Kontrola zarządcza 2018 w praktyce

Od samego początku obowiązywania zasad kontroli zarządczej, czyli praktycznie od roku 2010, dyrektorzy szkół i placówek oświatowych podlegających rygorom tej szczególnej formy sprawowania nadzoru nad przebiegiem procesu zarządzania (w bardzo szerokim tego słowa znaczeniu), ale tylko w jednostkach publicznych, są zobowiązywani do składania organom prowadzącym, którymi są jednostki samorządu terytorialnego, dokumentu będącego zwięzłą wersją jednoznacznej informacji o stanie kontroli zarządczej w danym roku. Należy jednak pamiętać o tym, że co do zasady, obowiązku składania oświadczenia o stanie kontroli zarządczej ustawa¹ nie nakłada na kierowników jednostek podsektora samorządowego. A takimi właśnie jednostkami są te publiczne przedszkola, szkoły i placówki oświatowe, dla których organem prowadzącym są jednostki samorządu terytorialnego właściwego szczebla. 
Informacja dotycząca stanu kontroli zarządczej, o której mowa powyżej, powinna być starannie przygotowana przez dyrektora szkoły, zawsze w oparciu o podsumowanie wszystkich działań podejmowanych w ramach kontroli zarządczej w roku sprawozdawczym. Jest to bardzo istotne, gdyż tego typu działanie stanowi doskonały sposób na realne udokumentowanie rzeczywistego stanu nie tylko kontroli zarządczej w szkole lub placówce. W oparciu o zapisy standardu E1, a zwłaszcza E2² kontroli zarządczej, przynajmniej raz w roku dyrektor szkoły jest zobowiązany do przeprowadzenia samooceny funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w swojej placówce, która powinna być wynikiem rzetelnego i wszechstronnego jej podsumowania. Zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej należy do obowiązków kierownika jednostki organizacyjnej, którym jest właśnie dyrektor szkoły lub placówki publicznej. 
Do podstawowych celów kontroli zarządczej zalicza się zapewnienie w szczególności:

• zgodności działalności szkoły lub placówki z przepisami obowiązującego prawa oraz procedurami wewnętrznymi,
• skuteczności i efektywności działań podejmowanych w szkole, zwłaszcza tych związanych z osiąganiem jej celów,
• wiarygodności przedkładanych sprawozdań,
• ochrony posiadanych zasobów wszystkich typów,
• przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania,
• efektywności i skuteczności przepływu informacji,
• zarządzania ryzykiem³.

Obszary realizowania kontroli zarządczej, co do swojej istoty, są zbieżne z obszarami kontroli realizowanej w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego. Obszarami tymi jest między innymi :

• dokumentowanie systemu kontroli zarządczej – tu występuje określony katalog dokumentów, które mogą być wykorzystywane w procesie kontroli, np.: procedury wewnętrzne, instrukcje, wytyczne, dokumenty określające zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników oraz inne niewymienione dokumenty wewnętrzne stanowiące dokumentację systemu kontroli zarządczej,
• nadzór nad wykonaniem zadań w celu ich oszczędnej, efektywnej i skutecznej realizacji,
• zapewnienie istnienia mechanizmów służących utrzymaniu ciągłości działalności jednostki sektora finansów publicznych przy wykorzystaniu m.in. wyników analizy ryzyka,
• ochronę zasobów jednostki w taki sposób, aby dostęp do nich miały jedynie upoważnione do tego osoby.

