dyrektora szkoły za pośrednictwem wychowawcy klasy. Wychowawca klasy dołącza do wniosku opinię o predyspozycjach, możliwościach i oczekiwaniach ucznia. Opinia powinna także zawierać informację o dotychczasowych osiągnięciach ucznia (§ 4 ust. 3 i 4) |
- | - |
Wniosek składa się do dyrektora szkoły za pośrednictwem nauczyciela przedmiotu głównego tego ucznia. Do wniosku nauczyciel prowadzący artystyczne zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek, dołącza opinię o predyspozycjach, możliwościach i oczekiwaniach ucznia. Opinia powinna także zawierać informację o dotychczasowych osiągnięciach ucznia. W przypadku gdy nauczycielem prowadzącym artystyczne zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek o udzielenie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki, nie jest nauczyciel przedmiotu głównego, opinię potwierdza nauczyciel przedmiotu głównego ucznia, którego dotyczy wniosek (§ 4 ust. 3–5) |
| - |
Dyrektor szkoły po udzieleniu zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki wyznacza uczniowi nauczyciela opiekuna i ustala zakres jego obowiązków (§ 8) |
- | - | - | - |
W celu dookreślenia reguł postępowania w procesie ubiegania się o indywidualny tok lub program nauki szkoła może opracować stosowną procedurę. Jedną z najskuteczniejszych form procedur jest lista kontrol-
na, zwana check-listą. Łączy ona „3 w 1”:
- procedurę, bo zawiera opisy działań z sekwencją,
-
formularz, bo po wydrukowaniu nanosi się na niej adnotacje o wykonaniu,
-
dowód wykonania, który po zakończeniu staje się „zapisem”.
Zarówno w szkole powszechnej, jak i szkole artystycznej indywidualny tok nauki może być realizowany według programu nauczania objętego szkolnym zestawem programów nauczania lub indywidualnego programu nauki. Nauczyciel szkoły publicznej prowadzący zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek o udzielenie zezwolenia na indywidualny program nauki, opracowuje indywidualny program nauki lub akceptuje indywidualny program nauki opracowany poza szkołą, który uczeń ma realizować pod jego kierunkiem. Indywidualny program nauki nie może obniżyć wymagań edukacyjnych wynikających ze szkolnego zestawu programów nauczania ustalonego dla danej klasy. W pracy nad indywidualnym programem nauki może uczestniczyć nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne w szkole wyższego stopnia, nauczyciel doradca metodyczny, psycholog, pedagog zatrudniony w szkole oraz zainteresowany uczeń. Podobna zasada obowiązuje również w przypadku, gdy uczeń ma realizować indywidualny tok nauki według indywidualnego programu nauki.
W szkole artystycznej nauczyciel prowadzący artystyczne zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek o udzielenie zezwolenia na indywidualny program nauki, opracowuje indywidualny program nauki lub akceptuje indywidualny program nauki opracowany poza szkołą, który uczeń ma realizować pod jego kierunkiem. Indywidualny program nauki nie może obniżyć wymagań edukacyjnych artystycznych wynikających ze szkolnego zestawu programów nauczania ustalonego dla danej klasy. W pracy nad indywidualnym programem nauki może uczestniczyć nauczyciel prowadzący artystyczne zajęcia edukacyjne w szkole wyższego stopnia, nauczyciel doradca metodyczny, pedagog zatrudniony w szkole, psycholog oraz zainteresowany uczeń. W przypadku gdy nauczycielem prowadzącym artystyczne zajęcia edukacyjne, których dotyczy wniosek o udzielenie zezwolenia na indywidualny program nauki, nie jest nauczyciel przedmiotu głównego, indywidualny program nauki opiniuje nauczyciel przedmiotu głównego ucznia, którego dotyczy wniosek. Zasady dotyczące opracowania indywidualnego programu nauki, podobnie jak w szkole publicznej, stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy uczeń ma realizować indywidualny tok nauki według indywidualnego programu nauki.
Zezwolenie na indywidualny program Kub tok nauki może być udzielone po upływie co najmniej jednego roku nauki, a w uzasadnionych przypadkach -
Zezwolenia udziela się na czas określony. Po udzieleniu zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki rzeczą dyrektora szkoły, a nie rodzica, pozostaje decydowanie o sposobie realizacji zezwolenia, zgodnie z przepisami wewnętrznymi. Dyrektor szkoły może odmówić udzielenia zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki
po śródrocznej klasyfikacji ucznia. W przypadku szkoły policealnej artystycznej zezwolenie na indywidualny program lub tok nauki może być udzielone po upływie co najmniej jednego semestru nauki.
Dyrektor szkoły po otrzymaniu wniosku o udzielenie zezwolenia i indywidualnego programu nauki zasięga opinii rady pedagogicznej oraz opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Dyrektor szkoły zezwala na indywidualny program lub tok nauki w przypadku pozytywnej opinii rady pedagogicznej i pozytywnej opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. W przypadku zezwolenia na indywidualny tok nauki umożliwiający realizację w ciągu jednego roku szkolnego programu nauczania z zakresu więcej niż dwóch klas wymaga się także pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą. Przy podejmowaniu decyzji o wydaniu zezwolenia dyrektor powinien kierować się dobrem ucznia i oceną jego możliwości i indywidualnych uzdolnień. Zezwolenia udziela się na czas określony. Po udzieleniu zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki rzeczą dyrektora szkoły, a nie rodzica, pozostaje decydowanie o sposobie realizacji zezwolenia, zgodnie z przepisami wewnętrznymi, a także z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej (II SA/Bk 515/12 – wyrok WSA w Białymstoku).
Jeżeli uczeń szkoły publicznej o wybitnych uzdolnieniach jednokierunkowych nie może sprostać wymaganiom z zajęć edukacyjnych nieobjętych indywidualnym programem lub tokiem nauki, nauczyciel prowadzący zajęcia może – na wniosek wychowawcy lub innego nauczyciela uczącego ucznia – dostosować wymagania edukacyjne z tych zajęć do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia, z zachowaniem wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej. W przypadku ucznia o wybitnych uzdolnieniach jednokierunkowych, który nie może sprostać wymaganiom z artystycznych zajęć edukacyjnych nieobjętych indywidualnym programem lub tokiem nauki, nauczyciel prowadzący zajęcia może – na wniosek nauczyciela przedmiotu głównego lub innego nauczyciela uczącego ucznia – dostosować wymagania edukacyjne z tych zajęć do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia, z zachowaniem wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej.
Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów realizujących indywidualny program lub tok nauki we wszystkich typach szkół odbywa się na warunkach i w sposób określony w rozdziale 3a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r., poz. 1943 z późn. zm.).
Do wniosków o udzielenie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki złożonych w szkołach podstawowych i nierozpatrzonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia stosuje się przepisy niniejszego rozporządzenia, z tym że zezwolenia udziela się na czas określony, nie krótszy niż jeden rok szkolny. W związku z wprowadzeniem z dniem 1 września 2017 r. nowego ustroju szkolnego, zgodnie z art. 363 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe, w stosunku do uczniów dotychczasowych szkół, tj. gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych, którzy posiadają zgodę na indywidualny program lub tok nauki, do czasu zakończenia kształcenia będą stosowane przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. z 2002 r. nr 3, poz. 28).
Dyrektor szkoły może odmówić udzielenia zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki. Odmowa następuje w drodze decyzji administracyjnej. W przypadku odmowy stronie służy odwołanie na ogólnych zasadach wyrażonych w art. 127 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1257).
