0
187
Uczeń w wieku wczesnoszkolnym spędza na zajęciach lekcyjnych około 22 godzin tygodniowo, a 80% tego czasu przebywa w klasie. Wiele badań dowodzi, że przestrzeń, w której przebywa dziecko, ma ogromny wpływ na jego samopoczucie, przyswajanie nowych umiejętności i postrzeganie otaczającej je rzeczywistości. Rzadko jednak zdajemy sobie sprawę, że odpowiednia adaptacja przestrzeni edukacyjnej warunkuje zaspakajanie podstawowych potrzeb, a w konsekwencji prawidłowy rozwój dziecka. Współczesna szkoła stoi przed dużym wyzwaniem, jakim jest możliwość przyjęcia dziecka młodszego i konieczność zapewnienia mu optymalnych warunków rozwoju.
Jak zatem zaaranżować wnętrze, by było przyjazne dla dzieci młodszych. Przede wszystkim należy poznać potrzeby ucznia sześcioletniego, który dotąd był przedszkolakiem i w czasie zajęć spędzał czas na dywanie, rzadziej przy stolikach i wobec którego stosowano inne metody pracy. (tab. 1).
Sale przedszkolne różnią się od klas pod względem rozmieszczenia wyposażenia i wystroju. W obecnej sytuacji, gdy sześciolatki zasiliły szeregi szkolne, należy umożliwić im przebywanie we wnętrzu, które jest przyjazne, odpowiednie do ich wieku oraz potrzeb. Należy pamiętać o tym, że obniżając wiek szkolny, resort edukacji podkreślał, że podstawową i dominującą formą działalności i aktywności dziecka w młodszym wieku szkolnym jest zabawa, stąd obowiązek organizowania procesu edukacyjnego w taki sposób. Można w tym celu wykorzystać zabawy manipulacyjne, konstrukcyjne, tematyczne, dydaktyczne i ruchowe, które oprócz tego, że są przyjemną formą spędzania czasu, dodatkowo uczą i rozwijają umiejętności (tab. 2).
Tab. 1. Potrzeby dzieci i ich charakterystyka1
| Nazwa potrzeby | Charakterystyka |
|---|---|
| Potrzeba związana z kształtowaniem się poczucia, że jest się kompetentnym | To poczucie, że potrafi się sprostać różnym wymaganiom szkolnym, w tym intelektualnym (nauka), sprawnościowym (zabawy ruchowe, gry zespołowe), społecznym (nawiązywanie kontaktów, proszenie o pomoc innych, zapraszanie ich do wspólnej aktywności) |
| Potrzeba bycia lubianym i pozytywnej (stabilnej) samooceny | Uczniowie w tym okresie rozwoju zaczynają kształtować w miarę stabilne oceny własnych cech, opierają się przy tym zarówno na porównaniach z innymi, informacjach zwrotnych, np. od dorosłych, jak i pierwszych wewnętrznych standardach |
| Potrzeba bycia częścią grupy i przynależności | Bardzo istotna jest realizacja potrzeby współpracy z innymi, podczas której kształtują się kompetencje poznawcze, np. przyjmowanie perspektywy, komunikowanie się, negocjowanie, ale też emocjonalne i moralne, np. rozumienie emocji swoich i innych osób, poczucie sprawiedliwości i wpływu na wspólnie kształtowane reguły |
| Potrzeba bliskiej relacji z wybranymi rówieśnikami (relacji przyjacielskich) | Jest to potrzeba budowania relacji z wybranymi uczniami, budowania stabilnych, pozytywnych więzi, np. przyjaciele mówią sobie nawzajem o swoich sekretach |
| Potrzeba poznawcza | Potrzeba ta jest związana z ciekawością, chęcią poznawania i zdobywania nowych informacji, dzielenia się nimi i wykorzystywania ich w codziennym życiu. Wiąże się także z umiejętnością koncentracji uwagi na wybranym zadaniu czy obiekcie. U dzieci w wieku wczesnoszkolnym istotnym procesem jest identyfikacja i rozwój własnych zainteresowań, chęć odkrywania świata |
| Potrzeba aktywności twórczej i sensownego działania | Dzieci potrzebują, aby ich działania były sensowne, łączyły się w większą i zorganizowaną całość (wspólny projekt, wieloetapowe zaplanowane działanie itp.). Lubią, gdy wykonywana przez nie praca jest brana na poważnie, np. staje się częścią ogólnoszkolnego projektu. Aktywności twórczej sprzyjają miejsca i przedmioty, które inspirują do samodzielnego działania, podejmowania spontanicznych prób twórczych. Ważnym aspektem rozwoju twórczego myślenia jest angażowanie różnych zmysłów – poza wzrokiem także dotyku, słuchu, smaku, węchu, czucia |
| Potrzeba kontroli i sprawstwa, samodzielność | Uczniowie potrzebują autonomii i możliwości samodzielnego działania, buduje to poczucie kompetencji i chęć wywierania wpływu na otaczającą rzeczywistość |
| Potrzeby podstawowe (fizjologiczne) | Szkoła jest miejscem, w którym dziecko spędza dużo czasu. Aby zapewnić mu komfort przebywania i pracy w klasie, przestrzeń powinna oferować możliwość realizacji podstawowych potrzeb samodzielnie i autonomicznie |
| Potrzeby motoryczne, potrzeba ruchu (uczenie się małej i dużej motoryki) | To ważna dla prawidłowego rozwoju potrzeba, która czasem pozostaje niezaspokojona ze względu na program nauki i fakt, że dzieci nie są przyzwyczajone do nowego trybu pracy. Stąd potrzeba łączenia możliwości nauki i swobodnego ruchu |
| Regulacja emocji i zachowania | Na tym etapie rozwoju dziecko uczy się regulacji swojego zachowania i emocji. Przestrzeń klasy i organizacja pracy w klasie może oferować wskazówki pomagające dziecku regulować zachowanie, np. podpowiadać, co mogą robić w danym miejscu, podtrzymywać pożądane zachowanie, hamować zachowania niepożądane |
| Poczucie bezpieczeństwa | Jest to jedna z podstawowych potrzeb człowieka, chodzi tu zarówno o bezpieczeństwo fizyczne, czyli zapewnienie infrastruktury, która jest bezpieczna, jak i subiektywne budowanie poczucia bezpieczeństwa, czyli stworzenie przestrzeni, która jest zrozumiała i czytelna |
Tab. 2. Sposoby dekoracji i aranżacji22
| Nazwa dekoracji lub aranżacji | Niezbędne materiały | Cel | Opis |
|---|---|---|---|
| Sceneria | Farba w wybranym kolorze, kolorowe farby i szablony... |
To wydanie dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
- 10 wydań magazynu "Monitor Dyrektora Szkoły"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!