Przy realizacji tego zadania należy z reguły posługiwać się specjalnie opracowanymi narzędziami i zestawieniami służącymi właśnie podsumowaniu uzyskanych i zweryfikowanych informacji. Jednym z takich narzędzi jest skonstruowany w bardzo przejrzysty sposób tzw. arkusz samooceny. Narzędzie to jest niezwykle pomocne w sprawnym i uporządkowanym przeprowadzeniu analizy procesu kontroli zarządczej. W zasadzie arkusz taki stanowi zbiór informacji zebranych z poszczególnych obszarów i zakresów zarządzania szkołą lub placówką, pozwalających dyrektorowi jednoznacznie ocenić aktualny stan kontroli zarządczej (a w praktyce funkcjonowanie całej szkoły lub placówki) w wybranym zakresie lub też w całości. Podobnie postępuje się w przypadku ewaluacji wewnętrznej obowiązującej we wszystkich publicznych szkołach i placówkach oświatowych⁴. W przypadku szkoły każdy dyrektor jest przygotowany do dokonywania samooceny, chociażby poprzez składanie przez nauczycieli informacji o zrealizowanych zadaniach w czasie ostatniego roku, zawierającej również konkretne dane dotyczące realizacji podstawy programowej i to w co najmniej trzech płaszczyznach (ponadto w placówkach publicznych doszła jeszcze jedna obowiązkowa informacja dotycząca efektywności działań podejmowanych w ramach udzielanej uczniowi/dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej⁵), a od pewnego czasu również w formie autoewaluacji oraz ewaluacji wewnętrznej. Każdy dyrektor musi jednak pamiętać o podstawowych zasadach dotyczących planowania dydaktycznego i przygotowywania programów nauczania⁶ oraz nierozerwalnie z tym związanej analizie systematycznej realizacji podstawy programowej wraz z dokładną informacją o realizacji przyjętych planów edukacyjnych. 
W przypadku procesu analizowania pracy i samooceny, a w jej konsekwencji – wiarygodnej informacji, niezwykle istotny jest mechanizm bieżącego kontrolowania realizacji zadań wykonywanych przez pracowników oraz adekwatne reagowanie dyrektora lub innych osób kontrolujących na wszystkie sytuacje, które mają miejsce akurat w trakcie realizacji konkretnego zadania. Bieżące dokumentowanie czynności wynikających z obowiązku monitorowania może polegać na raportowaniu stanu realizacji poszczególnych zadań (np. prawidłowa realizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej). Jest to szczególnie pomocne przy określeniu przyczyn pojawienia się negatywnych skutków ich wykonania (zarządzanie ryzykiem). Realizacja tego zadania w placówce odbywa się w praktyce podczas wykonywania bieżących obowiązków dyrektora szkoły, a zwłaszcza poprzez właściwe sprawowanie nowego nadzoru pedagogicznego w placówce⁷. Należy zawsze mieć na względzie fakt, że głównym obszarem wpisującym się w działania wynikające z realizacji kontroli zarządczej jest nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektora na mocy odrębnych przepisów. To w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego dyrektor kontroluje przestrzeganie przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności szkół i placówek⁸.
Po dokładnej analizie wyników monitoringu, kontroli i samooceny dyrektor szkoły powinien odpowiednio zareagować, czyli wprowadzić odpowiednie mechanizmy zmierzające do poprawy istniejącego stanu. Oczywiście, jest to w znacznej mierze uzależnione od wyniku przeprowadzonej analizy informacji zebranych w ramach procesu samooceny. Reakcja dyrektora powinna służyć realizacji założonych celów i podjętych przez szkołę zadań. Efektem tych działań jest nowy, ale konkretny (mierzalny i realny) stan, w którym dyrektor może bez większego problemu stwierdzić, że uzyskał wiedzę o stanie kontroli zarządczej w jego placówce. Przygotowywana w tym względzie informacja dyrektora szkoły w zasadzie może być podsumowaniem sprawowanego przez niego nadzoru pedagogicznego, realizacji planu finansowego, stanu majątku szkoły czy też sytuacji kadrowej. W informacji należy również uwzględnić konkretne dane dotyczące przepływu informacji i dokumentów w szkole (funkcjonowanie instrukcji kancelaryjnej). 
W bieżącym roku, z uwagi na jego wyjątkową specyfikę, w podsumowaniu kontroli zarządczej należy dodatkowo zwrócić uwagę na wszystkie działania związane z przygotowaniem wdrażania założeń reformy systemu oświatowego oraz ich efektywnością. Chodzi zwłaszcza o działania kadrowe, bazowe i logistyczne podejmowane pod koniec minionego roku szkolnego. Następnie należy odnieść się do tych działań wdrożeniowych, które zostały przeprowadzone na początku bieżącego roku szkolnego, zwłaszcza tych związanych z praktycznym wprowadzaniem nowych regulacji prawnych w życie szkoły. W tym zakresie jest sporo do przeanalizowania, gdyż w mijającym roku niemało się działo w otoczeniu prawnym szkoły. 
Najistotniejsze zagadnienia formalnoprawne, jakie należało wdrożyć, przedstawiono poniżej.

