Kasa zapomogowo-pożyczkowa w szkole na nowych zasadach

Dotychczasowe regulacje, na podstawie których funkcjonowały pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe, zawarte były w rozporządzeniu Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 roku w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (dalej: rozporządzenie o PKZP), wydanym na podstawie art. 39 ustawy o związkach zawodowych, a który to artykuł został uchylony wraz z wejściem w życie ustawy o KZP. Uchylenie art. 39 ustawy o związkach zawodowych spowodowało w konsekwencji uchylenie również rozporządzenia o PKZP.
Obecna ustawa o KZP nie powoduje likwidacji ani też nie zakłóca działania powstałych na podstawie uchylonego rozporządzenia kas w zakładach pracy. Powoduje jednak, że:

• dotychczasowe PKZP na mocy przepisów przejściowych i dostosowujących (art. 62–67 ustawy o KZP) stały się automatycznie KZP,
• członkowie PKZP stali się automatycznie członkami KZP,
• wpisowe i wkłady członkowskie w PKZP stały się wpisowym i wkładami członkowskimi KZP,
• członkowie organów PKZP pełnią swoje obowiązki do końca kadencji.

Jedynie zarządy KZP zostały zobowiązane, w ciągu 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, do:

• złożenia wniosku do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej, o zmianę danych objętych wpisem do tego rejestru,
• dostosowania swoich statutów do zmian wynikających z ustawy.

Ustawa o KZP nie wprowadza zasadniczych zmian w sposobie tworzenia i działania KZP. Wiele regulacji znajdujących się w ustawie zostało przeniesionych z dotychczasowego rozporządzenia o PKZP. Niektóre przeniesione z rozporządzenia zapisy zostały zmodyfikowane oraz uaktualnione do obecnej sytuacji – np. zapisy dotyczące przetwarzania danych osobowych albo odnoszące się do postępowania w przypadku upływu kadencji zarządu lub komisji rewizyjnej w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego.
Celem działania KZP jest udzielanie nieoprocentowanych pożyczek oraz, w miarę posiadanych środków, zapomóg jej członkom.
KZP może zostać utworzona w przypadku, gdy chęć do jej przystąpienia wyrazi co najmniej 10 osób wykonujących pracę zarobkową u danego pracodawcy. Powstanie KZP pieczętuje uchwalenie przez jej członków statutu oraz wybór organów przewidzianych w tym statucie. 
Organami KZP są: walne zebranie członków, zarząd i komisja rewizyjna.

Statut KZP określa:

• nazwę KZP oraz jej siedzibę i adres ze wskazaniem nazwy pracodawcy, u którego została utworzona,
• cele i zadania KZP,
• sposób reprezentowania KZP,
• tryb wyboru i odwołania organów KZP oraz zakres ich kompetencji,
• zasady zwoływania walnych zebrań członków i obradowania na nich,
• tryb i sposób podejmowania uchwał, w tym wykorzystania środków komunikacji elektronicznej w głosowaniach na posiedzeniach organów KZP oraz poza nimi,
• tryb i sposób wybierania delegatów oraz proporcję, w jakiej ustalana jest liczba delegatów w stosunku do członków KZP,
• zasady gromadzenia wkładów członkowskich, terminy wpłaty wpisowego oraz terminy wpłat miesięcznych wkładów członkowskich,
• zasady i terminy zwrotu wkładu członkowskiego w razie skreślenia członka KZP z listy członków KZP,
• rodzaje udzielanych pożyczek, a także warunki ich udzielania i spłaty,
• zasady poręczania spłaty zadłużenia,
• termin zwyczajnego walnego zebrania członków,
• zasady informowania członków KZP przez zarząd o stanie ich wkładów członkowskich i zadłużenia,
• zasady ustalania wysokości odpisów z funduszu rezerwowego na fundusz zapomogowy oraz zasady ich dokonywania,
• zasady i sposób przetwarzania danych osobowych oraz ich zabezpieczenia,
• wzór oświadczenia woli, którego treścią jest zgoda na przetwarzanie danych osobowych tego, kto składa oświadczenie, oraz wskazanie administratora danych osobowych,
• zasady uchwalania statutu KZP i wprowadzania w nim zmian,
• inne postanowienia, w szczególności dotyczące udzielania zapomóg.

