Zmiany w statutach – jakie zapisy uwzględnić w związku z sytuacją wywołaną epidemią COVID-19?

Możliwość zawieszenia zajęć w placówkach następuje w oparciu o przepisy znowelizowanego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1604; dalej- rozporządzenie dotyczące BHP). Zawieszenie będzie uzależnione od uzyskania zgody organu prowadzącego oraz pozytywnej opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.

Przewidziano trzy warianty funkcjonowania szkół i placówek w okresie pandemii w sytuacji wystąpienia zakażenia na danym terenie, tj.: tradycyjną formę kształcenia, formę hybrydową lub zdalne nauczanie.

Z uwagi na powyższe zasadne jest wprowadzenie do statutów szkół i przedszkoli odpowiednich zapisów obejmujących ewentualność wprowadzenia nauczania zdalnego lub hybrydowego.

Jak stanowi art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 910 z późn. zm.; dalej: Prawo oświatowe). przygotowanie projektu statutu i jego zmiany jest wyłączną kompetencją rady pedagogicznej. Poniżej krótka ściąga, która powinna pomóc w przygotowywaniu wprowadzenia zmian do statutów, obejmująca propozycje zapisów statutowych wskazane w art. 98 ustawy Prawo oświatowe.

Zapisy statutu placówki w zakresie celów i zadań szkoły wynikających z przepisów prawa oraz sposobów ich wykonywania, w tym w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad uczniami niepełnosprawnymi, umożliwiania uczniom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia – art. 98 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe.

W zakresie wskazanym powyżej, w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, należałoby uściślić, że realizacja zadań szkoły odbywa się poprzez organizację zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Zajęcia mogą być prowadzone przy wykorzystaniu:

• materiałów zamieszczonych na Platformie Edukacyjnej udostępnionej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej (www.epodreczniki.pl),
• materiałów dostępnych na stronach internetowych Ministerstwa Edukacji Narodowej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych,
• materiałów wskazanych przez nauczycieli za zgodą dyrektora szkoły,
• środków komunikowania się na odległość (dziennik elektroniczny, poczta elektroniczna, media społecznościowe, komunikatory, platformy meetingowe).

Szczegółowe sposoby realizacji zadań szkoły powinny zostać opracowane przez zespoły przedmiotowe nauczycieli oraz dyrekcję i wprowadzone w drodze zarządzenia. Zapewni to ujednolicenie treści przekazywanych uczniom i rodzicom przez szkołę. 

W zakresie zmian w statutach szkół należy wskazać, że w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty realizacja zadań placówki odbywa się poprzez organizację zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Szczegółowe zasady powinny zostać określone w zarządzeniu dyrektora szkoły.

Zapisy statutu placówki w zakresie organów szkoły oraz ich szczegółowych kompetencji, a także szczegółowych warunków współdziałania organów szkoły oraz sposobów rozwiązywania sporów między nimi (art. 98 ust. 1 pkt 5 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 czynności organów szkoły mogą być realizowane za pomocą środków porozumiewania się na odległość, a w przypadku kolegialnych organów jednostek systemu oświaty również w trybie obiegowym. Treść podjętej w ten sposób czynności powinna być utrwalona w formie 
np. protokołu.

Należy wprowadzić taką formę komunikacji, która będzie dogodna dla reprezentantów wszystkich organów szkolnych. Nie można w tym zakresie zapomnieć o radzie rodziców, która również jest statutowym organem szkoły i powinna „normalnie” funkcjonować.

Zapisy statutu placówki w zakresie organizacji pracy (art. 98 ust. 1 pkt 6 Prawa oświatowego).

W zakresie pracy szkoły:

• W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 organizację pracy szkoły opiera się na metodach i technikach kształcenia na odległość, o ile jest to możliwe.Powinno się kontynuować zajęcia w ramach realizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów. Bardzo ważna jest praca z dziećmi legitymującymi się orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Żaden przepis prawa nie zwolnił szkoły z obowiązku ich realizacji. W statucie powinny być określone sposoby i metody wypracowane dotychczas przez szkołę, które umożliwią realizację orzeczeń, w tym prowadzenie zajęć rewalidacyjnych i wychowawczych. W przypadku wprowadzenia hybrydowego sposobu nauczania dyrektor szkoły będzie decydował o tym, którzy uczniowie będą realizować obowiązek szkolny i obowiązek nauki w szkole, a którzy zdalnie.