Zmiany w zakresie czasu pracy

Określono, że tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dla:

• nauczyciela pedagoga, logopedy, psychologa i doradcy zawodowego, a także terapeuty pedagogicznego, z wyjątkiem nauczycieli zatrudnionych w poradni psychologiczno-pedagogicznej, nie może przekroczyć 22 godzin,
• nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej, zatrudnianych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wynosi 20 godzin. 

Wprowadzono zasadę, że dyrektor i wicedyrektor szkoły nie mogą mieć przydzielonych godzin ponadwymiarowych, z wyłączeniem sytuacji, gdy jest to niezbędne do realizacji ramowego planu nauczania w jednym oddziale. Wyjątkiem od tej zasady jest możliwość przydzielenia godzin ponadwymiarowych w więcej niż jednym oddziale, ale wyłącznie w szczególnych przypadkach, gdy nie będzie możliwości pozyskania nowego nauczyciela do prowadzenia np. kilku godzin zajęć w szkole. O zasadności przydzielenia takich godzin będzie decydował organ prowadzący szkołę, wyrażając każdorazowo zgodę na takie godziny. 
Ponadto dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Z kolei nauczycielowi, który w ramach jednego stosunku pracy realizuje obowiązki nauczyciela szkoły, w której organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, jak i nauczyciela szkoły, w której organizacji pracy nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego określonego dla nauczyciela szkoły, w której nauczyciel realizuje większą liczbę godzin zajęć, a w przypadku realizowania w tych szkołach równej liczby godzin zajęć – prawo do urlopu wypoczynkowego określonego dla nauczyciela szkoły feryjnej. 
Wprowadzono również jednolity sposób ustalania tzw. pensum łączonego. Otóż od 1 września 2018 roku „Nauczycielom realizującym w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin zajęć tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć ustala się jako iloraz łącznej liczby realizowanych godzin i sumy części etatów realizowanych w ramach poszczególnych tygodniowych wymiarów godzin zajęć, przy czym wynik zaokrągla się do pełnych godzin w ten sposób, że czas zajęć do pół godziny pomija się, a powyżej pół godziny liczy się za pełną godzinę. Godziny wyliczone ponad ten wymiar stanowią godziny ponadwymiarowe⁹”. 

Zmiany w zakresie uprawnień związanych z rodzicielstwem

Zwolnienie od pracy nauczyciela z tytułu opieki nad dzieckiem do lat 14 teraz przysługuje nauczycielom w wymiarze 2 dni – bez możliwości wykorzystania go w wymiarze godzinowym. Nauczyciel ma również możliwość złożenia wniosku o obniżenie wymiaru zatrudnienia z tytułu uprawnienia do urlopu wychowawczego, na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze zatrudnienia. W przypadku nauczycieli szkół, w których organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, obniżenie wymiaru zatrudnienia może nastąpić bezpośrednio po zaprzestaniu korzystania przez nauczyciela lub drugiego rodzica, lub opiekuna dziecka z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego, a w innych przypadkach – z początkiem roku szkolnego. 

