Godziny ponadwymiarowe
Najpowszechniejszym sposobem radzenia sobie z brakami kadrowymi jest oczywiście przydzielanie pracownikom godzin ponadwymiarowych. Okazuje się jednak, że w wielu przypadkach dyrektorzy korzystają z tego „narzędzia” niezgodnie z przepisami, obarczając nauczycieli zbyt dużą liczbą dodatkowych godzin. Konieczne jest zatem ciągłe przypominanie zasad korzystania z tej formy zarządzania czasem pracy nauczycieli. Przypomnijmy, że godzinę ponadwymiarową rozumiemy jako przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Są one przydzielane w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji planu nauczania. Tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć należy rozumieć zgodnie z wartościami wskazanymi w art. 42 ust. 3 KN bądź określonymi na podstawie art. 42 ust. 7 KN przez organ prowadzący.
Przydzielanie godzin ponadwymiarowych następuje, w zależności od sytuacji, albo za zgodą nauczyciela, albo bez niej. Decydujące jest to, ile dodatkowych godzin planujemy nauczycielowi przydzielić. W przypadku gdy ich liczba nie przekroczy 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, nie musimy uzyskiwać zgody nauczyciela; jeżeli natomiast mamy zamiar przydzielić większą liczbę godzin (jednak nie więcej niż 1/2 realizowanego przez nauczyciela pensum) – konieczne jest uprzednie uzyskanie zgody nauczyciela. Należy także pamiętać, że niezależnie od wymiaru godzin ponadwymiarowych, które planujemy przydzielić, konieczne jest uzyskanie zgody w przypadku:
- nauczycielki w ciąży,
- nauczyciela wychowującego dziecko do lat 4,
- nauczyciela będącego w trakcie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego.
W wyroku Sądu Najwyższego z 12 maja 2004 r. (I PK 454/03) wskazano, że praca w godzinach ponadwymiarowych nie stanowi uprawnienia nauczyciela, lecz jest jego obowiązkiem, jeżeli została zarządzona zgodnie z powołanym przepisem. Jest ona dla nauczyciela dodatkowym obciążeniem, wykraczającym poza jego normalne powinności wynikające z aktu mianowania, dopuszczonym przez prawo w szczególnych sytuacjach określonych w art. 35 KN. Zdjęcie z nauczyciela tego dodatkowego obowiązku przez nieprzydzielenie pracy w godzinach ponadwymiarowych nie może być uważane za pogorszenie warunków pracy.
Rozliczanie pracy w godzinach ponadwymiarowych powinno następować w okresach tygodniowych, jako że jest...