W zakresie pracy przedszkoli:

• W okresie zawieszenia zajęć stacjonarnych organizację pracy przedszkola, w tym zajęć rewalidacyjnych i wychowawczych, opiera się na nauczaniu z wykorzystaniem metod porozumiewania się na odległość. Zapisy statutu powinny określać godziny, w jakich nauczyciele będą do dyspozycji rodziców/opiekunów prawnych wychowanków, i sposoby kontaktu oraz formy przekazywania materiałów. Przekazywane treści muszą być dostosowane do możliwości dzieci oraz zróżnicowane. W przypadku wprowadzenia hybrydowego sposobu nauczania dyrektor będzie decydował o tym, którzy wychowankowie będą uczęszczać do przedszkola w tradycyjnej formie.

Zapisy statutu placówki w zakresie zadań nauczycieli i innych pracowników szkoły, w tym także zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a także sposobu i formy wykonywania tych zadań, dostosowanych do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły (art. 98 ust. 1 pkt 7 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 realizacja zadań nauczycieli oraz innych pracowników szkoły odbywa się poprzez organizację zajęć z wykorzystaniem metod porozumiewania się na odległość. Wszyscy pracownicy szkoły, a nauczyciele w szczególności, zobowiązani są do zapewnienia uczniom bezpieczeństwa w sieci.

Szczególną uwagę trzeba zwrócić na dostosowanie przekazywanych treści do wieku i predyspozycji uczniów. Należy również zadbać o to, żeby dzieci nie były przeciążone pracą przy komputerach. W tym celu powołuje się zespoły przedmiotowe, które przygotują zestawy materiałów jednolite dla całej szkoły.

Zapisy statutu placówki w zakresie szczegółowych warunków i sposobów oceniania uczniów (art. 98 ust. 1 pkt 8 Prawa oświatowego).

Żaden przepis prawa nie zwolnił szkoły z obowiązku realizacji pracy z dziećmi legitymującymi się orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. 

Zasady ogólne

• Monitorowanie postępów ucznia odbywa się na bieżąco w formie przekazywania informacji o postępach w nauce oraz ocenach uczniom oraz ich rodzicom/opiekunom prawnym w dzienniku elektronicznym lub innej dopuszczalnej formie, regularnie i terminowo, z zachowaniem poufności.
• Ocenia się konkretne działania ucznia.
• Uczeń ma obowiązek uczestnictwa w zajęciach prowadzonych z wykorzystaniem metod porozumiewania się na odległość.
• Uczeń jest zobowiązany do aktywnego udziału w zajęciach, systematyczności, codziennego kontaktu z nauczycielami, a także do wykonywania poleceń i zadań.
• Uczeń zobowiązany jest do stosowania się do zasad dotyczących poprawnego zachowania się podczas lekcji.

Roczna ocena klasyfikacyjna

• O podwyższenie przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej może ubiegać się uczeń, który systematycznie uczęszczał na zajęcia, także te prowadzone z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość, i przystąpił do większości sprawdzianów w danym okresie w pierwszym lub dodatkowym terminie, również z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość.
• Nauczyciel przygotowuje dla ucznia, który stara się o podwyższenie rocznej oceny klasyfikacyjnej, zestaw zadań, ćwiczeń i pytań zgodnie z wymaganiami na ocenę, o którą ubiega się uczeń, i przeprowadza kontrolę wiedzy i umiejętności ucznia z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość. Jeżeli uczeń nie uzyskał oceny, o którą się ubiegał, przewidywana ocena pozostaje bez zmian.
• Uczeń lub jego rodzice/opiekunowie prawni mogą zgłosić zastrzeżenia, jeżeli uznają, że roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych została ustalona niezgodnie z przepisami prawa.
  • Zastrzeżenie wnosi się w formie pisemnej do dyrektora, w terminie 7 dni od dnia zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych.
  • Zastrzeżenie wnosi się na piśmie, z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość.
  • W przypadku stwierdzenia przez dyrektora, że roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania tej oceny, dyrektor powołuje komisję, która przeprowadza sprawdzian w formie pisemnej z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość.
  • Nauczyciel przygotowuje do sprawdzianu wskazanego powyżej zestaw pytań, zadań, zgodnie z wymaganiami edukacyjnymi, a przewodniczący komisji przedmiotowej zatwierdza zestaw pytań egzaminacyjnych.
  • Czas trwania sprawdzianu, o którym mowa powyżej, nie powinien przekroczyć 60 minut.

