Czy uczniowie mogą sami rozwiązywać swoje szkolne problemy? Czy kilku uczniów może wypracować rozwiązanie klasowego konfliktu? Czy jedna osoba może poradzić sobie z trudnościami występującymi w lokalnym środowisku? Czy dzieci mogą wspierać siebie nawzajem w różnych trudnościach? Czy młodzież może podejmować się interwencji względem swoich rówieśników w kryzysowych sytuacjach? Czy młodzi ludzie mogą być rzecznikami praw swoich rówieśników w szkole? Czy dzieci i młodzież mogą współdecydować o życiu szkoły? To tylko kilka wybranych pytań dotykających tematyki sprawczości dzieci i młodzieży oraz ich poczucia wspólnotowości w szkole. W zasadzie odpowiedzi na nie jest tyle, ilu nauczycieli potrafiących wypowiedzieć się na ten temat.
To bardzo dobrze, że ostatnio coraz więcej mówi się o roli i znaczeniu poczucia sprawczości uczniów i uczennic w szkole. Świadomość wpływu, jaki na otaczającą rzeczywistość szkolną powinny posiadać dzieci i młodzież oraz wspólnoty, musi stanowić jeden z ważniejszych komponentów kształtowania pozytywnego klimatu szkoły oraz wysokiej kultury organizacyjnej placówki. Młodzi ludzie muszą dostrzegać problemy uzewnętrzniające się w ich wspólnocie oraz w ich najbliższym otoczeniu. Natomiast odpowiedzialni nauczyciele powinni dawać uczniom i uczennicom przestrzeń do konstruktywnego działania. W ten sposób między innymi wzmacniają ich poczucie dobrostanu psychicznego.
POLECAMY
Czego potrzebuje dzisiejsza młodzież? Przede wszystkim chce być traktowana „na serio”, czyli poważnie, podmiotowo, z szacunkiem. Młodzi ludzie chcą również, aby w dyskusjach uwzględniano ich głos. Zależy im także na tym, aby byli angażowani w działania społeczne. Współcześni uczniowie są coraz bardziej świadomi swoich praw, równie asertywnie wyrażają swoje potrzeby. Dlatego warto dobrze przemyśleć, jakie działania podejmować w szkole, aby wzmocnić poczucie sprawczości dzieci i młodzieży. Należałoby głównie uwzględnić takie obszary jak: działania klasowe i szkolne, budowanie wspólnoty w klasie, budowanie wspólnoty wokół szkoły oraz rola i zadania samorządu uczniowskiego.
Poczucie wpływu na to, jak wygląda i działa otaczająca uczniów i uczennice rzeczywistość, możliwość podejmowania decyzji w dotyczących ich kwestiach życia szkolnego, zrozumienie wartości bycia z innymi i dla innych, to kluczowe kwestie mające znaczący wpływ na rozwój kluczowych kompetencji, w tym szczególnie poczucie dobrostanu i wzmacnianie kondycji psychofizycznej dzieci i młodzieży we współczesnej szkole.
Jak być sprawczym i zdobywać pozytywne doświadczenia we wspólnocie z innymi uczniami i uczennicami? Przykładowe rozwiązania i pomysły:
- wspólne planowanie i realizowanie projektów edukacyjnych, wychowawczych, profilaktycznych, artystycznych, przyrodniczych i innych,
- inicjowanie działań w zakresie zachęcania i wspierania do rozwijania aktywności fizycznej i inne,
- organizowanie wycieczek klasowych, szkolnych, w tym rajdy, piesze wędrówki, wyjścia do kina lub teatru i inne,
- projektowanie zdarzeń klasowych, szkolnych oraz we współpracy ze środowiskiem lokalnym, takich jak na przykład, akademie, przedstawienia, konkursy, wolontariat, wystawy prac, przeglądy piosenek, festiwale i inne,
- samodzielne...