Zmiany w zakresie zatrudniania

Przed nawiązaniem stosunku pracy nauczyciel nadal jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego, z wyjątkiem przypadku gdy z nauczycielem nawiązywany będzie kolejny stosunek pracy w tej samej szkole w ciągu 3 miesięcy od dnia rozwiązania albo wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy w związku z upływem okresu przebywania w stanie nieczynnym. Uchylony został przepis (art. 19) pozwalający organowi prowadzącemu szkołę na przeniesienie nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do innej szkoły bez zgody nauczyciela, jednak na okres nie dłuższy niż 3 lata, z prawem powrotu na uprzednio zajmowane stanowisko. W razie powstania możliwości podjęcia przez nauczyciela, któremu ograniczono wymiar zatrudnienia (art. 22 ust. 2), pracy w wymiarze wyższym niż wynikający z tego ograniczenia, w tej samej szkole, na tym samym lub za jego zgodą innym stanowisku, pod warunkiem posiadania przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji, dyrektor szkoły ma obowiązek w pierwszej kolejności zwiększenia wymiaru zatrudnienia tego nauczyciela (art. 22 ust. 2b). 

Zmiany w zakresie niezdolności do pracy

Obecnie stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, tak samo jak w przypadku nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania, będzie ulegał rozwiązaniu w razie czasowej niezdolności nauczyciela do pracy spowodowanej chorobą, jeżeli:

• okres tej niezdolności przekroczy 182 dni, a jeżeli
• niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni,

Do okresu niezdolności do pracy wlicza się również przypadające w tym okresie przerwy obejmujące dni, w których w szkole, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie odbywają się zajęcia. W szczególnie uzasadnionych wypadkach okres nieobecności w pracy może być przedłużony o kolejne 12 miesięcy, o ile nauczyciel uzyska prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. 

Zmiany w zakresie wycieczek szkolnych

Zmianie uległy następujące elementy dotyczące wycieczek szkolnych:

• cele wycieczki szkolnej (z 10 na 9),
• wymiar czasowy wycieczki,
• formy krajoznawstwa i turystyki,
• forma listy uczestników,
• zgoda rodziców,
• kierownik wycieczki,
• zadania kierownika,
• opiekun wycieczki,
• uwarunkowania wycieczki zagranicznej.

Zmiany w zakresie urlopu dla poratowania zdrowia

Obecnie urlop dla poratowania zdrowia jest udzielany nauczycielowi tylko w trzech przypadkach, czyli w celu:

• leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub 
• leczenia choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy mogą odgrywać istotną rolę,
• przeprowadzenia leczenia uzdrowiskowego lub rehabilitacji uzdrowiskowej.

O potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia teraz orzeka – na podstawie wydanego przez dyrektora placówki skierowania na badania lekarskie – wyłącznie lekarz medycyny pracy z zakładu opieki zdrowotnej, z którym szkoła lub placówka oświatowa ma podpisaną umowę na świadczenie tych usług medycznych. Natomiast w drugim przypadku dyrektor szkoły udziela urlopu na podstawie potwierdzonego skierowania sanatoryjnego, na okres w nim określony. Ustalono, że wymagany co najmniej siedmioletni okres pracy w szkole dotyczy zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć, przy czym wymagany okres 7 lat pracy w szkole będzie uważany za nieprzerwany, jeżeli nauczyciel podjął zatrudnienie w szkole nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ustaniu poprzedniego stosunku pracy w tej samej lub innej szkole. I podobnie jak to obowiązywało do tej pory, w przypadku udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia w wymiarze dłuższym niż 30 dni nauczyciel podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. 