Roczna ocena klasyfikacyjna zachowania

• Roczna ocena klasyfikacyjna zachowania uwzględnia także okres kształcenia z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość.
• Jeżeli uczeń lub jego rodzice/opiekunowie uznają, że roczna ocena klasyfikacyjna zachowania została ustalona niezgodnie z przepisami prawa, mogą zgłosić zastrzeżenia.
  • Zastrzeżenia mogą być zgłoszone do dyrektora w formie pisemnej, w terminie 7 dni od zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych, z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość.
  • W przypadku stwierdzenia, że roczna ocena klasyfikacyjna zachowania została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania tej oceny, dyrektor powołuje komisję, która ustala roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania w drodze głosowania zwykłą większością głosów. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego komisji.
  • Komisja, o której mowa powyżej, pracuje z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość.
  • Z prac komisji przewodniczący sporządza protokół.

Egzamin klasyfikacyjny

Egzamin klasyfikacyjny oraz dla ucznia spełniającego obowiązek nauki poza szkołą w roku szkolnym 2020/2021 przeprowadza komisja powołana przez dyrektora, z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość.

Zasady:

• Uczeń otrzymuje zadania do wykonania, odpowiedzi przesyła do członków komisji, która wspólnie decyduje o wyniku.
• Czas trwania egzaminu klasyfikacyjnego nie może przekroczyć 60 minut.
• Z prac komisji przewodniczący sporządza protokół.

Egzamin poprawkowy

Egzamin poprawkowy w roku szkolnym 2020/2021 przeprowadza komisja powołana przez dyrektora, z wykorzystaniem technik porozumiewania się na odległość.

Zasady:

• Dyrektor wyznacza termin egzaminu poprawkowego do dnia zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych.
• Egzamin poprawkowy przeprowadza komisja powołana przez dyrektora.
• Uczeń otrzymuje zadania do wykonania, odpowiedzi przesyła do członków komisji, która wspólnie decyduje o wyniku.
• Czas trwania egzaminu klasyfikacyjnego nie może przekroczyć 60 minut.
• Z prac komisji przewodniczący sporządza protokół.

W zakresie pracy przedszkoli w statutach powinny się znaleźć zapisy dotyczące bieżącego monitorowania postępów wychowanków w formie informacji przekazywanych ich rodzicom/opiekunom prawnym drogą elektroniczną (e-mail) lub telefoniczną, regularnie i terminowo, z zachowaniem poufności.

Zapisy statutu placówki w zakresie szczegółowej organizacji praktycznej nauki zawodu – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe (art. 98 ust. 1 pkt 10 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 organizacja praktycznej nauki zawodu odbywa się zgodnie z zaleceniami

Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego. Dodatkowe regulacje powinny znaleźć się w procedurze wprowadzonej w drodze zarządzenia dyrektora szkoły. Procedura powinna być przygotowana z uwzględnieniem specyfiki zawodu.

Zapisy statutu placówki w zakresie organizacji zajęć edukacyjnych w ramach kształcenia zawodowego – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe (art. 98 ust. 1 pkt 11 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 zajęcia z zakresu kształcenia zawodowego powinny obejmować m.in. teoretyczne przedmioty zawodowe oraz zajęcia praktyczne, o ile są one możliwe do przeprowadzenia.

Zapisy statutu placówki w zakresie organizacji pracowni szkolnych, w szczególności pracowni ćwiczeń praktycznych, pracowni symulacyjnych oraz warsztatów szkolnych dla realizacji zajęć praktycznych, jeżeli szkoła takie pracownie i warsztaty posiada (art. 98 ust. 1 pkt 12 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 organizacja praktycznej nauki zawodu odbywa się zgodnie z zaleceniami Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego. Pracownie szkolne powinny być wykorzystywane, jeżeli jest to konieczne, przy zachowaniu pełnego reżimu sanitarnego.

