Kiedy brakuje nam słów do opisania własnych emocji, odczuć, doświadczeń, przeżyć, z pomocą przychodzi właśnie muzyka, która dzięki swojej różnorodności „opisuje” to, co „nieopisywalne”, wyraża naszą tęsknotę, radość, ból, ekscytację. Muzyka jest uniwersalnym językiem ludzkości, a w przypadku młodych ludzi – uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych – nierzadko stanowi jeden z najważniejszych systemów przekazywania informacji o własnych przeżyciach, doświadczeniach i emocjach.
Edukacja muzyczna w szkole podstawowej
Realizację obowiązkowych zajęć muzycznych w szkole podstawowej reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej. Newralgicznym punktem dla rozwoju muzycznego dziecka jest edukacja muzyczna na I etapie edukacyjnym, czyli w klasach I–III. Okres ten jest szczególnie ważny, gdyż do 9.–10. roku życia krystalizują się zdolności muzyczne dziecka, co oznacza, że po ukończeniu I etapu edukacyjnego nauczyciel muzyki może jedynie wpływać na rozwój umiejętności muzycznych, ale nie ma już żadnego wpływu na poziom zdolności muzycznych. Jeśli wziąć pod uwagę, że jest to tak ważny etap rozwoju młodego człowieka, dziwi fakt, że edukacja muzyczna w klasach I–III może być prowadzona albo przez profesjonalnego nauczyciela muzyki, albo przez nauczyciela wychowawcę klasy, który nierzadko nie spełnia wymogów cytowanego rozporządzenia o kompetencjach warsztatowych (specjalistycznych), takich jak umiejętność gry na instrumentach, śpiewu, tańca, swobodnego czytania nut na instrumentach lub głosem, improwizacji. Edukacja muzyczna jest specyficznym obszarem kształcenia – do jej prawidłowego prowadzenia niezbędne są bowiem kompetencje muzyczne nauczyciela od samego początku pracy z dziećmi, które to profesjonalny nauczyciel muzyki zdobywa latami (nawet przez 17 lat edukacji w szkołach muzycznych i uczelni).
Na II etapie edukacyjnym lekcje muzyki prowadzone są przez nauczyciela profesjonalistę, a realizacja założeń programowych rozłożona jest na cztery lata kształcenia (klasy IV–VII). Cele tego etapu oscylują wokół indywidualnej i zespołowej ekspresji muzycznej (śpiew, gra na instrumentach, ruch z muzyką, improwizacja i tworzenie muzyki), praktycznego wykorzystania wiedzy z zakresu zasad i teorii muzyki oraz wprowadzania ucznia w obszar kultury muzycznej, narodowego i światowego dziedzictwa kulturowego (poprzez percepcję i wykonawstwo muzyki). Istotne jest, aby w realizacji tych założeń działania praktyczne dominowały n...
