Jak przezwyciężać trudności w pracy zespołów nauczycielskich?

Działalność zespołowa zwiększa skuteczność pracy, integruje członków zespołu, zachęca nauczycieli do doskonalenia indywidualnych umiejętności, ma ogromny wpływ na rozwój i pozytywną zmianę szkoły, a członkowie zespołu mają realny udział w podejmowaniu decyzji, ustalają cele i opracowują strategie ich realizacji. Wymienione walory pracy zespołowej przyczyniają się do większej odpowiedzialności za poszczególne działania i osiąganie założonych celów. W ten sposób w każdej szkole można realizować własne pomysły, zwiększa się również możliwość stworzenia odpowiedniego modelu pracy zespołowej uczniów. Dzięki temu osiąga się umiejętności bardzo pożądane ze względów społecznych, takie jak: wzajemne zaufanie, umiejętność współdziałania, poczucie współodpowiedzialności.

Powołanie zespołu

Zespół może zostać powołany w sytuacji, gdy jest to wymogiem wynikającym z zapisów prawa lub też w przypadku, gdy zaistnieje taka potrzeba. Inicjatorem powołania zespołu jest dyrektor albo osoba, która zauważa konieczność rozwiązania jakiejś sytuacji w grupie. 
     Jakie zadania i czynności powinniśmy podjąć na etapie organizacyjnym, przed przystąpieniem do pracy?
     Po pierwsze – wskazanie celu, czyli ustalenie, dlaczego zespół powinien zostać stworzony, co szkoła uzyska dzięki jego działalności. Warto również rozważyć, jakie są priorytety i oczekiwania.
     Po drugie – wskazanie potencjału, czyli ustalenie, jakimi dysponujemy zasobami, zarówno personalnymi, jak i rzeczowymi.
     Po trzecie – ustalenie strategii pracy zespołu, czyli określenie najważniejszych kwestii, takich jak:

• czas funkcjonowania,
• częstotliwość i miejsce spotkań,
• forma komunikacji,
• organizacja pracy.

     Po czwarte – ustalenie składu zespołu. Wyborem nie powinien rządzić przypadek. Ustalając skład zespołu, powinniśmy brać pod uwagę posiadane kompetencje i predyspozycje poszczególnych członków. Efektywne działanie wymaga odpowiedniego lidera, którego zadaniem będzie koordynowanie prac, delegowanie obowiązków, a także rozwiązywanie konfliktów.

Rodzaje zespołów nauczycielskich

Najczęściej powoływanymi w szkołach rodzajami zespołów nauczycielskich są: zespół nauczycieli uczących w tej samej klasie, zespół przedmiotowy, zespół zadaniowy oraz zespół wychowawczy (tab. 1).

Pięć najważniejszych dysfunkcji pracy zespołowej 

Praca zespołowa, mimo że tak ważna i efektywna, nie jest całkowicie pozbawiona pewnych wad i trudności. 
     Dysfunkcje przedstawione za pomocą grafiki (schemat 1) często są od siebie zależne i brak umiejętności przeciwdziałania jednej wyklucza możliwość przejścia do następnej. Warto podkreślić, że te trudności nie powinny być powodem zaprzestania współpracy grupowej, wręcz przeciwnie, należy dążyć do ich przezwyciężenia, a tym samym usprawnienia podejmowanych wspólnie działań. 
 

Schemat 1. Dysfunkcje pracy zespołowej¹

Jak przeciwdziałać dysfunkcjom pracy zespołowej?

Aby usprawnić pracę zespołu i przezwyciężać wszelkie trudności, warto wprowadzać również inne rozwiązania, które nie wymagają wielkich nakładów, a są jedynie pewnego rodzaju uporządkowaniem działań podejmowanych w ramach współpracy grupow...