Zapisy statutu placówki w zakresie organizacji dodatkowych zajęć dla uczniów zwiększających szanse ich zatrudnienia i doradztwa zawodowego (art. 98 ust. 1 pkt 13 i 16 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 zajęcia powinny się odbywać z wykorzystaniem metod i technik porozumiewania się na odległość.

Zapisy statutu placówki w zakresie praw i obowiązków uczniów, w tym przypadków, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także trybu składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia (art. 98 ust. 1 pkt 17 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 uczeń ma prawo do realizacji obowiązku szkolnego i udziału w zajęciach prowadzonych przez nauczycieli z wykorzystaniem technik i metod porozumiewania się na odległość i bieżącego monitorowania swoich postępów.

Uczeń jest zobowiązany do czynnego udziału w zajęciach, oddawania prac w terminie wskazanym przez nauczyciela.

W okresie zawieszenia zajęć stacjonarnych w budynku szkoły uczeń nie może być skreślony z listy uczniów za nieobecności na zajęciach.

Skargi powinny być przekazywane drogą elektroniczną.

Jeżeli chodzi o statut przedszkola, powinien się w nim znaleźć zapis mówiący o tym, że wychowanek ma prawo do edukacji przedszkolnej na zasadach określonych w powszechnie obowiązujących przepisach prawa, z uwzględnieniem zaleceń Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego. 

Zapisy statutu placówki w zakresie nagród i warunków ich przyznawania uczniom oraz trybu wnoszenia zastrzeżeń do przyznanej nagrody (art. 98 ust. 1 pkt 18 Prawa oświatowego).

Uczeń lub rodzic/opiekun prawny mają prawo do wniesienia zastrzeżeń do przyznanej nagrody. Zastrzeżenie wnosi się w formie elektronicznej, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na 
odległość. 

Zapisy statutu placówki w zakresie kar stosowanych wobec uczniów oraz trybu odwoływania się od kary (art. 98 ust. 1 pkt 19 Prawa oświatowego).

Uczeń lub rodzic/opiekun prawny mają prawo do wniesienia odwołania od kary. Zastrzeżenie wnosi się w formie elektronicznej, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość. 

Zapisy statutu placówki w zakresie sposobu organizacji i realizacji działań wolontariatu (art. 98 ust. 1 pkt 21 Prawa oświatowego).

Organizacja i realizacja działań w zakresie wolontariatu może odbywać się z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość. 

Zapisy statutu placówki w zakresie form opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych jest potrzebna pomoc i wsparcie (art. 98 ust. 1 pkt 22 Prawa oświatowego).

W razie potrzeby uczniom wypożyczany jest sprzęt elektroniczny niezbędny do kontynuowania nauki w domu, na podstawie np. umowy użyczenia podpisywanej z rodzicem/opiekunem prawnym ucznia.

Zapisy statutu placówki w zakresie organizacji biblioteki szkolnej oraz warunków i zakresu współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami (art. 98 ust. 1 pkt 23 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 uczeń ma prawo dostępu do zbiorów bibliotecznych. Zasady wskazane są w zarządzeniu dyrektora szkoły.

Zajęcia z nauczycielem biblioteki mogą odbywać się z wykorzystaniem technik i metod porozumiewania się na odległość.

Zapisy statutu placówki w zakresie organizacji współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży (art. 98 ust. 2 pkt 1 Prawa oświatowego).

W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 współpraca z poradniami i innymi instytucjami odbywać się będzie w drodze konsultacji i przekazywania materiałów w formie elektronicznej.

Podsumowanie

W uchwale rady pedagogicznej zmieniającej statut trzeba zaznaczyć, że zmiany będą obowiązywać w przypadku zawieszenia zajęć stacjonarnych w placówce lub wprowadzenia hybrydowego sposobu nauczania.
Dobrym pomysłem wydaje się sporządzenie załącznika do statutu i zebranie w jednym miejscu wszystkich zmian, które będą miały zastosowanie w okresie zawieszenia zajęć lub wprowadzenia hybrydowego sposobu nauczania.