Do kompetencji walnego zebrania członków należą z kolei:

• uchwalanie statutu KZP i wprowadzanie w nim zmian,
• wybór i odwoływanie członków zarządu oraz członków komisji rewizyjnej,
• ustalanie wysokości wpisowego i minimalnych miesięcznych wkładów członkowskich oraz zasad udzielania zapomóg,
• zatwierdzanie sprawozdań finansowych,
• przyjmowanie sprawozdań zarządu z bieżącej działalności oraz sprawozdań i wniosków komisji rewizyjnej,
• rozpatrywanie przyczyn powstałych szkód i strat oraz podejmowanie decyzji w sprawach ich pokrycia,
• ustalanie sposobu tworzenia i podziału funduszy,
• podjęcie uchwały o likwidacji KZP,
• podjęcie uchwały o dostosowaniu struktury organizacyjnej KZP w związku ze zmianą struktury organizacyjnej pracodawcy,
• podjęcie uchwały o przekształceniu.

Zarząd i komisja rewizyjna składają się z co najmniej trzech członków wybieranych na czteroletnie kadencje. Zarząd na pierwszym posiedzeniu wybiera ze swojego grona przewodniczącego, sekretarza i skarbnika. Posiedzenia zarządu powinny odbywać się nie rzadziej niż raz w miesiącu, a z każdego takiego posiedzenia powinno się sporządzać protokół.
Ponadto do kompetencji zarządu należą w szczególności:

• przyjmowanie członków KZP i skreślanie ich z listy członków KZP,
• prowadzenie ewidencji członków KZP,
• przyznawanie pożyczek i ustalanie okresu ich spłaty,
• podejmowanie decyzji w sprawie zwolnienia lub odroczenia spłaty pożyczek,
• udzielanie zapomóg,
• sprawowanie kontroli nad terminowym i właściwym dokonywaniem wpłat i wypłat oraz ewidencjonowaniem tych operacji,
• czuwanie nad terminowym prowadzeniem obsługi kasowej i rachunkowości KZP przez pracodawcę,
• informowanie członków KZP, przynajmniej raz w roku, o stanie ich wkładów członkowskich i zadłużeń, w sytuacji braku możliwości bieżącego dostępu przez członków KZP do tych informacji,
• podpisywanie dyspozycji pieniężnych i innych dokumentów,
• zwoływanie walnych zebrań członków,
• składanie walnemu zebraniu członków sprawozdań z bieżącej działalności,
• sporządzanie sprawozdań finansowych oraz przedkładanie tego sprawozdania walnemu zebraniu członków do zatwierdzenia,
• przedkładanie walnemu zebraniu członków protokołu z kontroli działalności KZP sporządzonego przez komisję rewizyjną,
• reprezentowanie interesów KZP wobec pracodawcy,
• ustosunkowywanie się do wniosków i ustaleń komisji rewizyjnej,
• współdziałanie z osobami wyznaczonymi przez pracodawcę do pomocy w zakresie prowadzenia rachunkowości, obsługi kasowej i prawnej KZP,
• podjęcie uchwały o likwidacji KZP,
• składanie wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej oraz o zmianę danych objętych wpisem do tego rejestru.

Komisja rewizyjna jest z kolei organem kontrolującym działalność finansową zarządu. Takie kontrole powinny być przeprowadzane co najmniej raz na kwartał i udokumentowane stosownym protokołem. 
Poza tym do kompetencji komisji rewizyjnej należą w szczególności:

• ochrona mienia KZP,
• kontrola przestrzegania przez zarząd przepisów prawa, postanowień statutu KZP i uchwał organów KZP,
• czuwanie nad prawidłowym dokumentowaniem wszystkich wpłat i wypłat.

Na środki finansowe KZP składają się:

• fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy – powstający z wkładów członkowskich i przeznaczany na udzielanie pożyczek,
• fundusz rezerwowy – powstający z wpłat wpisowego, niepodjętych zwrotów wkładów członkowskich, z odsetek od lokat terminowych i odsetek zasądzonych przez sąd oraz z darowizn, spadków lub zapisów i przeznaczany na pokrycie szkód i strat, nieściągalnych zadłużeń, prowizji i opłat za czynności związane z prowadzeniem rachunku płatniczego oraz na odpis na fundusz zapomogowy,
• fundusz zapomogowy – powstający z odpisów funduszu rezerwowego oraz z dobrowolnyc...