Zmiany w zakresie oceny pracy nauczycieli

Od 1 września 2018 roku nastąpiło obligatoryjne powiązanie ścieżki awansu zawodowego z oceną pracy nauczycieli oraz uzależnienie jej długości od jakości pracy nauczyciela, a w konsekwencji – zastąpienie oceny dorobku zawodowego nową oceną pracy. Wprowadzono obligatoryjne terminy dokonywania oceny pracy nauczyciela w powiązaniu ze ścieżką awansu zawodowego. Ocena pracy nauczyciela będzie teraz dokonywana obligatoryjnie po zakończeniu stażu na każdy kolejny stopień awansu zawodowego oraz co 3 lata¹⁰ pracy w przedszkolu od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego, jeżeli nauczyciel nie rozpocznie stażu na kolejny stopień lub zakończy ścieżkę awansową. Rozszerzono skalę oceny pracy z obecnej trzystopniowej na czterostopniową, przez dodanie oceny bardzo dobrej. Kryteria i tryb dokonywania oceny pracy zostały określone na poziomie rozporządzenia ministerialnego, ale już wskaźniki ilościowe do kryteriów powinien zawierać regulamin ustalany po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej oraz zakładowych organizacji związkowych zrzeszających nauczycieli. Uzupełniony został również wykaz obowiązków nauczycieli, przez dodanie do art. 6 punktu 3a, który zakłada, że nauczyciel jest obowiązany doskonalić się zawodowo zgodnie z potrzebami szkoły. Dokładnie doprecyzowano, że ustalenie oceny pracy nauczyciela polega na ustaleniu poziomu spełniania wszystkich kryteriów oceny pracy, które nauczyciel musi spełnić na danym stopniu awansu zawodowego, przy pomocy wskaźników oceny pracy określonych w regulaminie, o którym mowa w art. 6a ust. 14 Karty Nauczyciela. W przypadku ustalenia poziomu spełniania kryteriów oceny pracy nauczyciela na poziomie:

• nie mniejszym niż 95% – nauczyciel otrzymuje ocenę wyróżniającą,
• nie mniejszym niż 80% – nauczyciel otrzymuje ocenę bardzo dobrą,
• nie mniejszym niż 55% – nauczyciel otrzymuje ocenę dobrą,
• mniejszym niż 55% – nauczyciel otrzymuje ocenę negatywną.

Wyraźnie zaznaczono jednak, że przed rozpatrzeniem odwołania od oceny pracy nauczyciela zespół oceniający obowiązkowo wysłuchuje nauczyciela, który wniósł odwołanie. Ale jednocześnie zapisano, że niestawienie się nauczyciela nie wstrzymuje procedury rozpoznania odwołania. 

Zmiany w zakresie awansu zawodowego

Nastąpiło wydłużenie okresu stażu na stopień nauczyciela kontraktowego z 9 miesięcy do 1 roku i 9 miesięcy. Natomiast z 2 do 3 lat wydłużony został okres pracy niezbędny do rozpoczęcia stażu na stopień nauczyciela mianowanego. Z 1 roku do 4 lat wydłuża się okres pracy konieczny do rozpoczęcia stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego. Jednak nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany legitymujący się wyróżniającą oceną pracy będzie mógł rozpocząć staż na kolejny stopień awansu zawodowego po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego. Ponadto rozmowa kwalifikacyjna z nauczycielem ubiegającym się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego, przeprowadzana przez komisję kwalifikacyjną złożoną z przedstawicieli danej szkoły, zostanie zastąpiona przez egzamin przeprowadzany przez komisję egzaminacyjną, w skład której wejdą osoby spoza szkoły, tj. :

• przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, 
• przedstawiciel organu prowadzącego szkołę, 
• ekspert z listy ekspertów ustalonej przez Ministra Edukacji Narodowej.

