Arkusz organizacyjny szkoły w kontekście zmienionego nadzoru pedagogicznego

Zgodnie z obowiązującym prawem dokument ten stanie się obowiązujący po zatwierdzeniu przez organ prowadzący oraz wcześniejszym zaparafowaniu przez organ nadzoru pedagogicznego. Należy zauważyć, że w obecnych warunkach nie ma żadnego gotowego wzorca, gdyż sytuacja organizacyjna szkół i placówek oświatowych zmienia się bardzo dynamicznie. W pierwszej kolejności należy mieć na względzie zmienne wytyczne i wynikające z nich rozwiązania organizacyjne w sytuacji pandemicznej związanej z zachorowaniami wywołanymi wirusem SARS-CoV-2, czyli przypadkami COVID-19. Mają one bowiem znaczny wpływ na funkcjonowanie szkoły, a tym samym – przygotowanie założeń organizacyjnych. Ponadto obecnie wpływ na te założenia mają również zmiany w nadzorze pedagogicznym oraz w nowych uprawnieniach kuratorów oświaty. Zwracam także uwagę na istotne zmiany w uprawnieniach związków zawodowych i rady pedagogicznej dotyczące opiniowania arkusza organizacji szkoły. 

Zmieniony art. 110 ust. 2 znowelizowanej ustawy Prawo oświatowe stanowi, że: 

• arkusz organizacji szkoły lub przedszkola opracowuje dyrektor szkoły lub przedszkola […] a następnie przedstawia go do zaopiniowania radzie pedagogicznej. Arkusz organizacji szkoły lub przedszkola zaopiniowany przez radę pedagogiczną dyrektor szkoły lub przedszkola przekazuje do zaopiniowania zakładowym organizacjom związkowym będącym jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład reprezentatywnych organizacji związkowych, zrzeszających nauczycieli, działającym w szkole lub przedszkolu, których dotyczy arkusz organizacji. 

Jest to bardzo istotna zmiana nakazująca dyrektorowi przedłożyć do zaopiniowania projekt arkusza organizacji szkoły lub placówki radzie pedagogicznej. Wcześniej rada pedagogiczna takich uprawnień nie posiadała. Podobnie jest w przypadku związków zawodowych. Obecnie arkusz organizacji szkoły lub przedszkola przesyła się do organizacji związkowych, obejmujących swoim zakresem działania szkołę lub placówkę, której ten arkusz dotyczy. Oznacza to, że dyrektor szkoły lub placówki przesyła go do organizacji związkowej niezależnie od tego, czy pracownicy zatrudnieni w danej szkole lub placówce są członkami tej organizacji, a także czy organizacja związkowa dopełniła warunku przedstawienia dyrektorowi szkoły lub przedszkola informacji, o której mowa w art. 251 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych. Przepis ten już wcześniej budził poważne wątpliwości wynikające m.in. z konieczności opiniowania arkuszy organizacji przez związki zawodowe, które nie miały swoich przedstawicieli w danej szkole czy danym przedszkolu. Zatem związki zawodowe odnosiły się do organizacji nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym w szkołach lub placówkach, w których praktycznie nie miały swoich członków. Było to zupełnie nielogiczne. Dlatego po zmianach prawnych arkusz organizacji będzie przekazywany do zaopiniowania zakładowym organizacjom związkowym będącym jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład reprezentatywnych organizacji związkowych zrzeszających nauczycieli wyłącznie w przypadku, gdy dana organizacja działa w szkole lub placówce, której ten arkusz dotyczy. W związku z powyższym terminy przewidziane na opracowywanie, opiniowanie i zatwierdzanie arkuszy organizacji przedszkola lub szkoły na dany rok szkolny powinny uwzględniać zmiany w procedurze opiniowania arkusza. Dlatego organizacje związkowe już na początku kwietnia powinny otrzymać arkusze organizacji do zaopiniowania. A to oznacza, że prace nad nimi muszą być zintensyfikowane.

Prace nad arkuszem organizacyjnym powinny przebiegać zgodnie z zasadami prawidłowego planowania 

Należy pamiętać, że zgodnie z zasadami planowania strategicznego po statucie arkusz organizacyjny szkoły jest jednym z najważniejszych dokumentów planistycznych szkoły i chyba trudno jest przecenić jego wagę; niestety, często jest on raczej niedoceniany. W związku z jego ogromnym znaczeniem prace nad nim powinny przebiegać zgodnie z zasadami prawidłowego planowania. Z kolei do prawidłowego przebiegu procesu planowania niezbędne są określone informacje bazowe uzyskane z wiarygodnych źródeł. Pierwszymi podstawowymi źródłami planistycznymi w przedmiotowym zakresie są obecnie obowiązujące akty prawne w oświacie, dlatego należy je dokładnie przeanalizować, a wyniki analiz uwzględnić...