Zmiana wymagań stawianych kadrze kierowniczej szkół

Zmiany te polegały m.in. na wprowadzeniu obligatoryjności dokonywania oceny pracy nauczycieli co 5 lat, rozszerzeniu skali oceny pracy z trzystopniowej na czterostopniową i powiązaniu takiej oceny z awansem zawodowym, a także na zastąpieniu oceny dorobku zawodowego za okres odbywanego stażu normalna oceną pracy uwzględniającą jednak m.in. dorobek zawodowy nauczyciela uzyskany w okresie odbywanego stażu. W związku z powyższym okazało się, że w przedmiotowym rozporządzeniu niezbędne jest dokonanie zmian mających charakter dostosowujący przepisy do nowej sytuacji oświatowej. Takie właśnie zmiany są proponowane w projektowanej nowelizacji przedmiotowego
rozporządzenia. 

Planowane zmiany

Projektowane zmiany mają polegać na wprowadzeniu wymagania, aby osoby zajmujące stanowisko dyrektora, wicedyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w przedszkolu, szkole i placówce oraz ich zespołach posiadały co najmniej bardzo dobrą ocenę pracy, uzyskaną w okresie ostatnich pięciu lat pracy, a nie – jak dotychczas – pozytywną ocenę dorobku zawodowego uzyskaną w okresie ostatniego roku lub co najmniej dobrą ocenę pracy uzyskaną:

1. w przypadku dyrektora – w okresie ostatnich pięciu lat pracy,
2. w przypadku wicedyrektora – w okresie ostatnich czterech lat pracy,
3. w przypadku nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze – w okresie ostatnich trzech lat pracy.

Jednocześnie w przedmiotowym rozporządzeniu zamierza się wprowadzić przepisy przejściowe umożliwiające osobom zajmującym w dniu wejścia w życie projektowanej nowelizacji rozporządzenia stanowisko dyrektora w publicznym przedszkolu, szkole lub placówce oraz ich zespole oraz stanowisko dyrektora publicznej szkoły lub zespołu publicznych szkół przy przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym lub przedstawicielstwie wojskowym Rzeczypospolitej Polskiej, które przed przystąpieniem do konkursu albo przed powierzeniem tego stanowiska legitymowały się dobrą oceną pracy lub pozytywną oceną dorobku zawodowego, pozostawanie na dotychczasowym stanowisku do końca okresu, na jaki powierzono im to stanowisko¹.

Z kolei w przypadku osób zajmujących w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia inne stanowisko kierownicze niż wymienione wcześniej, które przed powierzeniem stanowiska kierowniczego legitymowały się dobrą oceną pracy lub pozytywną oceną dorobku zawodowego, będą one mogły zajmować to stanowisko również do końca okresu, na który nastąpiło obecne powierzenie. Jednak w przypadku powierzenia tym osobom stanowiska na czas nieokreślony lub na czas określony dłuższy niż pięć lat, będą one mogły pełnić swoje funkcje przez okres pięciu lat od dnia wejścia w życie nowelizowanego rozporządzenia. Mając na względzie fakt, że obowiązujące obecnie przepisy nie regulują kwestii, na jaki okres powierza się inne stanowiska kierownicze w publicznym przedszkolu, szkole lub placówce oraz ich zespole, powierzenia tych stanowisk można dokonać zarówno na czas określony, jak i na czas nieokreślony. Dlatego bezwzględnie należało przyjąć odpowiedni okres przejściowy, w którym osoby takie będą mogły jeszcze zajmować obecne stanowiska kierownicze, spełniając dotychczasowe wymaganie w zakresie posiadania co najmniej dobrej oceny pracy lub pozytywnej oceny dorobku zawodowego².

Jednocześnie przewiduje się zachowanie dotychczasowego wymogu posiadania co najmniej dobrej oceny pracy lub pozytywnej oceny dorobku zawodowego względem osób, które zostały wyłonione w drodze konkursu, ale którym nie powierzono jeszcze tego stanowiska, oraz względem tych osób, które biorą udział w konkursach ogłoszonych przed dniem wejścia w życie nowelizowanego rozporządzenia. 

Dodatkowo w przygotowywanym projekcie rozporządzenia wprowadzona została możliwość zajmowania stanowiska dyrektora, wicedyrektora albo innego stanowiska kierowniczego w publicznym przedszkolu, publicznej szkole i publicznej placówce oraz zespole publicznych przedszkoli, szkół lub placówek przez nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego zatrudnionego na stanowisku związanym z oświatą w urzędzie organu administracji rządowej, urzędzie organu administracji samorządowej, kuratorium oświaty, Centrum Edukacji Artystycznej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych, który spełnia wymagania określone w rozporządzeniu, z wyjątkiem wymogu posiadania co najmniej bardzo dobrej oceny pracy. Jest to zupełnie nowa regulacja, która ewidentnie poszerza istniejący krąg nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych, którzy nie są w stanie spełnić wymogu posiadania co najmniej bardzo dobrej oceny pracy ustalonej na podstawie Karty Nauczyciela tylko z uwagi na aktualne miejsce ich zatrudnienia. Jednak mogą oni również ubiegać się o zajmowanie określonych stanowisk kierowniczych w szkołach i placówkach systemu oświaty, skoro w powyższych podmiotach są zatrudnieni na stanowisku związanym z oświatą, a ponadto spełniają wszystkie pozostałe wymagania określone obowiązującymi przepisami prawa. 

Z kolei utrzymany został zapis stanowiący, że nauczyciel mianowany lub dyplomowany urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych³ również może ubiegać się o stanowisko kierownicze. 

Ponadto projektowane rozporządzenie konsumuje również realizację zmiany o charakterze ewidentnie dostosowującym w związku z:
przekształceniem z dniem 1 września 2019 r. dotychczasowych szkolnych punktów konsultacyjnych w szkoły polskie⁴, a także 
wejściem w życie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce⁵; w szczególności dodano obowiązek spełnienia w przypadku nauczycieli akademickich wymogu niekarania karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 276 ust. 1 wspomnianej ustawy. 

Podsumowanie

Można zauważyć, że tym razem zmian nie ma wiele i generalnie mają one charakter porządkujący, zatem nie powinny wprowadzać zamieszania w istniejącym porządku prawnym. 
Zakłada się, że projektowana nowelizacja wejdzie w życie z dniem 1 września 2019 r., z wyłączeniem przepisów dotyczących spełnienia (w przypadku nauczycieli akademickich) wymogu niekarania karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 276 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, które wejdą w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia. Osoba wyłoniona w konkursie ogłoszonym przed dniem 1 września 2019 r., będąca nauczycielem akademickim, przed powierzeniem stanowiska dyrektora będzie zobowiązana do złożenia oświadczenia, że nie była prawomocnie ukarana karą dyscyplinarną, o której mowa powyżej.
 

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce (Dz. U. z dnia 25 sierpnia 2017 r., poz. 1597).
2. Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z dnia 29 listopada 2017 r., poz. 2203 z późn. zm.).
3. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z dnia 22 maja 2018 r., poz. 967 z późn. zm.).