Zmianie uległy również obowiązki opiekuna stażu, zadania dyrektora, obowiązki nauczyciela w okresie odbywania stażu na poszczególne stopnie awansu zawodowego oraz wymagania niezbędne do uzyskania każdego ze stopni awansu wraz z zasadami postępowania egzaminacyjnego i kwalifikacyjnego. Na nowo zostały również ustalone zasady dokumentowania postępowania awansowego. 
Wskazane wyżej kwestie – to tylko wybrane zagadnienia prawne, jakie należy przeanalizować w ramach podsumowania kontroli zarządczej w roku 2018. 
W sytuacji gdy przełożony dyrektora z jego organu prowadzącego zażyczy sobie takiej informacji, to dyrektor jest zobowiązany mu ją przedstawić. Znamiona takiej informacji w zupełności wyczerpuje proste oświadczenie o stanie kontroli zarządczej. Złożenie takiego oświadczenia przez dyrektora szkoły lub placówki jest zupełnie wystarczające, a organ prowadzący nie powinien (a nawet nie może) żądać od dyrektora pełnej karty podsumowującej samoocenę funkcjonowania szkoły. Co ważne, przedmiotowe oświadczenie podpisane przez dyrektora stanowi dokument o charakterze cywilnoprawnym, z wszystkimi tego konsekwencjami i chociażby z tego względu powinno być uznane za wystarczające. Z oczywistych powodów, w czasie chociażby kontroli jednostki, dyrektor może zostać poproszony o wskazanie konkretnych informacji, które posłużyły do podpisania oświadczenia o takiej, a nie innej treści. W takiej sytuacji dyrektor jest zobligowany do przedstawienia tych informacji, z kartą samooceny włącznie. Zwracam szczególną uwagę na konstrukcję samego oświadczenia. Na pierwszym miejscu powinny się znaleźć dane identyfikacyjne osoby składającej oświadczenie, czyli dyrektora placówki. Następnie ma miejsce deklaracja o prawdziwości przekazywanych informacji, aż w końcu – deklaracja o prawidłowym wykorzystaniu posiadanych zasobów. Jest to szczególnie istotne w związku z ustawą o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Dopiero teraz występuje specyfikacja ewentualnych zastrzeżeń związanych z kontrolą zarządczą. Po nich zostaje wskazany sposób uzyskiwania informacji, które posłużyły jako źródło do złożenia przedmiotowego oświadczenia o takiej dokładnie treści. Natomiast na samym końcu znajduje się zapewnie o wykorzystaniu wszystkich uzyskanych (czy też posiadanych) informacji o funkcjonowaniu szkoły, zwłaszcza tych niekorzystnych. 
Aby kontrola zarządcza odniosła zamierzony skutek, należy przede wszystkim przestrzegać zasad i procedur zapisanych w regulaminach i instrukcjach funkcjonujących w szkole lub placówce. Możliwe będzie wówczas osiągnięcie końcowego efektu prowadzonej kontroli zarządczej, którym jest minimalizacja, a w sytuacji idealnej – całkowite wyeliminowanie występowania potencjalnych ryzyk. 

Ponieważ rzeczywistość oświatowa jest niezwykle dynamiczna, każdy dyrektor powinien pamiętać o aktualizacji podstawowych dokumentów. Ostatnio uległy zmianie zasady:

• oceniania postępów uczniów i przeprowadzania egzaminów szkolnych,
• organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• opracowywania i dopuszczania programów nauczania,
• prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania,
• planowania organizacji procesu edukacyjnego,
• BHP w szkole,
• ochrony danych osobowych,
• organizacji wycieczek szkolnych,
• dokonywania oceny pracy nauczycieli,
• awansu zawodowego nauczycieli,
• monitorowania i analizowania realizacji podstawy programowej (zwłaszcza po ostatnich zmianach). 

Kontrola zarządcza, jako uniwersalny element procesu zarządzania, w zdecydowany i komplementarny sposób porządkuje działania dyrektora (czy też innej osoby zarządzającej) związane ze sprawnym kierowaniem organizacją. Pozwala również na podejmowanie przemyślanych, a tym samym optymalnych działań kierowniczych. Ale jednocześnie wymaga pełnej wiedzy na temat aktualnego stanu placówki. Z tego też względu tak ważnym jej elementem jest podsumowanie podejmowanych w jej ramach działań, samoocena i informacja końcowa przedstawiana w formie oświadczenia o stanie kontroli zarządczej.